Đầm Sét thuộc xã Xuân Thiên, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa nằm bên dòng hạ lưu sông Chu, là vùng đất có nhiều con rạch, ruộng nước, ao hồ giàu lượng phù sa. Môi trường này tự nhiên và rất thuận lợi cho loài cá rô sinh trưởng, phát triển. Vì lẽ này, hương vị cá rô đầm sét không thể lẫn với bất cứ loại ở nơi nào khác.
Thời điểm cá rô ngọt và béo nhất là mùa hè và mùa mưa. Thông thường, cứ khoảng cuối hạ, đầu thu, cá bắt đầu ôm trứng, qua lớp da bụng mỏng là hàng nghìn hạt trứng vàng ươm. Cá rô nơi đây chỉ to cỡ 2, 3 ngón tay, màu phớt vàng như nghệ, tròn trịa, vảy xanh đen rất khỏe, hay được chế biến thành nhiều món như kho, nướng, rán, nấu canh.
 |
| cá rô nướng là món khoái khẩu của trẻ em ở đây khi đi chăn trâu ngoài đồng. Ảnh: thanhhoa.gov. |
Các món làm từ cá rô thường không quá cầu kỳ. Tuy nhiên, việc sơ chế cũng cần kỹ thuật để mùi không tanh và vây cá tránh đâm vào tay. Chế biến nhanh nhất là món cá rô nướng.
Chỉ với mồi lửa vào đống rơm, rạ hay vài cành củi khô, nướng tới khi cá cháy đen vẩy là có thể khui ra ăn nóng. Cá rô nướng đang còn xèo xèo mỡ trên bề mặt, tỏa mùi thơm nghi ngút rất hấp dẫn, phù hợp những bữa lai rai, tụ tập bạn bè.
Món cá rô rán cũng ngon không kém phần. Trong đó, cá làm sạch, để ráo nước và thả ngập mặt vào dầu ăn đã sôi già. Mức lửa riu riu giúp cá chín đều mà không bị khô xác. Khi cá chuyển màu vàng sẫm, thân hơi cong lên, mùi thơm phức là có thể dọn ra đĩa ăn nóng. Món này chấm mắm chanh tiêu ớt đậm đà hoặc tương bần sẽ rất hợp vị.
 |
| Vị béo ngọt, giòn thơm và dai mềm của cá làm bữa cơm gia đình thêm phần ấm cúng, đủ đầy. Ảnh: Dulichxuthanh. |
Canh cá rô Đầm Sét lại là một biến tấu khác, thú vị và hợp tiết hè nóng nực hơn. Riêng canh rau cải nấu cá rô lại là sự kết hợp hoàn hảo giữa vị thanh mát, ngọt bùi, giúp giải nhiệt và bổ sung dinh dưỡng.
Những con cá rô to béo được hấp hoặc luộc chín, vớt ra để nguội, gỡ phần thịt. Còn đầu và xương cá sẽ giã nhỏ, lọc lấy nước cốt để nấu cùng nước luộc. Khi nước luộc sôi, người làm sẽ cho rau cải vào trước, sau đó mới tới phần thịt cá đã ướp gia vị cùng mấy lát gừng. Lúc gần chính, họ thường rắc lên trên chút rau thì là cho dậy mùi thơm hấp dẫn.
 |
| Canh cá rô không chỉ giúp giải nhiệt mà còn là món ăn giàu dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe, phù hợp người mới ốm dậy. Ảnh: Thanh Hằng. |
Đến với Thọ Xuân, mảnh đất địa linh nhân kiệt, ngoài việc thưởng thức những món ngon làm từ cá rô đồng nội, du khách còn được tận hưởng nhiều đặc sản địa phương khác như bánh gai, bánh răng bừa… Bạn cũng có thể ghé thăm khu di tích Lam Kinh với nhiều tích truyện huyền bí còn lưu truyền đến ngày nay.
Lê Thương
