Cơm lam
Món ăn mang đậm hương vị núi rừng hấp dẫn du khách thập phương khi đến với núi rừng Tây Bắc chính là cơm lam. Thứ cơm được nấu từ nếp ngon, cho vào ống nứa bánh tẻ, đốt trên lửa cho đến khi chín. Hạt cơm thơm dẻo, nứa non ngọt dịu được nấu cùng nước suối tạo nên một món ăn thơm phức, dẻo và đậm đà.
Người Tây Bắc thường ăn cơm lam với muối vừng, thêm một lát thịt heo rừng nướng. Vị thơm ngậy của vừng, cái đậm đà của thịt heo rừng nướng hòa quyện với hương thơm của cơm lam được nấu trong ống nứa tạo nên một món ăn đầy đủ hương vị của núi rừng.
 |
| Các món ăn nổi tiếng ở Tây Bắc. Ảnh:L. Linh |
Xôi nếp ngũ sắc
Xôi nếp ngũ sắc vốn dùng nguyên liệu là nếp ngon, thường là nếp Tú Lệ (Yên Bái) thì không gì tuyệt bằng. Những người dân Tây Bắc thường hay ngâm gạo với các loại lá để có các màu xanh, đỏ, tím, vàng. Lá rừng để nhuộm màu được chọn kỹ, không quá non hay quá già.
Sau khi ngâm trong nước màu khoảng 10 tiếng, người ta mang gạo nếp đồ trong chõ. Xôi chín dẻo, thơm đậm được trình bày với 5 màu sắc trông rất rực rỡ.
 |
| Xôi được tạo màu bởi các loại lá. Ảnh: L. Linh. |
Trâu gác bếp
Người ta thường gọi là thịt trâu hun khói hay thịt trâu gác bếp. Thịt trâu làm từ bắp thịt vai và nạc lưng của những chú trâu thả rông trên các vùng đồi núi, ướp thịt với muối hột, ớt, gừng, mắc khén, hạt dổi giã nhuyễn để ngấm gia vị rồi phơi sương một ngày, không tiếp xúc với ánh nắng, sau đó dùng que xiên vào treo lên gác bếp trên giàn than củi nóng hun khô dần.
Khi thưởng thức, món thịt trâu hun khói bên ngoài khô, có màu nâu thẫm, nhưng bên trong màu vẫn còn đỏ tươi, có vị ngọt thanh đậm đà. Xé từng thớ thịt trâu nhỏ, nhấm nháp trong một ngày se lạnh, cảm giác thớ thịt trâu dai dai hòa quyện cùng hương vị cay nồng của mắc khén, hạt dổi và vị khói bếp thật không thể quên.
Thắng cố
Trong cái rét của núi rừng Tây Bắc, ngồi quanh chảo thắng cố nghi ngút khói, nấu bằng thịt ngựa, trâu và nội tạng với 8 loại gia vị đặc biệt và nhấm nháp chén rượu ngô để cảm nhận trọn vẹn mùi thảo mộc của núi rừng.
Rau xứ Tây Bắc
Đến Tây Bắc, ai cũng mê món đọt su su luộc, ngọt mềm, xanh mướt; rau cải nương ngọt dịu còn được gọi là cải mèo. Ngoài ra, người dân nơi đây cũng hay dùng hoa ban nấu canh hoặc xào đều ngọt ngào và thơm dịu.
Lợn mán cắp nách
Thịt lợn cắp nách nướng là một sự mời gọi không thể chối từ. Lợn chỉ hơn chục cân, nuôi thả rong nên thịt săn chắc, không mỡ. Trong tiết trời lạnh, khách phương xa thích ngồi bên bếp than hồng nướng từng xiên thịt lợn tỏa hương thơm lôi cuốn. Một món ăn mà bất cứ du khách đến đây đều không thể chối từ.
Cá suối nướng
Món cá nướng thơm ngon cũng không thể bỏ qua. Cá chép, mè, trôi... rửa sạch, mổ sạch ruột rồi xoa muối rang, thêm một chút mắc khén, ớt tươi, hành tỏi, rau thơm, rau mùi nhồi trong bụng cá rồi dùng que xiên nướng trên than hồng.
 |
| Món cá suối nướng. Ảnh: L. Linh. |
Người dân nơi đây thường ăn thịt nướng hay cá nướng với bát "chẩm chéo". Đây là loại nước chấm đặc sắc, được chế biến từ riềng tươi, ớt khô nướng, tỏi, rau mùi, mắc khén cho vào cối giã nhuyễn, thêm chút nước đánh đều rất ngon.
Gà đồi nướng
Gà nướng hoặc gà xôi bao giờ cũng là gà nhảy ổ, đấy là lúc gà béo nhất mà thịt lại mềm. Cách nướng gà cũng độc đáo, gà mổ sạch, ướp gừng, xả, lá thơm, mắc khén rồi nướng than. Khi nướng phải vừa xoay đều tay vừa quạt nhẹ, thỉnh thoảng phết mỡ lên thân gà để gà chín đều, vàng và thơm ngậy.
A.P.
