Dông là loài động vật sống nhiều và chủ yếu ở khu vực Ninh Thuận - Bình Thuận. Với những cách chế biến đơn giản, món dông trở thành đặc sản ngon, bổ dưỡng và vô cùng quý hiếm của người Chăm nơi đây.
 |
| Một góc bình yên palei (làng) Chăm. |
Người Chăm rất thuần thục trong việc bắt những con dông tự nhiên. Với những bộ đồ nghề đơn giản trong khoảng một ngày, người nông dân Chăm có thể bắt 3-4 kg dông. Từ sáng sớm tinh mơ đoàn người bắt dông nối đuôi nhau trên những chiếc xe máy đến những đồi cát trong khu vực để đặt bẫy dông. Lúc đi họ mang theo vài lít rượu trắng để nhâm nhi khi bắt được một vài con rồi chờ lúc chiều tà nhổ bẫy dông đem về.
Khoảng 10h dông bắt đầu dời hang để đi kiếm thức ăn và có thói quen đi về trên con đường duy nhất. Hiểu thời gian và quá trình tìm kiếm thức ăn của dông nên người săn thường đặt bẫy sau khi dông dời khỏi hang. Khoảng tầm 13h dông bắt đầu quay về hang, với lối mòn quen thuộc dông luôn dễ dàng dính vào bẫy.
Người Chăm thường ăn dông kèm với lá cà ri rừng, có mùi thơm đặc trưng, vị hăng nhẹ, nhưng luôn là gia vị tuyệt vời. Bởi vậy, ngoài con dông bắt được thì cà ri rừng là thứ không thể thiếu.
 |
| dông nướng có nhiều ở nhà hàng Ninh Thuận. |
Dông luộc
Dông luộc là món ăn đơn giản và dễ chế biến nhất nhưng lại chứa đựng những hương thơm tinh tế với vị ngọt trắng săn chắc của những miếng thịt dông xé nhỏ. Gia vị chấm đi kèm không thể thiếu là muối lá cà ri rừng. Lá cà ri rừng phơi hơi khô giã nhuyễn bỏ thêm muối, ớt và tiêu là có thể dùng để chấm những miếng thịt dông thơm ngon.
Canh chua dông
Dông được thui qua lửa than sau đó cào bỏ phần lớp vảy và bỏ phần ruột, sắt những miếng nhỏ xào tái sơ qua với một ít dầu. Gạo tấm hạt nhỏ rang chín, trái cà dĩa, lá me non sắt nhỏ bỏ vào nồi nước đang sôi, gia vị đi kèm là bột ngọt, muối, đường và ớt. Nước canh hơi chua chua, vị ngọt của thịt dông làm món ăn trở nên quyến rũ đến lạ lùng.
 |
| canh chua dông trong bữa cơm gia đình người Chăm. |
Gỏi dông
Gỏi dông được xem là món ngon nhất và không thể thiếu với những dân nhậu săn dông cần hơi ấm trong khí trời se lạnh mùa đông.
Thịt dông sau khi luộc chín sẽ được bằm và xé nhỏ, nguyên liệu đi kèm là những trái xoài non, lá cóc rừng non, ớt và lá cà ri rừng. Tất cả được trộn đều với nhau thêm gia vị sao cho vừa miệng. Gắp một miếng nhỏ đủ để ta cảm nhận vị thơm và hăng nhẹ của lá cà ri rừng, vị chua của xoài, vị chát của lá cóc non, vị cay của ớt và vị thơm giòn ngọt của những miếng thịt dông.
Người Chăm nơi đây có câu “nhất đầu thỏ, nhì mỏ dông” để nói về miếng ngon, đặc sắc và càng ngày càng hiếm của món dông. Người Chăm luôn có xu hướng ăn những sản vật tự nhiên mà họ săn bắt được như chuột đồng, dông… bởi thế những món ăn người Chăm chế biến luôn có những khẩu vị đặc trưng và thơm ngon không thể lẫn vào đâu được.
Với những du khách có sở thích khám phá thú vui thiên nhiên hoang dã, có thể hòa mình vào cuộc săn dông của những người Chăm vào buổi sớm tinh mơ. Thưởng thức những món dông ngay vừa khi bắt được, nhâm nhi vài ly rượu trên đồi cát thơ mộng cùng ngắm trời mây và biển cát giao hòa là trải nghiệm tuyệt vời trong những bộn bề của cuộc sống quanh ta.
Bài và ảnh: Putra Jatrai
