Dù được gọi là chợ, nhưng chợ Viềng không đậm chất thương mại. Đây là nơi mà người bán không thách giá, người mua không mặc cả, tất cả đều hướng đến việc cầu tài lộc và may mắn trong những ngày đầu năm. Chợ Viềng, một phiên chợ độc đáo của miền Bắc, chỉ họp đúng một lần trong năm tại huyện Vụ Bản, Nam Định.
Phiên chợ này mang đậm nét đặc trưng của chợ phiên làng quê Bắc Bộ, nơi bày bán nông cụ và cây giống vào đầu năm. Chợ chỉ họp vào đêm mùng 7 và sáng mùng 8 tháng Giêng. Hội chợ Viềng được tổ chức trên một không gian rộng lớn, kéo dài từ thị trấn Gôi qua xã Kim Thái đến xã Trung Thành của huyện Vụ Bản. Trung tâm của phiên chợ nằm quanh khu vực quần thể di tích Phủ Chính Tiên Hương ở xã Kim Thái.
Trong dịp chính hội Tết Giáp Thìn, các gian hàng cây cảnh và hoa nghệ thuật trải dài hàng chục cây số, từ Phủ Dầy đến thị trấn Gôi. Phiên chợ năm nay có lượng người tham gia đông đúc hơn, không khí rộn ràng hơn các năm trước, khiến nơi đây càng trở nên đặc biệt.
Vào khoảng đêm mùng 7 và rạng sáng mùng 8 tháng Giêng, chợ Viềng trở thành điểm đến của đông đảo du khách từ mọi nơi. Họ đến để lễ Mẫu, du xuân, họp chợ, và mua bán những mặt hàng mang ý nghĩa cầu tài lộc, bình an đầu năm mới.
Sự tích chợ Viềng
Theo truyền thuyết, hai vị tướng khi hành quân qua vùng đất Nam Giang đã gặp sự cố với ngựa bị hỏng móng, buộc phải dừng lại. Nhờ làng Vân Tràng nổi tiếng nghề rèn, họ đã nhờ dân làng sửa lại móng ngựa và rèn vũ khí. Trong thời gian chờ đợi, hai vị tướng ra lệnh cho binh sĩ lập đàn loan tin chiến thắng. Khi dân làng nghe được tin vui, họ đã mang trâu, bò đến Vân Tràng để làm lễ ăn mừng. Kể từ đó, đêm mùng 7 và sáng mùng 8 tháng Giêng trở thành ngày hội đầu xuân của huyện Nam Trực. Đây không chỉ là dịp tưởng nhớ hai vị tướng mà còn là cơ hội để người dân giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm trong nông nghiệp, đồng thời trưng bày và mua bán sản phẩm làng nghề.
Cũng từ truyền thống ấy, chữ “Viềng” trong tên chợ mang nghĩa "về" hoặc "vầy", thể hiện sự sum họp, hội tụ của người dân từ khắp nơi. Phiên chợ duy nhất họp vào đêm mùng 7, rạng sáng mùng 8 tháng Giêng được coi là nơi để "mua may, bán rủi".
Mua gì ở chợ Viềng
Chợ Viềng không chỉ đặc biệt bởi thời gian họp chợ hay quan niệm cầu may mà còn bởi các mặt hàng được bày bán. Mỗi năm, hàng ngàn người từ khắp nơi đổ về Khu di tích Phủ Dầy để dâng lễ Thánh Mẫu và ghé thăm chợ Viềng. Tại đây, họ mua thịt bò, cây giống, cây cảnh nghệ thuật, và dụng cụ nông nghiệp để đem về làm quà hoặc lấy lộc đầu năm cho gia đình, bạn bè.
Các sản phẩm ở chợ Viềng vô cùng đa dạng, từ thúng, mủng, liềm, quang gánh, cuốc xẻng, đến cây cảnh, cây ăn quả. Người dân tin rằng, việc mua những vật dụng này ở phiên chợ đầu năm sẽ giúp họ có một mùa vụ bội thu và cuộc sống sung túc. Đặc biệt, thịt bò được coi là lễ vật dâng Mẫu Liễu Hạnh, nên mua thịt bò tại đây được xem như xin lộc Mẫu. Đối với cây cảnh, người mua thường lựa chọn những cây mang ý nghĩa phong thủy, cầu chúc may mắn cho năm mới.
Hàng hóa ở chợ Viềng thường được bày bán trong các gian hàng dựng tạm, hoặc thậm chí chỉ cần trải một tấm bạt ra là đủ. Những mặt hàng như nông cụ thủ công, quang gánh hay thúng mủng góp phần tạo nên nét đặc sắc của chợ phiên này.
Đường dẫn vào khu vực trung tâm chợ và Phủ Dầy thường xuyên chật cứng người và xe cộ. Dù đông đúc, ai nấy đều vui vẻ, phấn khởi với không khí phiên chợ. Nhiều người thậm chí coi việc tham gia chợ Viềng là một cuộc hẹn đầu năm không thể bỏ lỡ.
Ngoài ý nghĩa tâm linh, chợ Viềng còn là dịp để người dân tỉnh Nam Định quảng bá những sản phẩm nông nghiệp đặc trưng của vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng, đồng thời giới thiệu các nét đẹp văn hóa truyền thống và thành tựu kinh tế - xã hội của địa phương tới bạn bè và du khách thập phương.
Một số lưu ý khi tới chợ Viềng Nam Định:
- Với ý nghĩa "mua may, bán rủi", du khách không cần mặc cả khi mua hàng. Người bán cũng không nói thách giá, vì điều này được tin rằng sẽ mang lại may mắn cho cả đôi bên.
- Chợ rất đông đúc vì chỉ họp một lần trong năm. Dù an ninh đã được tăng cường, khách tham quan vẫn cần cẩn thận bảo vệ tài sản cá nhân, tránh bị móc túi hay chen lấn.
- Việc gửi xe và đặt phòng nghỉ qua đêm gần chợ vẫn còn nhiều khó khăn. Để tránh tình trạng giá vé gửi xe tăng cao hoặc không có phòng nghỉ, du khách nên sắp xếp trước để chủ động trong chuyến đi.
Chợ Viềng đã trở thành một điểm du lịch hấp dẫn và không thể bỏ qua mỗi dịp Tết đến xuân về. Với không gian đậm nét truyền thống, những mặt hàng mang ý nghĩa cầu may và không khí lễ hội nhộn nhịp, chợ Viềng không chỉ thu hút người dân địa phương mà còn lôi cuốn đông đảo du khách từ khắp nơi. Đến với chợ Viềng, du khách không chỉ trải nghiệm văn hóa chợ phiên độc đáo mà còn tìm thấy niềm vui đầu năm, cùng lời cầu chúc tài lộc, bình an cho cả năm mới. Đây thực sự là một hành trình ý nghĩa để khởi đầu năm mới trọn vẹn.
