Tại Quảng Trị, có một mảnh làng mang tên Bích La, từ lâu đã trở thành niềm tự hào của người dân nơi đây. Làng Bích La gắn liền với câu nói "địa linh sinh nhân kiệt" bởi vùng đất này đã sản sinh ra những nhân tài kiệt xuất. Đây chính là quê hương của cố Tổng Bí thư Lê Duẩn và cũng là nơi chôn nhau cắt rốn của họa sư nổi tiếng thế giới, Lê Bá Đảng.
Tuy nhiên, danh tiếng của làng Bích La không chỉ dừng lại ở những nhân vật lừng danh. Vùng đất này còn đặc biệt bởi một nét văn hóa độc đáo: phiên chợ quê chỉ họp một lần duy nhất trong năm vào ngày mùng 3 Tết Nguyên đán. Phiên chợ đình Bích La không chỉ là một sự kiện mà còn là biểu tượng văn hóa riêng biệt, chứa đựng nhiều giá trị mà không phải nơi nào cũng có.
Tương truyền, ở đình làng Bích La xưa kia có một con rùa vàng sinh sống trong hồ nước trước đình. Hằng năm, vào sáng mùng 3 Tết Nguyên đán, dân làng tập trung thắp hương, dâng hoa ở đình để cầu mong rùa vàng nổi lên. Họ tin rằng đây là điềm báo cho một năm mưa thuận gió hòa, làm ăn phát đạt và cuộc sống thịnh vượng.
Thế nhưng, một năm nọ, hồ nước bỗng chuyển màu đục và rùa vàng không xuất hiện. Dân làng lo ngại và quả nhiên, năm đó thiên tai hoành hành, mùa màng thất bát. Để tránh những điều không may xảy ra, từ đó, dân làng quyết định tổ chức hội lớn vào mỗi sáng mùng 3 Tết, với nghi lễ khua chiêng, đánh trống để "thức" rùa vàng. Kỳ diệu thay, rùa vàng xuất hiện và năm ấy mọi sự đều thuận lợi, mùa màng bội thu. Từ đó, lễ hội này trở thành truyền thống không thể thiếu.
Cũng từ sự kiện này, người dân bắt đầu hình thành một phiên chợ đặc biệt vào đúng sáng mùng 3 Tết. Phiên chợ đình Bích La không chỉ là nơi giao thương mà còn là dịp để dân làng gặp gỡ, kết nối và cầu may mắn đầu năm.
Phiên chợ đình Bích La là một sự kiện hiếm có, chỉ diễn ra đúng một lần duy nhất trong năm. Ngay từ tối mùng 2 Tết, người dân đã nô nức tụ họp quanh đình làng, chuẩn bị cho phiên chợ. Không khí náo nhiệt kéo dài đến sáng mùng 3, khi chợ chính thức diễn ra.
Vào thời khắc gà gáy đầu tiên, các vị cao niên trong làng thực hiện nghi lễ dâng hương, bày tỏ lòng biết ơn đến các bậc tiền nhân. Sau đó, dân làng mang những sản vật tự tay làm ra từ đồng đất quê hương bày bán trong chợ. Điều đặc biệt là tại đây, người bán không nói thách, người mua không trả giá. Việc mua bán diễn ra trong không khí thân thiện, chân thành, với mong muốn cầu may mắn và phúc lành.
Người đến chợ không chỉ để mua hàng, mà còn để gặp gỡ, trò chuyện và tận hưởng không khí lễ hội. Đây cũng là dịp để mọi người cùng hướng về cội nguồn, giữ gìn nét văn hóa truyền thống và cầu mong một năm mới bình an, thành công.
Một trong những điểm nhấn quan trọng nhất của lễ hội chợ đình Bích La là nghi lễ gọi thần Kim Quy. Theo truyền thuyết, rùa vàng sống trong hồ nước trước đình làng là biểu tượng cho sự linh thiêng và may mắn. Vào đêm mùng 2 rạng sáng mùng 3, dân làng tập trung đông đủ, khua chiêng, đánh trống để gọi rùa vàng nổi lên. Nếu rùa xuất hiện, đó là tín hiệu tốt cho một năm mới đầy thuận lợi.
Nghi lễ này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn là dịp để mọi người bày tỏ sự tôn kính với truyền thống và niềm tin vào tương lai tươi sáng. Đối với dân làng Bích La, đây là khoảnh khắc quan trọng nhất, đánh dấu sự khởi đầu của một năm mới.
Ngày nay, lễ hội chợ đình Bích La không chỉ là dịp để dân làng gìn giữ truyền thống mà còn là điểm đến thu hút du khách gần xa. Lễ hội không chỉ là nơi để người dân du xuân mà còn giúp truyền tải những giá trị văn hóa lâu đời đến thế hệ mai sau. Những trò chơi dân gian, những sản vật đặc trưng và những câu chuyện truyền thuyết đã tạo nên sức hấp dẫn riêng của chợ đình Bích La. Đời sống ngày càng nâng cao, làng quê ngày càng khởi sắc, và lễ hội vẫn giữ nguyên giá trị cốt lõi – là dịp để mọi người đoàn tụ, chia sẻ niềm vui và cầu chúc cho nhau những điều tốt lành.
Làng Bích La với phiên chợ đình độc đáo là một minh chứng sống động cho sự kết nối giữa truyền thống và hiện đại. Không chỉ là một sự kiện văn hóa, lễ hội còn mang ý nghĩa sâu sắc về tình làng nghĩa xóm, về sự đoàn kết và niềm tin vào cuộc sống.
Mỗi dịp Tết đến, dân làng Bích La lại náo nức chuẩn bị cho lễ hội, như một cách để giữ gìn và truyền lại những giá trị quý báu của quê hương. Đối với họ, phiên chợ không chỉ là một nghi thức, mà còn là niềm tự hào, là biểu tượng cho sức sống mãnh liệt của vùng đất "địa linh nhân kiệt".
