Nhắc đến quả Phật thủ, nhiều người thường nghĩ ngay đến hình dáng đặc biệt với những “ngón tay” vàng óng, được dùng để trưng trên bàn thờ ngày Tết. Nhưng ít ai biết rằng, loại quả tưởng chỉ mang tính tâm linh này lại là một “vị thuốc” quý trong Đông y, góp mặt trong nhiều bài thuốc dân gian giúp tăng cường tiêu hóa, hỗ trợ hô hấp, thậm chí giảm đau bụng kinh hay cải thiện chứng viêm loét dạ dày.
Trong nhịp sống hiện đại, khi con người có xu hướng quay trở lại với thảo dược thiên nhiên, Phật thủ bất ngờ trở thành cái tên được săn đón, không chỉ để chưng Tết mà còn để nấu cháo, pha trà hay ngâm rượu cho cả gia đình sử dụng.
Hương thơm dịu nhẹ, tác dụng bất ngờ
Quả Phật thủ chứa tinh dầu, vitamin C, chất xơ và nhiều hợp chất chống oxy hóa. Mùi thơm đặc trưng giúp không gian trong lành, thư giãn, trong khi phần vỏ lại có tác dụng kích thích tiêu hóa, giảm đầy hơi, hỗ trợ thải độc. Ở nhiều vùng quê, người ta thường thái vỏ phật thủ, hãm trà uống vào buổi sáng để thanh lọc cơ thể, cảm giác nhẹ bụng và dễ chịu cả ngày.
Quả Phật thủ có hình dạng độc đáo.
Không chỉ dừng lại ở việc “uống cho ngon miệng”, nhiều nghiên cứu y học cổ truyền còn cho rằng phật thủ giúp kiện tỳ, hóa đàm, giảm ho và chống viêm. Đây chính là lý do loại quả này được nhiều thầy thuốc xưa sử dụng trong các bài thuốc chữa bệnh về đường tiêu hóa, hô hấp và cả hệ thần kinh.
Những bài thuốc dân gian từ quả Phật thủ
Đầy bụng, khó tiêu: Sắc 10 g phật thủ với 6 g thanh bì, uống khi còn ấm. Một công thức giản dị nhưng hiệu quả bất ngờ.
Chán ăn, tiêu hóa kém: Kết hợp phật thủ cùng cam thảo, sa nhân, ô dược, bạch thược và hương phụ – đây là “combo” giúp dạ dày hoạt động nhịp nhàng hơn.
Cháo phật thủ: Nấu phật thủ cùng gạo và đường phèn, món cháo ngọt dịu này không chỉ dễ ăn mà còn hỗ trợ tiêu hóa, rất hợp cho bữa sáng.
Viêm loét dạ dày: Rễ phật thủ nấu cùng dạ dày lợn – một món ăn bài thuốc quen thuộc trong nhiều gia đình miền Bắc.
Viêm phế quản, ho nhiều đờm: Phật thủ thái nhỏ chưng với đường mạch nha, ăn mỗi ngày một thìa, vừa ngọt dễ dùng vừa có tác dụng giảm viêm.
Ngoài ra còn có nhiều tác dụng trong việc làm đẹp.
Đau bụng kinh: Nhiều phụ nữ vẫn truyền tai nhau bài thuốc phật thủ sắc cùng gừng, đương quy và một chút rượu gạo – cách làm đơn giản giúp cơn đau dịu bớt.
Ngâm rượu phật thủ: Sau 6 tháng, thứ rượu sóng sánh vàng óng này trở thành thức uống bổ trợ tiêu hóa, tăng cường tuần hoàn, thích hợp cho người hay mệt mỏi.
Từ bàn thờ đến gian bếp gia đình
Không chỉ giàu ý nghĩa, Phật thủ còn trở thành “ngôi sao vàng” trong thị trường Tết - nơi mà sự khan hiếm và sắc đẹp càng khiến giá cả đất vàng. Trong dịp Tết cổ truyền, mỗi quả Phật thủ nặng khoảng 3 kg có giá phổ biến 600 000 đồng, trong khi loại “siêu đẹp” có thể lên đến 1 triệu đồng/quả, và vẫn cháy hàng, được khách đặt mua tấp nập
Nếu như trước kia, Phật thủ chỉ xuất hiện để dâng lễ, thì giờ đây nhiều gia đình bắt đầu coi đây là một “gia vị sống khỏe”. Một số bà nội trợ chia sẻ rằng họ thường mua vài quả về trưng, sau đó tận dụng luôn để hãm trà hoặc nấu cháo. Có người còn sáng tạo biến quả phật thủ thành mứt Tết, vừa giữ hương thơm đặc trưng vừa lạ miệng khi đãi khách.
Có thời điểm loại quả này có giá tiền triệu mới mua được.
Trong các quán ăn dưỡng sinh, trà phật thủ cũng đang trở thành “best seller” nhờ vị thơm dịu, không gắt, dễ uống. Đặc biệt, những ai hay bị stress, khó ngủ thì tách trà vàng nhạt từ phật thủ có thể giúp đầu óc thư thái, dễ chìm vào giấc ngủ hơn.
Dù có nhiều công dụng, phật thủ vẫn nên được sử dụng với liều lượng vừa phải. Người có bệnh lý mãn tính như tiểu đường, huyết áp cao, hay đang mang thai cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng lâu dài. Ngoài ra, nên chọn quả tươi, vỏ vàng óng, mùi thơm rõ rệt để đạt hiệu quả tốt nhất.
