Mỗi năm một lần, vào sáng mùng Hai Tết, sân đình Phong Lôi Tây, xã Đông Hợp, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình, lại rộn ràng, tấp nập tiếng nói cười. Đây không phải một phiên chợ bình thường mà là nơi dành riêng cho trẻ em – những vị khách đặc biệt trong không khí xuân tràn ngập. Phiên chợ đồ chơi này đã trở thành nét văn hóa truyền thống của làng quê, nơi lưu giữ ký ức tuổi thơ và phản ánh tinh thần cộng đồng làng xã qua bao thập kỷ.
Từ sáng sớm, sân đình lát gạch đỏ sạch sẽ đã đông nghịt người. Những gian hàng đồ chơi được bày biện trên các tấm bạt, xếp thành từng đống ngăn nắp, đầy màu sắc rực rỡ. Nào là gấu bông, bóng bay, ô tô nhựa, nào là tò he, đất nặn, những con giống nhỏ xinh làm từ bột. Các quầy hàng đơn giản nhưng lại là thiên đường đối với những đứa trẻ.
Những đứa trẻ trong làng, trong những bộ quần áo mới thơm mùi Tết, ríu rít theo cha mẹ hoặc kéo nhau thành từng nhóm. Đứa thì ngẩn ngơ nhìn những món đồ đầy màu sắc, đứa khác hớn hở khoe món đồ mình vừa chọn. Niềm vui của chúng không chỉ đến từ việc mua được đồ chơi, mà còn là cảm giác tự do, thoải mái khi tự tay lựa chọn món quà đầu năm cho chính mình.
Phiên chợ này bắt nguồn từ những năm 1960, khi cuộc sống ở các làng quê đồng bằng Bắc Bộ còn nhiều khó khăn. Thời đó, người lớn trong làng quanh năm bận rộn với đồng áng, lo cái ăn, cái mặc, chứ ít ai nghĩ đến việc mua đồ chơi cho con cái. Dịp Tết, dù có chút thời gian rảnh rỗi, điều kiện kinh tế hạn hẹp cũng không cho phép họ dành riêng một khoản để mua sắm cho trẻ nhỏ.
Trong bối cảnh ấy, khi những công việc đồng áng đã tạm gác lại sau một năm vất vả, người lớn mới nảy ra ý tưởng tạo nên một không gian để bọn trẻ có thể tự tìm niềm vui. Vào sáng mùng Hai Tết, trẻ em trong làng sẽ dùng tiền lì xì mua những món đồ chơi dân dã được bày bán trên sân đình. Những món đồ chơi ấy tuy giản dị – như con tò he, con giống đất nặn, hay các con vật làm từ bột – nhưng đã đem lại niềm vui khôn tả cho lũ trẻ. Dần dần, nơi này hình thành một phiên chợ đặc biệt, tồn tại và phát triển cho đến ngày nay.
Ngày nay, đời sống kinh tế đã phát triển hơn, ngôi đình Phong Lôi Tây cũng được tu sửa khang trang, trở thành trung tâm văn hóa của làng. Những món đồ chơi truyền thống ngày xưa dần được thay thế bằng các sản phẩm công nghiệp hiện đại như búp bê, ô tô nhựa, gấu bông, hay súng đồ chơi. Tuy nhiên, tinh thần của phiên chợ vẫn không hề thay đổi. Đây vẫn là nơi dành riêng cho trẻ em, một không gian mà niềm vui và sự háo hức lan tỏa khắp mọi góc sân đình.
Các chủ quầy hàng tại chợ thường bán với giá rất phải chăng, phù hợp với túi tiền của trẻ nhỏ. Nhiều người bán hàng chia sẻ rằng, họ không đặt nặng lợi nhuận, mà coi đây là một dịp để mang lại may mắn, niềm vui cho bọn trẻ. Những ánh mắt trong veo, nụ cười rạng rỡ của trẻ nhỏ chính là món quà lớn nhất mà phiên chợ này mang lại.
Dù chỉ họp duy nhất ngày mùng Hai Tết, phiên chợ đồ chơi tại đình Phong Lôi Tây mang ý nghĩa sâu sắc hơn nhiều so với vẻ bề ngoài của nó. Đây không chỉ là nơi trẻ em được vui chơi, mua sắm, mà còn là không gian gắn kết cộng đồng, nơi những người dân trong làng gặp gỡ, trò chuyện, chia sẻ niềm vui đầu năm.
Đối với trẻ em, phiên chợ là cả một thế giới kỳ diệu. Đây là nơi các em học cách tự lập khi tự tay chọn mua món đồ mình yêu thích, nơi các em cảm nhận rõ hơn không khí Tết qua sự háo hức, rộn ràng. Với người lớn, phiên chợ gợi lại ký ức tuổi thơ, đồng thời là dịp để họ trao đi niềm vui cho thế hệ sau.
Chính quyền địa phương và người dân xã Đông Hợp luôn cố gắng duy trì phiên chợ như một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của làng quê. Dù xã hội có thay đổi, chợ đồ chơi mùng Hai Tết vẫn được tổ chức đều đặn mỗi năm, trở thành một phong tục đẹp, một "di sản văn hóa phi vật thể" trong lòng người dân.
Trong một thế giới ngày càng hiện đại và bận rộn, những phiên chợ như thế này là lời nhắc nhở về giá trị của sự giản dị, lòng nhân hậu, và tinh thần cộng đồng. Phiên chợ đồ chơi không chỉ là niềm vui của trẻ thơ mà còn là biểu tượng cho sự bền bỉ của văn hóa làng quê Việt Nam.
Với những ai từng lớn lên ở làng quê Đông Hợp, phiên chợ đồ chơi mùng Hai Tết là một phần không thể thiếu trong ký ức tuổi thơ. Đó là những buổi sáng đầu xuân rộn ràng tiếng cười, những món đồ chơi nhỏ xinh mà quý giá, và hơn hết là cảm giác ấm áp, gần gũi của tình làng nghĩa xóm. Phiên chợ ấy không chỉ là nơi bán mua, mà là nơi lưu giữ những giá trị truyền thống, nơi tinh thần cộng đồng được hun đúc qua từng năm tháng. Để rồi mỗi khi nhắc về, ai ai cũng thấy lòng rộn ràng, như nghe lại tiếng cười hồn nhiên của một thời thơ ấu đã xa.
