Mỗi sáng Chủ nhật, giữa không gian mây núi bảng lảng của huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu, một nhịp sống sôi động lại bắt đầu từ lúc mặt trời còn chưa kịp ló dạng. Từ khắp các bản làng, người dân các dân tộc Mông, Dao, Kinh... nô nức kéo về trung tâm thị trấn để dự phiên chợ Sìn Hồ – một nét văn hóa truyền thống độc đáo đã tồn tại từ bao đời nay.
Ngay từ tinh mơ, khi sương vẫn còn phủ mờ trên những triền núi, các lối mòn đã trở nên nhộn nhịp bởi tiếng sáo, tiếng khèn, tiếng đàn môi vang vọng. Người Mông, người Dao mặc những bộ váy áo thổ cẩm rực rỡ sắc màu, địu con, dắt ngựa, mang theo hàng hóa trên lưng hoặc gùi sau lưng. Tiếng cười nói ríu rít, tiếng bước chân rộn rã tạo nên một khung cảnh đầy sức sống nơi rẻo cao.
Phiên chợ không chỉ đơn thuần là nơi mua bán mà còn là điểm hẹn gặp gỡ, giao lưu giữa các cộng đồng dân cư. Với đồng bào nơi đây, đi chợ là để gặp gỡ người thân, bạn bè, để trò chuyện, để trao đổi kinh nghiệm sống và học hỏi cách làm ăn. Có người đi chợ chỉ để mua vài ba món đồ thiết yếu, cũng có người chỉ bán một con gà, một vài mớ rau rừng. Nhưng dù là lý do gì, chợ vẫn luôn là một sự kiện trọng đại mỗi tuần.
Khác với không khí xô bồ của nhiều khu chợ dưới xuôi, chợ phiên Sìn Hồ mang một sắc thái rất riêng. Người mua người bán đều mang tâm thế nhẹ nhàng, thân thiện. Không có cảnh bon chen, mặc cả gắt gỏng. Người bán bày hàng ra, người mua nếu thấy ưng thì mua, không thì vui vẻ đi tiếp.
Hàng hóa được mang đến chợ phiên cũng rất đa dạng nhưng chủ yếu là những sản vật của núi rừng. Đó có thể là mớ rau rừng, ít mận hậu, vài lít rượu ngô, chai mật ong rừng nguyên chất, đôi lợn cắp nách, mấy con gà chạy bộ, các loại thảo dược, lá thuốc, hay những bông phong lan rừng quý hiếm. Những món đồ có giá trị không nằm ở số lượng hay hình thức bao bì, mà ở chất lượng thật sự và câu chuyện phía sau nó.
Một trong những điểm nhấn của chợ phiên Sìn Hồ là khu vực ẩm thực. Giữa tiết trời se lạnh của vùng cao, không gì tuyệt vời hơn một bát thắng cố nóng hổi tỏa mùi thảo quả đặc trưng, một bát phở chua mang hương vị núi rừng hay vài chén rượu ngô Mông Kê thơm nồng. Người ăn không chỉ để no mà còn để thưởng thức, để trò chuyện, kết nối. Trong men rượu và âm thanh rộn ràng của tiếng khèn, tiếng sáo, rất nhiều mối lương duyên đã được se kết nơi đây.
Mỗi phiên chợ giống như một cuộc trình diễn thời trang truyền thống thu nhỏ. Người Mông với váy xòe rực rỡ, người Dao với khăn áo ngũ sắc tinh tế, mỗi người đều chọn cho mình bộ trang phục đẹp nhất, thêu thùa công phu nhất để đi chợ. Đó không chỉ là cách họ thể hiện bản sắc mà còn là niềm tự hào văn hóa dân tộc.
Những hoa văn thêu tay, họa tiết cầu kỳ trên từng chiếc váy, chiếc áo không chỉ thể hiện sự khéo léo mà còn phản ánh quan niệm thẩm mỹ, tín ngưỡng, đời sống tâm linh của mỗi cộng đồng. Với du khách, đây là dịp hiếm có để chiêm ngưỡng và hiểu sâu hơn về văn hóa vùng cao thông qua trang phục.
Không chỉ là nơi buôn bán, chợ phiên Sìn Hồ còn là điểm đến hấp dẫn cho du khách muốn khám phá vẻ đẹp Tây Bắc. Sau phiên chợ, du khách có thể ghé thăm các bản làng như Tả Phìn (người Dao), Xà Dề Phìn (người Mông) để tìm hiểu về kiến trúc nhà truyền thống, tập tục sinh hoạt, nghề thêu, dệt… Hay chinh phục núi Đá Ô, khám phá động Ông Tiên – những thắng cảnh mang đậm chất huyền thoại của vùng đất này.
Những ngôi nhà mái đá đen cổ kính, những lối đi nhỏ quanh co dẫn đến những khu vườn thảo dược, tiếng cười trẻ nhỏ vang trên nương rẫy – tất cả tạo nên một bức tranh bình yên, mộc mạc nhưng đầy quyến rũ.
Trong bối cảnh hiện đại hóa đang diễn ra mạnh mẽ, phiên chợ Sìn Hồ vẫn giữ được bản sắc riêng – đó là điều đáng quý. Chính quyền địa phương đã và đang có nhiều hoạt động nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa chợ phiên như tổ chức ngày hội văn hóa, quảng bá du lịch, hỗ trợ bà con nâng cao chất lượng sản phẩm…
Chợ phiên Sìn Hồ không chỉ là nơi giao thương mà còn là nơi lưu giữ ký ức văn hóa, là nhịp cầu kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa truyền thống và phát triển.
Chợ phiên Sìn Hồ – một phiên chợ vùng cao không chỉ nhộn nhịp bởi người mua kẻ bán mà còn rực rỡ bởi sắc màu văn hóa, mộc mạc trong phong cách sống và đậm đà trong hương vị ẩm thực. Với mỗi ai từng một lần ghé thăm, nơi đây để lại dư âm sâu sắc về một không gian văn hóa sống động, nơi mỗi bước chân đều có thể chạm tới những giá trị tinh thần bền vững. Hãy đến, để thấy một vùng cao không chỉ có núi rừng mà còn có tình người, có văn hóa, có bản sắc rất riêng không thể trộn lẫn.
