Theo viện Hoàng Gia Nhi Khoa Anh khuyến khích cha mẹ nên tạo những hoạt động tích cực mỗi ngày, đặc biệt trong 5 năm đầu đời của trẻ vì những hoạt động này không những mang lại lợi ích cho việc phát triển ngôn ngữ, mà còn giúp não bộ phát triển 3 kỹ năng: Nhận thức, phân tích và ghi nhớ.
Dưới đây, chuyên gia Anh Nguyễn (hiện đang làm việc tại Anh) sẽ chỉ ra cho các cha mẹ những hoạt động tích cực mà cha mẹ nên thường xuyên làm cùng con và lý do tại sao nó được khuyên nên áp dụng.
13 HOẠT ĐỘNG TÍCH CỰC CHA MẸ NÊN LÀM CÙNG CON
Trong những chia sẻ của hơn 105 cha mẹ, đây là 13 hoạt động được xem là tích cực mà không có điều kiện, được khuyên cha mẹ tiếp tục cùng con:
1. Tập thể dục nhảy múa cùng bé theo nhạc hoặc không theo nhạc.
2. Dẫn bé đi dạo công viên coi cây cỏ chim thú/ ra ngoài vườn ngắm cây cỏ.
3. Các trò chơi đóng vai. VD làm bác sĩ, làm cô giáo, cầm gấu bông và giả âm thanh như: gâu gâu…
4. Chơi ú à, chi chi chành chành, nhong nhong, cốc cốc cốc, nu na nu nống.
5. Thủ thỉ với con như thể con đang được nói chuyện. Hay ghì chặt, xoa tai thơm trán thơm đầu khi giao tiếp cùng trẻ.
6. Nấu ăn và hướng dẫn bé về các món, các loại gia vị và tên nguyên vật liệu.
7. Trò chui hang: Chia vai ai làm thỏ sẽ chui vào hang (có thể là 1 cái lều hay 1 thùng carton lớn, ai làm cú mèo thì vờn bắt và lôi thỏ ra ngoài. Thông thường ba sẽ là cú mèo, 2 mẹ con là thỏ mẹ và thỏ con. Thỏ nào bị kéo tay/chân ra ngoài thì sẽ làm cú mèo.
8. Sáng chào hỏi con khi con thức dậy, tối chúc con ngủ ngon.
9. Cùng bé chơi trò thay đổi chủ ngử - vị ngữ và những câu hỏi phản biện: Ví dụ, con nói ba mẹ là yêu thương, mẹ có thể thay vị ngữ và nói: ba mẹ là… (yêu thương, lá chắn,…) Một cách khác mẹ đã thay chủ ngữ: …là yêu thương (VD, con, ông bà, dì Tư…) Câu hỏi phản biện như : Con nói mẹ: con yêu mẹ lắm? Mẹ yêu ai nhỉ? Ba có yêu mẹ không? Con có yêu ba mẹ không?
10. Đánh răng và làm vệ sinh răng miệng cùng con.
11. Leo cầu thang cùng mẹ, bắt chước kiểu bò của mẹ hoặc con vật trong nhà.
12. Kể cho con 1 ngày của mẹ, kể cho mẹ 1 ngày đi học của con.
13. Ẵm con ra ban công ngửi lá cây, rau thơm. Hỏi con: Thơm không con? Cho con cầm nắm viên sỏi, hỏi con mát không?
TẠI SAO NHỮNG HOẠT ĐỘNG TÍCH CỰC NÀY LÀ TỐT & KHÔNG CÓ ĐIỀU KIỆN?
Những hoạt động tích cực này được gọi là không điều kiện vì không đòi hỏi hoàn cảnh diễn ra và không đòi hỏi thời gian bao lâu. Chỉ cần 1-2 phút cũng mang lại lợi ích. Có 3 giai đoạn trẻ phát triển đối vơi những hoạt động không điều kiện:
Giai đoạn 1: Trẻ nhìn thấy được bản thân của trẻ trong đó.
Giai đoạn 2: Khi trẻ nhìn thấy bản thân, trẻ sẽ tìm thấy niềm vui và hứng khởi bắt chước.
Giai đoạn 3: Ghi nhận và phát triển.
LÀM SAO ĐỂ NHỮNG HOẠT ĐỘNG NÀY TỐI ƯU?
Tôi nghĩ bạn cần biết thêm 1 kỹ thuật, gọi là “Lưu giữ”. Lưu giữ sẽ làm chậm lại giai đoạn 2, nhưng nếu bé mất hứng thú thì hãy thả ra. Nhưng nếu bạn lưu giữ càng lâu thì giai đoạn 2 sẽ có nhiều lợi ích chuyển sang giai đoạn 3.
Làm sao để “lưu giữ” cảm xúc vui vẻ và hứng khởi của trẻ? Bạn nên sử dụng lời nói cầu khiến, câu hỏi tu từ, nhịp tay và tạo tiếng động để bé chú ý tiếp tục vào trò chơi khi bé sao lãng. Nếu những nổ lực lưu giữ bạn không thành công thì hãy thả ra để bé sang giai đoạn 3
ĐỘ TUỔI VÀ HOẠT ĐỘNG PHÙ HỢP
Dưới 12 tháng tuổi: Hoạt động 4,5,7 và 8
Từ 1-3 tuổi: Hoạt động 1,2,3, 9,11
Từ 3-6 tuổi: Hoạt động 3, 12
NHỮNG HOẠT ĐỘNG TÍCH CỰC NHƯNG CẦN ĐIỀU KIỆN
A) Chơi nặn đất
B) Ném bóng qua lại
C) Học gym với con
D Đọc truyện/kể chuyện
E) Đọc sách
F) Đi shopping
G) Đi giao lưu
H) Chơi đồ chơi
I) Mát-xa
J) Chơi Jumperoo
K) Bế bé đi xung quanh nhà trên xe đẩy /đẩy bé ra ngoài đi loanh quanh.
ĐIỀU KIỆN CẦN ĐỂ HOẠT ĐỘNG NÀY KHÔNG TRỞ NÊN VÔ ÍCH
Những hoạt động từ A-J là cần điều kiện, nếu thiếu điều kiện này thì nó không còn hữu ích. Điều kiện là trẻ cần hứng thú và tham gia vào hoạt động. Thời gian tích cực được tính khi trẻ tham gia và cùng bạn chơi.
Độ tuổi sẽ ảnh hưởng đến mức tập trung và hứng thú của trẻ. Tuy nhiên, trong khoảng 5-10 phút là mang nhiều lợi ích nhất. Một điều may mắn là, bạn có thể cộng dồn sự hứng thú của bé trong những hoạt động này. Ví dụ, bạn đang đọc sách cho bé nghe, nhưng bé chỉ chú ý và chịu chỉ chỏ và lật trang sách trong 2 phút, nhưng sau đó, bạn kể lại câu chuyện theo cách của bạn và không cần sách, bé nằm nghe câu chuyện và hỏi lại thì cũng được tính cộng dồn vào thời gian tích cực.
KỸ THUẬT GIÚP CHA MẸ TỐI ƯU CÁC HOẠT ĐỘNG NÀY
Cha mẹ có thể học kỹ thuật “Liên kết” vì trẻ sẽ dễ mất tập trung trong những hoạt động này, và dễ chú ý đến hoạt động khác. Do đó, khi trẻ hướng tới hoạt động khác thì cha mẹ nương theo và liên kết với hoạt động trước đó để vẽ thêm câu chuyện mang tính liên tục.
NHỮNG HOẠT ĐỘNG NÊN THẬN TRỌNG XÂY DỰNG
Hoạt động J (chơi jumperoo) có thể không mang lại lợi ích nếu việc bé rơi vào trạng thái tự chơi và không muốn giao tiếp với cha mẹ.
Hoạt động K (Hay bế bé đi xung quanh nhà trên xe đẩy /đẩy bé ra ngoài đi loanh quanh.) Hoạt động chỉ nên làm khi dẫn bé đi chơi theo 1 câu chuyện, không nên chỉ dẫn bé đi chơi mà không mục đích vì sẽ làm hứng thú nhanh, nhưng cũng nhanh la hét đòi dời đi khắp nơi. Ví dụ, bạn có thể nói: Mẹ sẽ dẫn con đi xem chú sâu làm tổ như thế nào nhé, hoặc con nhện giăng tơ như thế nào…Phải có câu chuyện trong chuyến đi.
Hoạt động shopping có thể rơi vào trạng thái đòi hỏi nếu bé đòi hoặc nhìn thấy ai đó có món đồ chơi nào đó. Hãy thỏa hiệp với bé là mẹ chỉ cùng con đi dạo, chúng ta sẽ chỉ mua thức ăn cho nhà thôi, trước khi đi shopping.
