Ăn dặm được đánh giá như một bước chuyển tiếp không thể thiếu của bé từ giai đoạn chỉ uống sữa hoàn toàn đến giai đoạn dung nạp thêm các thực phẩm khác ngoài sữa. Đây cũng là lúc bé chớm mọc răng, bắt đầu hình thành phản xạ nhai và nghiền thức ăn. Vì vậy, đây là giai đoạn rất quan trọng đối với sức khỏe và sự phát triển thể chất của bé.
Dưới đây là năm lưu ý mẹ cần ghi nhớ để giúp bé có giai đoạn ăn dặm dễ chịu, đầy đủ dinh dưỡng và khỏe mạnh:
1. Thời điểm bắt đầu ăn dặm
6 tháng tuổi được xem là “điểm vàng” để bắt đầu giai đoạn ăn dặm. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, trước 4-6 tháng tuổi, bé không nên ăn thực phẩm rắn vì hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn toàn. Đồng thời, từ 6 tháng tuổi trở đi, sữa mẹ (hoặc sữa công thức) đã không còn cung cấp đủ các chất dinh dưỡng và năng lượng cần thiết cho sự phát triển và tăng trưởng của bé. Sữa mẹ chỉ cung cấp khoảng 450KCal/ngày, trong khi lúc này trẻ cần 700KCal/ ngày.
Dù từ khi sinh ra đến 12 tháng tuổi, sữa mẹ (hoặc sữa công thức) vẫn là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng chính cho bé nhưng việc chậm cho bé ăn thực phẩm rắn sau 6 tháng tuổi có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, phát triển các kỹ năng vận động thô và tinh (ví dụ: khả năng nhai) và gia tăng nguy cơ dị ứng của trẻ.
Bên cạnh số tháng, mẹ cũng cần lưu ý những dấu hiệu khác cho thấy bé đã sẵn sàng để ăn dặm: chú ý đến các món ăn khác, có khuynh hướng đưa đồ vật vào miệng, không còn phản xạ đẩy lưỡi, kiểm soát đầu tốt (có thể quay đầu đi nơi khác) và có khả năng ngồi thẳng dậy khi được hỗ trợ…
Vậy nên có bé ngay từ tháng thứ 4, tùy theo sự phát triển, cũng đã bắt đầu muốn ăn dặm nên các mẹ cần để tâm lưu ý và quan sát biểu hiện của bé trong giai đoạn này.
2. Quy tắc ăn dặm: "Từ ít đến nhiều, từ loãng đến đặc, từ ngọt đến mặn"
Đây là bộ quy tắc các bà mẹ cần thuộc nằm lòng. Đầu tiên, mẹ nên cho trẻ ăn ít, với tỷ lệ ban đầu lý tưởng là khoảng nửa bát con với 1-2 bát mỗi ngày, sau đó tăng dần lên. Số tháng bé càng tăng, tỷ lệ thức ăn sẽ tăng theo tương ứng. Quy tắc này nhằm tương thích với hệ tiêu hóa của bé. Hệ tiêu hoá của bé còn yếu, nếu cho ăn quá nhiều thức ăn dặm ngay từ đầu, bé sẽ dễ bị rối loạn tiêu hoá.
Thứ hai, do bé đang quen với sữa là loại thực phẩm lỏng hoàn toàn, nên khi mới cho ăn dặm, mẹ nên pha loãng bột cho con hoặc dùng các loại rau củ, trái cây nghiền với kết cấu mịn, nhuyễn, phù hợp với hệ tiêu hóa của bé. Nếu mua dạng bột ăn dặm bán sẵn, mẹ nên tuân thủ cách pha theo đúng chỉ dẫn trên bao bì. Nếu là bột mẹ tự xay, khi pha, mẹ nên pha thành hỗn lợp loãng, mịn và sánh như kem là được.
Với rau củ và trái cây nghiền, mẹ nên chọn loại đóng gói sẵn của các thương hiệu uy tín để đảm bảo thực phẩm được nghiền đúng cách, nhuyễn, mịn nhưng vẫn giữ đầy đủ hương vị và chất dinh dưỡng.
Cuối cùng, khi bé mới ăn dặm, mẹ chỉ nên cho bé ăn bột ngọt như bột gạo, bột yến mạch, ngũ cốc kết hợp với rau củ nghiền, trái cây nghiền. Khi bé được khoảng 8 tháng, mẹ có thể bắt đầu cho bé ăn dặm với các loại bột ăn dặm mặn có chứa thịt, bổ sung thêm thực phẩm có kết cấu thô hơn, xay, nghiền nhưng ko quá mịn.
3. Chọn đúng thực phẩm ăn dặm
Thực phẩm ăn dặm rất quan trọng với sức khỏe của con vì “đảm đương” trách nhiệm bổ sung dưỡng chất và năng lượng cho con, bên cạnh sữa. Vì vậy, dù mẹ tự nấu hay mua các sản phẩm ăn dặm đóng gói sẵn, mẹ cần bảo đảm các sản phẩm này giàu dưỡng chất tự nhiên, không sử dụng màu hay vị nhân tạo, cũng như không có chất bảo quản. Nếu mẹ có thể kiểm chứng các thành phần thực phẩm này được trồng và thu hoạch từ những trang trại sạch, không có thành phần biến đổi gen, không sử dụng thuốc trừ sâu hay hóa chất là tốt nhất.
Ngoài ra, thực phẩm ăn dặm nên được chế biến đúng cách để đảm bảo lưu giữ nguyên vẹn các chất dinh dưỡng từ trái cây, rau củ; cũng như không chứa các chất có khả năng gây dị ứng như lúa mì, trứng, các loại hạt, không sử dụng phụ gia thực phẩm… Với các sản phẩm ăn dặm đóng gói sẵn, mẹ nên lưu ý đến cả bao bì và nên chọn sản phẩm có bao bì không chứa chất BPA, không chứa chất keo thơm và sử dụng mực in không chứa chất Toluene để bảo đảm an toàn tuyệt đối cho sức khỏe của bé.
4. Cho bé thử mỗi hương vị mới từ 3-5 ngày và luân phiên thay đổi hương vị cho đa dạng
Để giúp bé hứng thú hơn với việc ăn dặm, cũng như kích thích vị giác của bé phát triển, mẹ nên cho bé thử hương vị mới mỗi 3-5 ngày. Với các bé 6 tháng tuổi, mẹ có thể luân phiên thay đổi giữa các loại ngũ cốc, rau củ và trái cây; hoặc cũng có thể kết hợp các loại thực phẩm này với nhau để cho bé hương vị đa dạng. Rau củ và trái cây rất dễ kết hợp và cho hương vị rất thơm ngon.
Với bé 8 tháng tuổi, mẹ có thể cho bé dùng các thực phẩm có kết cấu thô hơn (như bánh ăn dặm) và dùng chất đạm (protein). Khi bé được 12 tháng, mẹ có thể cho bé dùng thêm snack trái cây ăn dặm. Việc thay đổi loại thực phẩm ăn dặm thường xuyên vừa giúp bé ngon miệng vừa đảm bảo đa dạng nguồn dưỡng chất.
5. Tạo không khí thư giãn và thoải mái khi ăn dặm
Trong quá trình tập ăn dặm, mẹ nên bắt đầu bằng việc cho bé dùng thử một lượng nhỏ những thực phẩm mềm, nghiền nhuyễn sau khi cho bé bú. Đừng lo lắng khi bé từ chối nếm hoặc nhổ ra. Đây là việc hoàn toàn bình thường khi bé mới bắt đầu ăn dặm. Mẹ hãy kiên nhẫn và thử lại lần nữa trong ngày.
Một lời khuyên khác dành cho mẹ là nên cho bé thử mỗi loại thực phẩm một lần và quan sát phản ứng của bé. Điều này vừa giúp bé xác định được các mùi vị, vừa giúp mẹ loại trừ được những loại thực phẩm mà bé bị dị ứng hoặc không thích. Từ đó, mẹ sẽ chọn được cho bé loại thực phẩm ăn dặm thích hợp và ngon miệng hơn.
Bên cạnh đó, mỗi khi đi du lịch xa, để tránh mệt mỏi và căng thẳng, mẹ có thể sử dụng các sản phẩm ăn dặm đóng gói sẵn và uy tín. Như vậy vừa đỡ mất thời gian và công sức nấu nướng, bé lại vừa có bữa ăn dặm ngon, nhanh và đầy đủ dinh dưỡng. Mẹ nên chọn các sản phẩm ăn dặm nổi tiếng, được chứng thực chất lượng với bao bì đóng gói tiện lợi để giúp việc ăn dặm của bé dễ dàng, thuận tiện và nhanh chóng.
