Các bậc phụ huynh thường tin rằng trí thông minh hay chiều cao của con phụ thuộc vào gen di truyền. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra yếu tố di truyền chỉ quyết định từ 20% – 40% chỉ số IQ của một đứa trẻ, còn lại là những yếu tố ngoại tại mà cha mẹ có thể kiểm soát được như: cho con bú sữa mẹ trong những năm tháng đầu đời, chế độ dinh dưỡng hợp lý trong lúc nhỏ, môi trường giáo dục con nhận được.
Tương tự, yếu tố di truyền chỉ ảnh hưởng khoảng 23% đến chiều cao của trẻ, 32% tác động bởi dinh dưỡng, còn lại là từ thói quen sinh hoạt và môi trường sống.
Chính vì vậy cha mẹ không nên chủ quan phó mặc cho gen để cản trở con, bởi một chế độ dinh dưỡng kém khi trẻ đang tuổi ăn tuổi lớn có thể làm suy giảm trí thông minh và khiến con bị thấp còi, nhẹ cân. Thay vào đó hãy chuẩn bị một chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ sung đầy đủ hàm lượng DHA, Choline, Taurine, và Lutein theo đúng tỉ lệ khuyến cáo, đảm bảo con có một nền tảng vững vàng để phát triển trí não và chiều cao đúng với tiềm năng.
Đợi con bước vào giai đoạn dậy thì (khoảng 12-18 tuổi) mới bắt đầu chú trọng đầu tư chế độ dinh dưỡng thì đã muộn. Đúng là chiều cao sẽ được tăng nhanh trong giai đoạn dậy thì, nhưng để con phát triển chiều cao tối đa thì trước đó ba mẹ cần bổ sung chế độ dinh dưỡng hợp lý để tạo đà tăng trưởng tốt cho con từ khi sinh ra.
Các nghiên cứu chỉ ra 2 giai đoạn “vàng” mà chiều cao của trẻ sẽ phát triển vượt trội: 1000 ngày đầu đời và tuổi dậy thì.
- 1000 ngày đầu đời (Khi bé sơ sinh đến 3 tuổi): được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhấn mạnh là giai đoạn vàng phát triển chiều cao và thể chất. Trẻ có thể tăng 25cm trong năm đầu tiên và 10cm mỗi năm trong 2 năm tiếp theo, nếu được bổ sung dinh dưỡng đúng và đủ. Đây là giai đoạn quyết định đến 60% khả năng tăng trưởng chiều cao của trẻ trong tương lai. Việc xây dựng chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng sẽ hỗ trợ cho sự phát triển chắc khỏe của xương là tiền đề cho sự phát triển chiều cao ở lứa tuổi dậy thì.
- Ở độ tuổi dậy thì, trẻ có tốc độ tăng trưởng nhanh về chiều cao với tốc độ tăng khoảng 10-15 cm/năm và giảm dần sau đó.
Vì dậy thì không phải giai đoạn tăng trưởng “nhảy vọt” duy nhất ở trẻ, nên cha mẹ cần chú trọng đầu tư dưỡng chất như D3, K2 và khoáng chất hỗ trợ phát triển chiều cao cho con từ giai đoạn trước đó để tạo đà hấp thu và tăng tốc vượt trội về sau.
Đây là ngộ nhận khá phổ biến ở các mẹ bỉm sữa Việt khi cho rằng cứ bổ sung thực phẩm chứa nhiều canxi thì con sẽ cao.
Khoa học đã chứng minh, canxi là dưỡng chất chiếm 99% cấu trúc xương, tuy nhiên các mẹ chưa biết rằng để cơ thể hấp thụ tối ưu canxi cần có những vitamin khác bổ sung cùng lúc như vitamin D3 giúp dễ dàng hấp thu canxi từ dạ dày vào máu; vitamin K2 là dưỡng chất quan trọng để vận chuyển canxi từ máu vào xương.
Lưu ý, việc bổ sung dư thừa canxi hoặc không đúng cách cũng gây ra tác dụng ngược cho sức khỏe của trẻ. Cách bổ sung canxi “đúng cách” và an toàn, tiện lợi đang được nhiều mẹ Việt áp dụng là sử dụng sữa với thành phần chứa bộ ba dưỡng chất gồm canxi, vitamin K2 và vitamin D3, hàm lượng đáp ứng khuyến nghị của Viện Dinh dưỡng Quốc gia. Ngoài ra, mẹ nên lựa chọn canxi nano với kích thước siêu nhỏ sẽ dễ hấp thu hơn canxi thông thường.
Bên cạnh sữa, một chế độ ăn cân đối, đầy đủ các nhóm chất bột đường, đạm, béo, rau và trái cây cũng rất quan trọng. Phát triển chiều cao là một quá trình lâu dài, cha mẹ nên trang bị thấu đáo thông tin khoa học để mang đến cho con một chế độ dinh dưỡng tốt nhất.
Sữa là nguồn dinh dưỡng thiết yếu, dễ hấp thu với thành phần chứa khoáng chất, chất đạm, chất béo, carbohydrate, và các loại vitamin cần bổ sung vào khẩu phần hàng ngày để trẻ có đầy đủ dưỡng chất. Chính vì vậy, trẻ nào cũng nên uống sữa, tuy nhiên tùy theo từng độ tuổi, cân nặng, vấn đề thể chất cần cải thiện hoặc nhu cầu phát triển mà mẹ nên chọn loại sữa phù hợp với thể trạng riêng biệt của con.
Ví dụ như đối với trẻ biếng ăn và còi xương, mẹ nên chọn sản phẩm sữa năng lượng cao bổ sung đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu như canxi, phospho, sắt, vitamin, DHA, chất xơ, chất đạm, chất béo… sẽ giúp trẻ tăng cường sức đề kháng, hấp thụ các dưỡng chất một cách tốt nhất từ đó phòng tránh và cải thiện tình trạng còi xương, suy dinh dưỡng hiệu quả.
Tương tự như vậy đối với trẻ có nhu cầu cần phát triển chiều cao hay tăng cường IQ. Một lưu ý với các mẹ khi pha sữa cần đảm bảo vệ sinh, tuân thủ tỉ lệ pha sữa ghi trên nắp hộp.
Xác định sai nguyên nhân cho những vấn đề sức khỏe của con cũng là một sai lầm tương đối phổ biến khác. Táo bón là tình trạng thường gặp ở trẻ em do hệ tiêu hóa không khỏe mạnh, thiếu nước hay chế độ dinh dưỡng thiếu chất xơ… Khi thấy con bị táo bón, nhiều mẹ liền lo lắng rằng do loại sữa công thức con đang uống, trong khi đó, sữa không phù hợp có thể chỉ là một trong nhiều lý do.
Lúc này, việc đầu tiên mẹ cần làm là xem xét chế độ dinh dưỡng tổng thể của trẻ (ăn ít rau, uống ít nước…), trẻ có đang điều trị bệnh gì hoặc uống các loại thuốc có tác dụng phụ gây táo bón..., việc pha sữa đã đúng hướng dẫn chưa, bởi không đúng liều lượng (quá đặc) hoặc cách sử dụng sữa chưa hợp lý cũng có thể là nguyên nhân gây táo bón. Khi đã xác định đúng nguyên nhân, mẹ chỉ cần linh hoạt, thông thái hơn khi xem xét, lựa chọn và sử dụng sữa cho con.
Để cải thiện tình trạng táo bón và hệ tiêu hóa của con, các chuyên gia khuyên cha mẹ nên chú trọng vào những sản phẩm đặc biệt bổ sung men vi khuẩn (Lactobacillus, Bifidobacterium) cùng hệ chất xơ giúp gia tăng vi khuẩn có lợi, nuôi dưỡng hệ tiêu hóa, giảm đầy bụng, táo bón và các Vitamin nhóm B, Magie, Kẽm sẽ kích thích trẻ ăn ngon miệng.
Nuôi con thông thái là khi mẹ luôn tìm hiểu thấu đáo kiến thức dinh dưỡng một cách khoa học để biết được con cần gì. Chủ động hiểu đúng về nền tảng dinh dưỡng chính sẽ giúp mẹ thành công trên hành trình dành những điều tốt nhất cho con.