Sữa mẹ được mệnh danh là loại dinh dưỡng tốt nhất hành tinh. Lí do sữa mẹ không chỉ giúp tăng cường khả năng miễn dịch của bé mà còn có khả năng thay đổi các thành phần để phù hợp với nhu cầu bé qua từng giai đoạn phát triển khác nhau. Hãy cùng tìm hiểu 6 sự thay đổi kì diệu của sữa mẹ:
1. Sữa mẹ thay đổi phù hợp với sự phát triển của bé
Khi mới sinh, cơ thể mẹ tiết sữa non để giúp bé tăng cường sức đề kháng. (Ảnh minh họa)
Ban đầu, sau khi sinh em bé, cơ thể mẹ sẽ tiết ra sữa non đặc sánh như mật ong có chứa các thành phần miễn dịch bảo vệ trẻ sơ sinh. Bà Taya Griffin, chuyên gia tư vấn về tiết sữa tại Toronto – Canada cho biết: “Về cơ bản sữa mẹ giống như chủng ngừa đầu tiên của bé. Một trong những chất tăng cường miễn dịch tìm thấy trong sữa mẹ là SIgA chế tiết, nó sẽ bao phủ lên cơ quan nội tạng, niêm mạc đường tiêu hóa, cơ quan hô hấp và sinh sản của bé. Sữa non có lactose, chất béo thấp và protein, kali cao để phù hợp với cơ thể đang phát triển của trẻ sơ sinh”..
Sau khi bé đã bú một lượng sữa non nhất định để tăng cường hệ thống miễn dịch và làm sạch ruột thì trong 2, 3 ngày đầu tiên, sữa mẹ sẽ thay đổi và tăng số lượng. Giai đoạn này kéo dài khoảng 3-7 ngày và dần dần chuyển thành sữa già sau hai tuần.
Theo bà Ashley Pickett, một chuyên gia tư vấn dinh dưỡng được chứng nhận quốc tế, sữa già cho trẻ sơ sinh này trong năm đầu không khác gì sữa non, nhưng loãng hơn vì lượng sữa tăng lên.
Sự thay đổi lớn tiếp theo bắt đầu khi bé chập chững biết đi. Lượng sữa mà mẹ sản xuất giảm xuống vì bé bắt đầu ăn dặm. Sữa mẹ lúc này sẽ giàu chất béo và các chất miễn dịch hơn. Pickett giải thích rằng sữa mẹ cùng với các loại thức ăn đặc giúp làm tăng hệ thống miễn dịch và đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của bé. Trên thực tế, cả Hiệp hội Nhi khoa Canada và Tổ chức Y tế Thế giới đều khuyên nên cho bé bú sữa mẹ từ 2 năm trở lên.
2. Sữa mẹ tăng kháng thể khi bé bị ốm
Sữa mẹ sẽ thay đổi khi bé bị ốm hoặc nhiễm virut. (Ảnh minh họa)
Sữa già vẫn tương đối ổn định về hàm lượng protein, chất béo và đường trong suốt năm đầu tiên, nhưng nó vẫn có khả năng thay đổi nhanh với các yếu tố thay đổi như chế độ ăn uống của người mẹ, vi khuẩn và vi rút trong môi trường, việc bú của bé.
Đặc biệt sữa mẹ sẽ thay đổi khi bé bị ốm hoặc nhiễm virut. Trên thực tế, các nhà nghiên cứu tin rằng khi bé bị ốm, bé sẽ gửi tín hiệu cho cơ thể mẹ sản xuất nhiều sữa với kháng thể đặc hơn để chống lại bệnh. Nếu mẹ nuôi con bằng sữa mẹ sẽ giúp bé nhanh khỏi ốm hơn.
3. Sữa mẹ thay đổi theo ngày và đêm
Theo các chuyên gia, sữa mẹ thay đổi giữa ngày lẫn đêm. Nhiều bà mẹ cho biết rằng những giờ đầu tiên trong ngày sữa về nhiều hơn. Nguyên nhân của việc này có thể là do loại hoóc môn giúp sản xuất sữa mang tên prolactin cao hơn vào thời điểm đó. Loại sữa mẹ được sản xuất vào ban đêm sẽ giúp bé nghỉ ngơi. Sữa mẹ ban đêm có chứa nhiều serotonin và các yếu tố khác giúp bé ngủ ngon.
4. Sữa mẹ thay đổi trong khi cho bú
Sữa mẹ thay đổi trong suốt quá trình cho con bú. (Ảnh minh họa)
Khi bé bắt đầu bú mẹ thì lượng sữa ban đầu sẽ nhiều nước hơn giúp bé hết khác, lượng sữa sau sẽ nhiều chất dinh dưỡng hơn. Các chất dinh dưỡng tăng dần trong thời gian cho bé bú nhưng điều đó không có nghĩa là sữa cuối tốt hơn sữa đầu. Nếu mẹ giữ cho bé bú một bên quá lâu thì sẽ phản tác dụng vì bé chỉ bú chơi hoặc 1 bên không đủ sữa. Điều quan trọng là mẹ nên cho bé bú qua lại giữa hai ngực để bé được bú đủ.
5. Sữa mẹ thay đổi màu sắc
Sữa mẹ có nhiều màu sắc khác nhau bao gồm xanh lá cây, vàng, kem và cam và tất cả đều tốt cho bé. Chuyên gia Pickett lưu ý rằng thuốc có thể ảnh hưởng đến màu sữa của mẹ - một loại kháng sinh có tên là minocycline thậm chí có thể biến sữa thành màu đen nhưng mẹ không cần lo lắng vì bé vẫn có thể bú được sữa đó. Tuy nhiên mẹ cũng cẩn trọng khi dùng thuốc.
Thay đổi duy nhất mẹ cần lưa ý là khi sữa mẹ có màu hồng, đỏ hoặc gỉ vì nó cho thấy có thể cho thấy máu trong sữa. Như vậy ngực của mẹ đang có vấn đề cần kiểm tra, thăm khám để chữa trị kịp thời. Ung thư cũng có thể khiến gây ra việc chảy máu qua ống sữa.
6. Sữa mẹ thay đổi hương vị
Thức ăn mà me ăn có thể thay đổi hương vị của sữa mẹ. Một nghiên cứu năm 2008 trên tạp chí Physiology and Behavior cho biết hương vị của menthol kéo dài nhất, trong khi hương vị của chuối chỉ giữ được 1 giờ sau ăn.
Một nghiên cứu năm 2001 được xuất bản trên tạp chí Pediatrics cho thấy trẻ sơ sinh có mẹ uống nước cà rốt trong suốt thời gian cho bú sẽ có xu hướng thích ngũ cốc có carrot hơn là ngũ cốc nguyên chất. Ảnh hưởng của thực phẩm lên sữa mẹ có thể tác động đến các giác quan khác. Một nghiên cứu năm 2016 trên tạp chí Metabolites phát hiện ra việc ăn tỏi sống làm thay đổi mùi sữa.
Thành phần trong sữa mẹ cũng ảnh hưởng đến hương vị sữa. Chuyên gia Griffin cho biết hàm lượng natri cao hơn trong sữa non khiến sữa có vị mặn. Trong khi đó, một số bà mẹ có lipase quá mức, một loại enzyme làm phân hủy chất béo trong sữa, có thể khiến sữa có vị xà phòng. Mẹ có thể làm ấm sữa trước khi cất trong tủ lạnh để lấy lại mùi vị nguyên chất của sữa mẹ.
Cận cảnh chất lượng sữa mẹ, sữa bò và sữa công thức dưới kính hiển vi
