Theo một số nghiên cứu tâm lý được đăng trên Business Insider cho thấy, cách sống của bố mẹ là một trong những yếu tố ảnh hưởng không chỉ đến tâm lý mà còn đến cả sự thành công của con cái. Đặc biệt, bố mẹ sở hữu EQ cao hay thấp có tác động trực tiếp đến việc hình thành nhân cách của con khi trưởng thành.
Đại học Harvard từng kết luận, chỉ số EQ (trí tuệ cảm xúc) ảnh hưởng 80% tới khả năng thành công trong cuộc đời một con người. Trong khi đó, chỉ số IQ chỉ chiếm 20%.
Vì vậy, chúng ta hiểu rằng, bố mẹ có EQ cao giúp con những bài học tích cực từ sớm. Ngược lại, bố mẹ có EQ thấp sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của con. Những dấu hiệu dưới đây cho thấy bố mẹ có EQ thấp khi dạy con.
Xét nét mọi thứ, trở nên khó tính, hay cằn nhằn
Hầu hết bố mẹ nào cũng yêu thương và mong muốn dành những điều tốt đẹp nhất cho con cái. Tuy nhiên, không phải phương pháp thể hiện tình thương nào cũng phù hợp, nhiều phụ huynh thường quan tâm thái quá, đặc biệt xét nét, dần trở nên khó tính, hay cằn nhằn trẻ. Đặc biệt, điều này thường thấy ở gia đình bố mẹ Á Đông.
Theo chuyên gia trị liệu tâm lý người Mỹ gốc Hoa Sam Louie, bố mẹ Á Đông cằn nhằn về mọi vấn đề như: cân nặng, sức khỏe, điểm số, công việc, tình yêu. "Tôi mới có con. Bố mẹ tôi thường cằn nhằn vì tôi không mặc nhiều quần áo cho bé khi trời lạnh và để con chơi bên ngoài lúc mưa".
Nếu bố mẹ thường xuyên cằn nhằn, la mắng, sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát triển thể chất và tâm lý của trẻ.
Thực tế, những đứa trẻ sống trong môi trường như vậy, thường chịu ảnh hưởng và có xu hướng hành động giống như bố mẹ, trở nên soi mói, luôn nhìn người khác với con mắt phán xét, và khó có thể xây dựng những mối quan hệ tốt đẹp với người khác.
Đồng thời, khiến trẻ khó học cách cởi mở, sống thật với tình cảm nên cố gắng giấu đi những cảm xúc mà họ nhầm tưởng là yếu đuối. Mối quan hệ giữa bố mẹ và con cái cũng dần trở nên căng thẳng, ngày càng có khoảng hơn.
Thiếu tự chủ về cảm xúc
Trong một số trường hợp bố mẹ có EQ thấp biểu hiện rõ nhất là thiếu sự tự chủ, không kiểm soát cảm xúc của bản thân.
Ví dụ: Nếu trẻ không chịu ngủ trưa, bày đồ đạc bừa bãi… nhiều bà mẹ sẽ nổi cơn thịnh nộ ngay lập tức, hoặc không ít phụ huynh dùng những hình phạt cực đoan với con để khiến trẻ nghe lời. Điều này lâu dần cũng khiến trẻ trở nên dễ tức giận, bực bội vì không điều chỉnh được cảm xúc.
Ở trong môi trường này, đứa trẻ sẽ cảm thấy rất bất an, vì không biết bị mắng khi nào, suốt ngày sống trong lo sợ tự ái. Về lâu dài, trẻ sẽ phát triển không ổn định về mặt cảm xúc và khó kiểm soát các tính cách cảm xúc của bản thân.
Nhà tâm lý học nổi tiếng người Mỹ Daniel Goleman đã viết trong cuốn sách: "Trí tuệ cảm xúc": "Cuộc sống gia đình là trường học đầu tiên chúng ta học về cảm xúc. Bố mẹ có EQ cao sẽ có những đứa con EQ cao. Bố mẹ có EQ thấp có tác động tiêu cực đến sự phát triển của con cái".
Vì vậy, để nuôi dạy con tốt hơn, bố mẹ hãy học cách kiểm soát cảm xúc của bản thân, có thể bắt đầu bằng cách nhận cảm xúc của bản thân, tôn trọng ý kiến và quan tâm đến nhu cầu của con cái, đồng thời giúp con tăng thông minh cảm xúc trong quá trình phát triển của mình.
Trong một số trường hợp bố mẹ thiếu sự tự chủ, không kiểm soát cảm xúc của bản thân nên thường dễ cáu giận với trẻ.
So sánh con với đứa trẻ khác
Dấu hiệu so sánh con có nhiều cấp độ. Ở mức nhẹ, người lớn thường xuyên lấy tấm gương “con nhà người ta” vì cho rằng sẽ tạo động lực cho trẻ cố gắng. Với mức cao hơn, họ vẽ ra bản kế hoạch để con phải trở thành người xuất chúng vì không muốn thua kém người khác.
Đồng thời, nhiều người luôn suy nghĩ tiêu cực về con, không nhìn thấy thành tựu hoặc nỗ lực của trẻ. Họ sẽ luôn hạ thấp, phủ nhận những điều con làm được, thậm chí kể lể lỗi lầm, sai sót của con cho người khác, bóc mẽ trẻ trước mặt đông người.
Những bậc phụ huynh luôn chứa năng lượng tiêu cực với các cơn bực tức, lời chê bai khiến, thường xuyên so sánh sẽ khiến trẻ luôn sống trong sự tiêu cực, ganh ghét bởi những thứ bản thân không có, điều này vô tình cản trở việc phát triển của con trong tương lai. Vì vậy, nhiều chuyên gia cảnh báo, bố mẹ thường xuyên so ánh sẽ khiến con cái ngại ngùng, tự ti và khó phát triển thành công.
Bố mẹ có tâm lý hay so sánh sẽ nghĩ tiêu cực về con, không nhìn thấy thành tựu hoặc nỗ lực của trẻ.
Không dành thời gian cho con, luôn dán mắt vào điện thoại
Trẻ em như một tờ giấy trắng, con thường có xu hướng bắt chước và học theo từ những điều gần gũi nhất với mình và bố mẹ chính là tấm gương tốt để con noi theo.
Các nhà nghiên cứu của trường Đại học California cho biết bố mẹ ít dành thời gian cho con có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình phát triển cảm xúc ở trẻ nhỏ.
Bố mẹ mải mê với những thiết bị điện tử mà không quan tâm tới con cũng khiến trẻ bị ảnh hưởng xấu trong thời gian dài. Trẻ nhỏ cần lớn lên trong một môi trường lành mạnh và ổn định. Việc thiếu sự chăm sóc từ bố mẹ có thể là nguyên nhân của các bệnh về tâm lý như trầm cảm, tự kỷ, có các hành vi nguy hiểm... ở trẻ.
Nếu bố mẹ không dành thời gian cho con trẻ, những lúc rảnh rỗi thường dán mắt vào điện thoại, con cái cũng bắt chước theo. Lạm dụng công nghệ ảnh hưởng không nhỏ tới sự phát triển của trẻ cả về trí tuệ và tinh thần. Đồng thời, những cám dỗ trên internet khiến trẻ thiếu kỹ năng sống thực tế, trí não tiếp nhận thông tin thụ động và chậm phát triển.
Lời khuyên từ chuyên gia là bố mẹ hãy dành nhiều thời gian trò chuyện, vui chơi với con, để có thể hiểu hơn tâm lý của trẻ và cả bản thân mình.
