Suy dinh dưỡng là tình trạng thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ với nguyên nhân chủ yếu là do quá trình chăm sóc và nuôi dưỡng không được đầy đủ, thiếu các chất dinh dưỡng quan trọng. Bên cạnh đó còn do ảnh hưởng từ khi còn trong bào thai, trẻ sinh ra nhẹ cân, sinh non...
Cách đơn giản nhất để phát hiện trẻ bị suy dinh dưỡng đó là cân trẻ đều đặn hàng tháng và so sánh với bảng cân nặng chuẩn dành cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ do tổ chức Y tế thế giới WHO cung cấp hàng năm (*). Bên cạnh đó, việc cho trẻ tham gia thăm khám ở các cơ sở y tế, viện dinh dưỡng cũng là cách để phát hiện tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ đúng nhất.
Cách chăm sóc trẻ em bị suy dinh dưỡng
Môi trường sống: môi trường sống là yếu tố tác động một phần tới sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Vì thế để trẻ thoát khỏi tình trạng suy dinh dưỡng, mẹ phải đảm bảo con được sống trong môi trường thông thoáng, sạch sẽ và khô ráo. Nước sinh hoạt phải là nước sạch.
Nên khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động vui chơi lành mạnh. (Ảnh minh họa)
Ngoài ra, chế độ ăn ngủ, vui chơi của trẻ nên được cân đối, không ngủ nhiều và cũng không nên chỉ khư khư giữ trẻ trong nhà mà khuyến khích con tham gia vận động, nô đùa vào những trò chơi lành mạnh.
Vệ sinh: Bao gồm vệ sinh sạch sẽ cả về đường ăn uống và vệ sinh thân thể. Nhắc con thói quen rửa chân tay trước và sau khi ăn bởi nó có ảnh hưởng tới việc trẻ bị suy dinh dưỡng vì những vi khuẩn có hại sẽ đi vào cơ thể trẻ qua đường ăn uống, làm cản trở sự phát triển, cản trở chất dinh dưỡng hoạt động trong cơ thể trẻ.
Bổ sung dinh dưỡng qua đường ăn uống: trẻ bị suy dinh dưỡng rất kén ăn, hệ tiêu hóa thường gặp vấn đề. Vì thế, để điều trị triệt để tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ nên đưa con đến các cơ sở y tế thăm khám và nhận tư vấn từ bác sĩ để có chế độ ăn uống hợp lý nhất.
Chế độ ăn uống bao gồm các chất và liều lượng phù hợp với trẻ theo từng độ tuổi như sau:
Trẻ từ 1-2 tuổi:
Vẫn tiếp tục cho bú mẹ, nếu mẹ không có sữa cho trẻ uống sữa ngoài từ 300-500 ml/ngày.
Ăn 4 bữa cháo hoặc súp mỗi ngày. Ăn quả chín theo nhu cầu của trẻ. Lượng thực phẩm trong ngày: gạo (100-150g); thịt hoặc cá, tôm (100-120g); trứng gà 3-4 quả/tuần; đầu mỡ (25-30 g); rau xanh (50-100g); quả chin (150-200g).
Chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng giúp trẻ tăng cân đều đặn. Ảnh minh họa
Trẻ từ 2-3 tuổi:
Cơm nát, hoặc cháo, mỳ, súp, phở và uống sữa.
Số bữa ăn trong ngày: 4 bữa cơm nát (cháo, mỳ, súp), sữa 300-400 ml/ngày. Lượng thực phẩm trong ngày: gạo (150-200g) nếu ăn bún, mỳ, súp thì rút bớt lượng gạo; thịt hoặc cá, tôm (120-150g); dầu mỡ (30-40g); rau xanh (150-200g); quả chin (200g).
Trẻ từ 3-5 tuổi:
Ăn 4 bữa ngày, nhưng lượng ăn vào tăng lên, cho trẻ ăn những món trẻ yêu thích. Không cho trẻ ăn bánh kẹo, nước ngọt, quả chín trước bữa ăn. Lượng thực phẩm hàng ngày dùng cho trẻ: gạo (200-300g); thịt hoặc cá, tôm (150-200g); dầu mỡ (30-40g), rau xanh (200-250), quả chín (200-300g), sữa (300-400 ml).
Một số món ăn giàu dinh dưỡng nên dùng cho trẻ bị suy dinh dưỡng
1. Cháo thịt cóc
- Thịt cóc 5g, củ mài 20g, gạo tẻ 50g, gạo nếp 20g, muối vừa đủ.
- Chọn cóc vàng, làm thịt chỉ lấy mình và đùi, rửa nhiều lần nước cho sạch, sau đó nướng vàng tán thành bột.
- Củ mài sấy khô, tán thành bột. Gạo tẻ và gạo nếp xay thành bột. Cho bột củ mài, bột gạo tẻ vào nồi thêm nước vừa đủ.
- Đun trên lửa nhỏ, cháo chín cho bột thịt cóc vào quấy đều. Trước khi ăn thêm muối cho vừa miệng.
- Ngày mẹ nên cho bé ăn 3 lần, cần ăn trong nhiều ngày, có thể không cần ăn liên tục mà cứ 5 ngày ăn lại nghỉ 5 ngày, sau đó lại tiếp tục ăn.
2. Cháo thịt bò băm nhỏ lòng đỏ trứng
- Thịt bò 100g, gạo 100g, lòng đỏ trứng 30g, hành tây 10g, vừng trắng 5g, xì dầu 10g, muối 3g.
- Vo sạch gạo để ráo trong khoảng nửa giờ; thịt bò rửa sạch băm nhỏ; hành tây rửa sạch, thái nhỏ.
- Cho vào nồi lượng dầu thích hợp, cho thịt và hành vào xào thơm.
- Thêm gạo và nước vào đun sôi. Sau đó, văn nhỏ lửa đun tiếp khoảng 40 phút. Cho muối vào rồi múc ra, sau đó cho thêm lòng đỏ trứng vào đánh đều. Cuối cùng có thể cho thêm vừng vào là mẹ đã có một món ngoan dành cho bé.
3. Cháo tôm
- 150g thịt tôm giã nhỏ, 50g bột gạo, bột gia vị vừa đủ
- Trộn đều bột tôm với bột gạo và một chút gia vị.
- Cho vào nồi đổ nước vừa đủ nấu thành cháo.
- Khi cháo chín cho bột ngọt quấy đều, cháo sôi lại là được. Cho trẻ ăn ngày 1 lần lúc đói, ăn liền 1 tháng.
* Bài viết tham khảo thông tin từ Ths. Bs. Nguyễn Văn Tiến (Trung tâm Giáo dục Truyền thông dinh dưỡng - Viện Dinh dưỡng Quốc gia), trang Live Strong
