Dù nhiều phụ huynh tin rằng con mình có trí tưởng tượng tốt, nhưng khảo sát cho thấy trẻ em Mỹ chỉ chịu đựng được 33 phút trước khi than chán. Ảnh: Yahoo
Các bậc cha mẹ thuộc thế hệ Millennials - những người đang nuôi dạy thế hệ trẻ em ngày nay - đã lớn lên trong một thời kỳ công nghệ bắt đầu nhen nhóm, nhưng vẫn còn tồn tại không gian cho sự chán nản tự nhiên.
Đó là thời mà lịch cuối tuần chưa bị chiếm hết bởi các hoạt động thể thao, lớp học thêm hay những buổi hẹn chơi.
"Thời tôi lớn lên là khoảng thời gian đặc biệt trước khi điện thoại thông minh và công nghệ trở nên phổ biến," Emily Feret, một người có ảnh hưởng trên mạng xã hội và là mẹ của hai đứa trẻ, chia sẻ với Yahoo Life.
"Tôi còn nhớ rõ những lần cùng bạn thân chơi game The Sims hàng giờ liền trên máy tính. Nhưng phần lớn thời gian, tôi chơi trong sân sau, phòng đồ chơi hoặc đến nhà bạn bè."
Ngày trước, trẻ em có nhiều cơ hội để cảm thấy chán - như khi đi cùng bố mẹ làm việc vặt, xếp hàng ở bưu điện, hoặc đi du lịch dài ngày mà không có thiết bị giải trí.
Ngày nay, trẻ em dường như luôn có lịch trình dày đặc hoặc tiếp cận dễ dàng với máy tính bảng hay điện thoại của bố mẹ.
Theo một khảo sát OnePoll năm 2024 do Elmer's ủy quyền, trung bình một phụ huynh Mỹ phải nghĩ ra bốn hoạt động mới mỗi ngày để giúp con không cảm thấy chán.
Dù nhiều phụ huynh tin rằng con mình có trí tưởng tượng tốt, nhưng khảo sát cho thấy trẻ em Mỹ chỉ chịu đựng được 33 phút trước khi than chán.
Một cuộc khảo sát năm 2017 của Gallup (tài trợ bởi hãng đồ chơi Melissa & Doug) cũng phát hiện rằng chỉ 1 trong 5 phụ huynh ở Anh, Canada và Úc hoàn toàn đồng ý rằng trẻ em nên "thỉnh thoảng thấy chán" là điều tốt.
Feret chia sẻ: "Tôi nghĩ bí quyết thật sự là phải để trẻ cảm thấy chán. Dù ban đầu điều đó khiến trẻ không thoải mái hoặc lạ lẫm, nhưng cuối cùng nó sẽ mở ra cánh cửa cho sự sáng tạo, trí tưởng tượng và kỹ năng giải quyết vấn đề."
Vậy chán nản là gì?
Chán thường bị coi là tiêu cực vì nó gắn liền với cảm giác khó chịu khi không biết làm gì.
"Tôi mô tả nó là trạng thái không thoải mái khi tâm trí không được hướng vào một mục tiêu cụ thể," giáo sư tâm lý Darby Saxbe (Đại học Nam California) nói.
Trẻ có thể cảm thấy chán nản khi bị thiếu kích thích hoặc không biết làm gì dù có nhiều hoạt động xung quanh. Ảnh minh họa
Điều gì xảy ra khi trẻ nói 'Con chán quá'?
Trẻ có thể cảm thấy chán khi bị thiếu kích thích hoặc không biết làm gì dù có nhiều hoạt động xung quanh.
Điều này liên quan đến sự phát triển của não bộ, đặc biệt là vùng vỏ não trước trán - nơi kiểm soát ra quyết định.
Theo GS Linda Caldwell (ĐH Penn State), trẻ nhỏ cần học rằng chúng có khả năng thay đổi tình huống - dù cách giải quyết còn đơn giản.
Ngoài ra, theo GS Nancy Darling (ĐH Oberlin), một số trẻ có động lực nội tại cao, dễ tự tìm việc để làm, còn số khác thì bị động hơn.
Đôi khi, khi trẻ từ chối tham gia vào hoạt động phù hợp, câu "Con chán" thật ra là một hành động chống đối - không muốn bị ra lệnh, nhất là trong tuổi dậy thì.
Chuyên gia giáo dục Jodi Musoff (Viện Tâm lý Trẻ em) cho biết: "Câu 'Con chán' cũng có thể che giấu nhiều cảm xúc khác như lo lắng, bất an. Đó là một câu nói thay thế khi trẻ không biết diễn đạt cảm xúc thực sự của mình."
Trẻ ngày nay có chán hơn không?
Các chuyên gia đồng ý rằng trẻ không nhất thiết chán hơn trước, nhưng khả năng chịu đựng sự chán đã giảm đi vì tiếp xúc quá nhiều với giải trí tức thì và công nghệ.
GS Saxbe cho biết, não của trẻ ngày nay được "lập trình" bởi sự kích thích liên tục, khiến chúng dễ cảm thấy buồn chán hơn.
Musoff nói thêm rằng: "Sau khi làm quen với những hoạt động tạo dopamine (hormon khoái cảm) như chơi game hay xem video, những hoạt động yên tĩnh như đọc sách hay tô màu dễ bị coi là nhàm chán."
Chán nản có lợi cho trẻ em không?
Có. Được trải nghiệm cảm giác chán giúp trẻ:
Phát triển tính kiên nhẫn và khả năng tự điều chỉnh cảm xúc
Rèn luyện kỹ năng điều hành như lên kế hoạch, quản lý thời gian và tự tìm ra cách làm một việc
Hiểu được bản thân thích gì và tự khám phá niềm vui khi không có ai chỉ dẫn
Tuy nhiên, quá nhiều thời gian cô đơn như trong đại dịch COVID-19 có thể gây hại, khiến trẻ trở nên rụt rè, lười vận động và dán mắt vào màn hình.
Các chuyên gia đồng ý rằng trẻ không nhất thiết chán hơn trước, nhưng khả năng chịu đựng sự chán đã giảm đi vì tiếp xúc quá nhiều với giải trí tức thì và công nghệ. Ảnh minh họa
Phụ huynh nên làm gì khi con kêu chán nản?
GS Saxbe khuyên: "Phụ huynh nên thay đổi suy nghĩ rằng họ phải liên tục chơi với con hoặc tìm cách làm con vui."
Thay vào đó, hãy tạo cơ hội cho con trải nghiệm sự chán nản - ví dụ như không cho dùng thiết bị khi đi ăn, hoặc giữ thời gian không có kế hoạch cụ thể.
Một số cha mẹ đã áp dụng điều này.
Florencia, mẹ của cặp sinh đôi 5 tuổi ở New York, nói rằng lịch học và hoạt động sau giờ học của con đã đủ dày đặc.
Cô cố gắng giữ thời gian rảnh ổn định và tránh lên lịch quá nhiều vào cuối tuần.
Trong khi đó, Feret cho biết con cô giờ đã rất giỏi tự giải trí, vì cô đã để chúng tự trải nghiệm sự chán nản thay vì luôn tạo hoạt động cho chúng.
