Sự thiếu hụt chất dinh dưỡng dẫn đến nguy cơ hình thành bệnh lý thường diễn ra sau 1 thời gian dài thiếu hụt và tích tụ sự thiếu hụt này mà không được bổ sung thay thế. Sự thiếu hụt này rất dễ xảy ra ở các bé nhỏ vì nhiều lí do, trong đó có sự biếng ăn, ăn lệch, thường bị bệnh và mất hứng thú khi ăn.
Tuy nhiên, việc kết hợp đúng các thực phẩm sẽ làm tăng hấp thu chất dinh dưỡng của cơ thể và giảm hình thành các nhân tố xấu gây tương tác và kém hấp thu. Nhiều cha mẹ băn khoăn trong việc thiết kế những thực đơn cho bé làm sao bé nhận đủ chất dinh dưỡng? Và khoa học dinh dưỡng nói gì về những kết hợp cơ bản, nhưng rất quan trọng trong đảm bảo đủ chất cho bé?
Dưới đây là những tư vấn từ chuyên gia dinh dưỡng Anh Nguyễn về dinh dưỡng kết hợp và gợi ý thực đơn 7 ngày giúp bé nhận đủ những chất dinh dưỡng quan trọng, cha mẹ có thể tham khảo:
Vitamin nhóm B: Có nhiều nhưng rất dễ thiếu
Vitamin nhóm B là nhóm vitamin quan trọng trong hoạt động tế bào thần kinh ở trẻ nhỏ, đặc biệt liên quan đến Vitamin B1, B2, Niacine và B5. Thiếu hụt sẽ dẫn đến những khiếm khuyến trong hoạt động dẫn truyền của các tế bào thần kinh, làm các bé khó tập trung và hay mệt mỏi.
Vitamin nhóm B có rất nhiều trong thực phẩm (rau củ cho lá có màu xanh), nhưng rất dễ mất trong chế biến vì đây là nhóm vitamin tan trong nước.
Kết hợp: Việc kết hợp với các thực phẩm có giá trị chất đạm cao sẽ tăng sản sinh các vitamin này để giúp cơ thể hấp thụ tốt hơn. Giá trị đạm cao là nên có sự kết hợp ít nhất 2 nguồn đạm khác nhau trong ngày: Tôm -thịt; gà-thịt; cá-thịt.
Thực đơn gợi ý:
Tuần nên có ít nhất 2 ngày có sự kết hợp như trên.
Sắt và vitamin C
Sắt có 2 dạng hoạt động (từ thịt động vật) và không hoạt động (từ thực vật). Việc tối ưu sử dụng sắt trong bữa ăn sẽ cần 1 lượng vitamin C nhất định. Cứ 100g thực phẩm giàu sắt sẽ cần 20mg vitamin C (tương đương 1/2 trái cam vừa).
Bữa ăn của bé khỏe mạnh có nguy cơ thiếu hụt sắt 10%, nhưng với các bé biếng ăn thì con số này cao hơn rất nhiều. Do đó, việc kết hợp trên sẽ tăng tỷ lệ hấp thụ tối đa sắt từ thực phẩm và chuyển thành dạng hoạt động khi vào cơ thể bé. Nguy cơ thiếu hụt sắt, dẫn đến thiếu máu rất cao ở các bé dưới 6 tuổi.
Thực đơn gợi ý:
Vitamin D, canxi và chất bép không no Omega-3
Vitamin D là vitamin tan trong chất béo, do đó, bữa ăn phải có chất béo để có thể sử dụng tối ưu nguồn vitamin D trong thực phẩm, vốn đã ít ỏi. Canxi là một nguyên tố cần có vitamin D trong việc tăng hấp thụ ở ruột. Chất béo không no Omega-3 có vai trò trong hình thành cấu trúc não bộ.
Kết hợp cần có: Chỉ có 1 số loài cá có chất béo omega-3 DHA/EPA tốt dễ kiếm ở VN: Cá thu/cá hồi/lươn/cá chép. Nên chọn 1 số loài cá này cho ít nhất 2 thực đơn/tuần. Để lấy chất béo này tối ưu, bạn phải chế biến luôn cả phần da vì lớp mỡ dưới da và mỡ bụng sẽ giàu chất béo này, cũng như vitamin D và Canxi.
Thực đơn gợi ý:
Hải sản: Giàu khoáng nhưng dễ kết hợp tạo tác nhân dị ứng
Hải sản ở đây là cá biển, tôm biển, cua biển, mực, sò ốc. Các loại này có 1 số nhóm protein mà cơ thể 1 số bé dễ đáp ứng tự miễn, dẫn đến dị ứng. Do đó, kết hợp các loại này là 1 việc làm rất tốt về mặt dinh dưỡng, nhưng vẫn phải đảm bảo không gia tăng tỷ lệ kết hợp và tăng tính dị ứng của các loại protein của chúng.
Kết hợp an toàn: Tránh các protein có tính linh động trong liên kết với nguyên tố, thường nằm trong thịt cua và mực/sò. Do đó, nên tách riêng những món này trong thực đơn. Giữa tôm và cá, tôm có thể gây dị ứng cao hơn ở 1 số bé, nhưng kết hợp tôm và cá có thể xem là trung tính với 3 phần cá-1 phần tôm. Ví dụ, chén cháo tôm thịt sẽ có 1 muỗng tôm bằm trộn với 3 muỗng cá bằm.
1 số kết hợp có thể trung tính như tôm-cá-mực hoặc tôm-cá-thịt cua/sò. Tuy nhiên, nếu gia đình bạn có tiền sử dị ứng hải sản thì chỉ nên dùng đơn mỗi loại cho bé đến khi bé qua 5 tuổi.
Thực đơn gợi ý:
Tuần nên có 1 bữa có sự kết hợp này.
>> XEM TIẾP: Mẹ 9X gợi ý 15 thực đơn ăn dặm kiểu Nhật theo từng ngày
