Ngô Minh Hiếu (tên gọi khác HieuPC, Hiếu PC), sinh năm 1989 ở Gia Lai, từng là hacker nổi tiếng những năm 2010. Trước khi bị Cơ quan Mật vụ Mỹ bắt vào năm 2013 và ngồi tù 7 năm vì tội lừa đảo, anh từng kiếm hơn 3 triệu USD nhờ bán dữ liệu danh tính cho nhiều đường dây tội phạm có tổ chức ở Mỹ. Hiện tại anh là chuyên gia tại Trung tâm Giám sát An toàn không gian mạng quốc gia (NCSC) tạo ra các lợi ích cho cộng đồng với hàng loạt dự án cảnh báo người dùng Internet về website lừa đảo, chứa mã độc...
Ngô Minh Hiếu (tên gọi khác HieuPC, Hiếu PC).
Ngoài ra, hiện giờ Hiếu PC còn hợp tác cùng CyberKid Vietnam - tổ chức xã hội đầu tiên tại Việt Nam với 100% ý tưởng Việt và do người Việt làm chủ, vận hành để bảo vệ, hỗ trợ trẻ em trên không gian mạng.
Trong cuộc trò chuyện mới đây, anh không kể nhiều về thành tích đã đạt được, cũng không nhắc lại quá khứ của bản thân mà là những câu chuyện về cuộc sống hiện tại, dự định trong tương lai, và cả những lời khuyên dành cho các bậc làm cha mẹ về nuôi dạy con nhỏ, nhất là trong lĩnh vực giáo dục con trẻ tiếp cận công nghệ thông tin sao cho an toàn, lành mạnh.
Là một chuyên gia an ninh mạng, theo anh Internet có tác động như thế nào đối với sự phát triển của trẻ?
Về mặt tích cực, internet giúp trẻ em phát triển về mặt tư duy, ngôn ngữ, suy nghĩ và học hỏi được nhiều từ bạn bè, cộng đồng trong nước và quốc tế. Đặc biệt trẻ em hiện nay có cơ hội tiếp xúc với thông tin rất nhiều, sẽ giúp đất nước kịp bắt nhanh với những tân tiến của các nước phát triển. Tạo cho các em sự mày mò, đam mê và sáng tạo những gì các em muốn.
Ngược lại, việc internet dễ dàng truy cập như hiện nay là một nỗi lo lắng đáng quan tâm, nội dung (xấu) đồi trụy tràn lan trên mạng (youtube, facebook, tiktok...), thiếu kiểm soát của phụ huynh dẫn đến việc trẻ em bị nghiện trò chơi điện tử online, mất tập trung cho việc học hành.
Anh có thể phân tích cụ thể một vài những rủi ro đó là gì được không?
Trẻ em đi trên mạng là đi một mình, đi xuyên qua biên giới quốc gia và lãnh thổ, không có bất kỳ ai kiểm soát và đồng hành vì thế rất dễ dẫn đến những hệ luỵ như: Chúng làm theo những việc không nên làm, học những điều không nên học và cũng như nói những điều không nên nói. Tham gia bạn bè xấu trên mạng xã hội, dẫn đến nghiện ngập, nghiện game, thiếu tôn trọng cho người lớn và idol những thành phần xấu trên mạng. Bị kẻ xấu rủ rê làm chuyện không nên, thậm chí có thể là bị lạm dụng tình dục online, bị bắt cóc ....
Vậy để trẻ sử dụng internet và mạng xã hội một cách an toàn, bố mẹ nên làm thế nào?
Tôi nghĩ rằng mỗi ông bố bà mẹ cần liên tục cập nhật tin tức bổ ích về cách bảo vệ trẻ em trên không gian mạng. Luôn cởi mở và nhẹ nhàng với trẻ để hiểu tâm lý - sau đấy có thể biết cách chia sẻ khuyên nhủ đúng đắn. Hạn chế giờ online cho trẻ, nên đảm bảo cho trẻ được đọc sách nhiều hơn là online để bổ sung kiến thức bổ ích và cần thiết nhất. Bố mẹ hãy làm cách nào đó để cho trẻ biết thế giới này không chỉ có internet mà còn có thế giới bên ngoài.
Nếu kể về cha mẹ mình, anh muốn nói điều gì đầu tiên?
Ba mẹ tôi rất tình cảm và đã hi sinh rất nhiều vì con cái. Tôi nghĩ ba bẹ nào cũng vậy, rất thương và luôn tha thứ cho con mình. Thế nhưng, ba mẹ tôi đã chịu rất nhiều khó khăn và khổ sợ trong giai đoạn tôi đi tù. Tôi biết ơn ba mẹ vì họ chính là động lực để tôi đi tiếp mỗi ngày. Tôi luôn tin rằng không có gì quý hơn là được gần ba mẹ và trân trọng từng khoảnh khắc được ở bên người đã sinh thành ra mình.
Sau ngày trở về Việt Nam, anh đã làm gì để bù lại quãng thời gian trước đây sống xa quê và để ba mẹ lo lắng về mình?
Tôi dành nhiều thời gian hơn cho gia đình và đặc biệt là ba mẹ. Người ta thường nói chúng ta chỉ có một cha và một mẹ, bởi vậy hãy nói những lời yêu thương cho ba mẹ mình mỗi ngày - đừng nên tiết kiệm vì thời gian sẽ chẳng chờ một ai cả.
Được biết, ba anh từng bị ung thư giai đoạn cuối, sức khỏe của ông giờ đây thế nào?
Ba tôi sau khi trải qua nhiều lần xạ trị sức khỏe cũng suy giảm nhiều. Nhưng từ khi tôi về, ông trở nên lạc quan và vui hơn. Tôi dành thời gian ở nhà với ba mẹ và luôn muốn được chia sẻ mọi điều trong cuộc sống cùng họ. Tôi cảm thấy việc báo hiếu không bao giờ là đủ, tôi nghĩ vậy, có thể là đến hết cả cuộc đời này. Mỗi ngày, tôi đều dành thời gian để nói chuyện, ăn cơm với ba mẹ, chúc ba mẹ ngủ ngon. Những điều ngày xưa tôi chưa từng làm.
Ông bà có bao giờ giục anh tính chuyện lập gia đình nhỏ và sinh con đẻ cái?
Gia đình cũng hiểu rằng tôi cần phải gây dựng sự nghiệp ổn định trước khi có thể nghĩ đến gia đình nhỏ của riêng mình, nên không tạo quá nhiều áp lực. Quả thật, hiện tại tôi chỉ dành thời gian chủ yếu để góp sức bảo vệ cộng đồng mạng thông qua dự án phi lợi nhuận ChongLuaDao.Vn và công việc hiện tại ở trung tâm mà thôi.
Sau ngày trở về Việt Nam, Minh Hiếu dành nhiều thời gian cho gia đình, đặc biệt là quan tâm tới ba mẹ nhiều hơn.
Nói về câu chuyện tương lai và cũng liên quan tới chuyên môn chính của anh. Sau này khi có con, anh sẽ dạy chúng như thế nào?
Tôi muốn giáo dục con tôi hiểu về đạo lý làm người, đó là yếu tố rất quan trọng. Cho dù có tài giỏi đến đâu mà không hiểu hai chữ đạo lý và ba chữ tình yêu thương thì cái tài ấy cũng vô dụng.
Theo anh trong dạy con, điều gì là quan trọng nhất?
Bình tình, nhẹ nhàng, dành thời gian cho con một cách ý nghĩa thực sự và hiểu tâm lý con cái. Tôi từng học qua một số môn về kỹ năng làm cha làm mẹ nên cũng có cho mình quan điểm cũng như phương pháp giáo dục riêng.
Anh có muốn con trở thành một “siêu hacker” hay một master về kỹ thuật như ba chúng?
Tôi sẽ dạy cho con cái một tính nết khiêm nhường hơn là tự cao tự đại. Tốt nhất là nên khiêm tốn trước con cái. Bản thân tôi cũng phải thể hiện là một người bình thường như bao người khác để chúng noi gương tốt mà học theo. Tôi cho rằng đừng nên sống vì cái tôi hay kiêu hãnh của bản thân.
Hiện tại anh đang làm việc tại Trung tâm Giám sát An toàn không gian mạng quốc gia (NCSC) tạo ra các lợi ích cho cộng đồng với hàng loạt dự án cảnh báo người dùng Internet về website lừa đảo, chứa mã độc...
Anh định mấy tuổi sẽ cho con tiếp xúc internet? Điều mà anh dạy các bé đầu tiên trên mạng là gì?
Khoảng hơn 6 tuổi trở lên là có thể bắt đầu nhưng chắc chắn phải được kèm theo sự hướng dẫn và giám sát của bố mẹ như bằng phần mềm quản lý, theo dõi. Hoặc tôi có được mật khẩu truy cập tài khoản, cũng có thể tôi tạo một tài khoản con dưới tài khoản chính để dễ giám sát. Điều đầu tiên mà tôi dạy các con là những bài học, video, nội dung giá trị về cuộc sống, thiên nhiên và con người chứ chẳng phải là thứ gì cao siêu, vũ trụ.
Anh từng tâm sự rằng: Mọi người hay chia sẻ thông tin cá nhân nhạy cảm trên mạng gồm hình ảnh gia đình, hình ảnh người thân, số điện thoại, danh sách bạn bè lên Facebook. Nó rất nguy hiểm. Khi một người khác biết quá nhiều về đời sống riêng tư thì sẽ đối diện với rất nhiều nguy cơ. Cá nhân anh thì sao, sau này có tổ ấm riêng, có những khoảnh khắc hạnh phúc bên con, anh có chia sẻ lên trang cá nhân như một cách thể hiện tình cảm ba - con?
Chắc chắn tôi sẽ không đăng tải những thông tin về gia đình, để giữ sự an toàn cho người thân và cũng vì tính chất công việc. Nhưng tôi sẽ làm 1 album ảnh để lưu lại những bức hình đẹp của gia đình. Tính của tôi thuộc dạng cổ điển, thích hình kiểu print ra để lưu giữ kỷ niệm.
Vậy không biết anh có kể cho chúng nghe về quá khứ của ba như một bài học răn dạy con?
Đó là điều tất nhiên. Tôi hy vọng từ quá khứ của ba, các con tôi có thể hiểu được giá trị của cuộc sống là gì và tại sao chúng ta phải sống tốt và tử tế với mọi người xung quanh dù là hoàn cảnh có như thế nào. Đặc biệt là giá trị của niềm tin, hy vọng và không bao giờ bỏ cuộc.
Cảm ơn anh về những chia sẻ thú vị, bổ ích!
