Ngoài việc chăm sóc các con chu toàn, một vấn đề cũng rất cần được chú ý trong gia đình có từ 2 con trở lên là việc bố mẹ làm thế nào để kết nối các con với nhau. Muốn làm được chuyện này, ngay từ khi có sự xuất hiện của con thứ 2, bố mẹ cần biết cách chuẩn bị về mặt tinh thần và giáo dục để con lớn biết về mối quan hệ giữa các anh em, thành viên trong gia đình. Như vậy mới có thể trách được những tình huống tiêu cực giữa các con, khiến bố mẹ không an lòng.
Đơn cử như mới đây, một trường hợp xảy ra trong gia đình chị Mạc Liên (Trung Quốc) được truyền thông đưa tin đã khiến nhiều bậc bố mẹ vô cùng hoang mang, lo sợ. Cụ thể đó là câu chuyện liên quan đến hành động của con trai lớn nhà chị Mạc Liên dành cho em trai sơ sinh của mình.
Theo đó được biết, chị Liên vì bận nấu ăn nên có nhờ con trai lớn 3 tuổi trông em hộ mẹ. Cậu em sơ sinh được đặt nằm chơi trên ghế sofa phòng khách. Trong lúc nấu ăn, vì không an tâm nên người mẹ liên tục theo dõi các con qua camera ở điện thoại.
Tầm 10 phút sau, chị Liên lạnh người khi trông thấy hành động của con trai lớn dành cho em sơ sinh. Đứa trẻ không biết đã bắt chước ai mà đã lấy tấm chăn đắp lên người cô em gái. Tuy nhiên, cậu bé không đắp một cách bình thường, thậm chí còn phủ chăn lên mặt em sơ sinh khiến cho đứa trẻ giật mình quơ tay múa chân.
May là ngay sau đó, đứa trẻ đã bỏ chăn ra khỏi mặt em gái và chị Liên cũng hốt hoảng chạy ra kiểm tra sau khi xem qua camera. Thấy phản ứng của mẹ, cậu anh trai dường như biết mình đã gây nên lỗi lầm nên lo sợ đứng vào một góc. Chị Liên bế con gái lên dỗ dành đứa trẻ. Cứ tưởng trước tình huống này, người mẹ sẽ tức giận la mắng anh lớn, nhưng may mắn là chị Liên vẫn giữ được bình tĩnh. Một lát sau khi ru con sơ sinh ngủ, chị mới bắt đầu có một cuộc nói chuyện nhỏ với con trai về hành vi mà đứa trẻ vừa làm.
Trên thực tế, tình huống con lớn có những hành vi vô ý gây hại cho con nhỏ không hiếm trong các gia đình. Suy cho cùng, nếu con lớn còn đang trong độ tuổi phát triển nhận thức, con chưa hiểu được ý nghĩa của hành động mình làm thì bố mẹ cũng sẽ khó kiểm soát được trường hợp như trên xảy ra. Tuy nhiên, khi sinh con thứ hai, việc bố mẹ hướng dẫn, dạy cho con lớn hiểu về sự tồn tại của em nhỏ, và trách nhiệm của anh chị lớn trong nhà là điều cực kỳ quan trọng.
Nếu anh chị dưới 18 tháng tuổi
Việc giúp bé hiểu về sự tồn tại của đứa em là cần thiết trước khi đứa em ra đời và càng cần thiết hơn nếu trẻ dưới 18 tháng tuổi. Đó cũng là cách mà cha mẹ giúp trẻ phát triến về nhận thức về "sự tồn tại" của "2,3", thay vì chỉ là "1". Hãy bắt đầu khi em bé có thể "đạp vào bụng bạn". Đứa trẻ thứ nhất sẽ rất tò mò tại sao mẹ mình thường nói chuyện với "em bé". Bé vẫn chưa hiểu "em bé" là như thế nào? Cha mẹ có thể làm như thế này:
- Hãy nói cho trẻ biết: “Mẹ có 1 em bé sẽ ra đời vài tháng nữa, con có muốn nghe em bé nói chuyện với con không”. Hãy để bé nghe tiếng đạp của bé vài lần trong ngày. Hãy nói với bé: Con hãy chạm tay vào bụng mẹ, em bé sẽ nghe con nói đó.
- Hãy cho bé biết “Em bé sẽ ra đời như thế nào?” bằng việc cho bé 1 con búp bê hoặc 1 món đồ chơi bé thích và nói em bé ra đời như cách mà con dành sự yêu thích này lên món đồ này, con có thích món đồ này không và con có muốn bảo vệ món đồ này không? Hãy cho bé biết, em bé ra đời con có thương em bé không? Cứ nhắc lại các câu hỏi và trò chuyện.
Với anh chị lớn hơn 18 tháng
- Khi em bé vẫn chưa sinh ra
Việc để bé lớn hơn 18 tháng tuổi hiểu sự có mặt của em bé sẽ dễ dàng hơn. Cứ hãy cho bé biết mẹ sẽ có em bé và em bé sẽ làm em của con. Bé tuổi này có thể nhận thức là "em của bé". Vẫn những hành động ở trên dành cho bé dưới 18 tháng tuổi, nhưng ở đây bạn sẽ nhấn mạnh hơn khái niệm "anh/chị và em".
- Vào ngày em bé ra đời
Vào ngày em bé chào đời, hãy cho bé thứ nhất nhìn mặt em bé, đừng trì hoãn điều này sau 72 giờ (trừ những trường hợp đặc biệt) vì trẻ thứ nhất cần tạo một liên kết đặc biệt với em bé mới sinh này. Khi bé thứ nhất vào xem em bé, hãy gọi bé thứ 1, thứ 2... vào.
- Khi cả hai bé cùng chơi với nhau
Khi em bé thứ 2 lớn và chơi cùng bé thứ 1: Bé thứ 2 sẽ cố bắt chước bé thứ 1 về mọi thứ như cách chơi, cách đi và cách giành nói chuyện/chơi với mẹ. Do đó việc 2 bé hay xung đột là điều dễ hiểu. Khi hai bé xung đột thì không nên trách mắng hay la bé thứ 1 hoặc yêu cầu bé thứ nhất phải nhường em.
Cách hành xử đúng nhất là mẹ sẽ tách 2 bé ra và cả 2 bé không ai được lấy món đồ chơi đó và mẹ sẽ giữ nó đến khi em bé chơi lại. Dĩ nhiên cả hai bé đều khóc, nhưng sẽ quên ngay và quay lại chơi cùng. Chọn 1 thời điểm nào đó dạy 2 bé biết cách chia sẻ lẫn nhau bằng chính món đồ đó: Cho bé lớn chuyền sang bé nhỏ hơn và để bé nhỏ truyền lại cho mẹ, và mẹ sẽ truyền lại cho bé lớn. Bài tập này đều có ích cho tất cả các bé từ 10 tháng - 48 tháng tuổi.
Nếu bé nhỏ có tuổi dưới 18 tháng tuổi, bạn đợi khi bé nhỏ ngủ, hãy lựa những quyển sách có câu chuyện về tình anh em để kể cho bé lớn nghe. Không cần nhấn mạnh “Con lớn phải nhường em” và nên nói theo cách “Nếu em ngã, con giúp em đứng dậy không?”, “Nếu em muốn chơi món này, con sẽ cho em chơi 1 lát nhé, rồi đến con”, “Nếu em khóc đòi mẹ, con ngồi chơi cái này và đợi mẹ 1 tí nhé, sau khi mẹ hỏi em có sao không và lại chơi với con nhé” và bạn làm động tác như giao kèo với bé.
Nếu bé thứ 2 lớn hơn 18 tháng tuổi, thì hãy đọc chuyện cho cả hai anh em nghe về tình anh em. Vẫn những câu hỏi ở trên, nhưng bạn hỏi ngược lại với bé nhỏ và xen kẽ câu hỏi giữa bé lớn và bé nhỏ. Những hoạt động này sẽ giúp cả hai anh em dần nhận thức trách nhiệm và sự gắn bó cần có trong việc giao tiếp và ứng xử hành vi.
