Đỗ Nhật Nam là cậu bé được mệnh danh "thần đồng" từ khi còn nhỏ tuổi. Với khả năng ngoại ngữ vượt trội, kỹ năng thuyết trình tốt, Đỗ Nhật Nam từng giành nhiều giải thưởng trong các cuộc thi tiếng Anh, thuyết trình lớn nhỏ trong nước. Năm 2008 (chỉ mới 7 tuổi), Nhật Nam đã trở thành dịch giả nhỏ tuổi nhất Việt Nam. 10 tuổi, cậu đạt 8.0 IELTS (trong đó kỹ năng Đọc đạt điểm tuyệt đối). 11 tuổi, Nhật Nam được công nhận là người viết tự truyện nhỏ nhất Việt Nam. Chỉ trong 4 năm, cậu bé này đã 2 lần ghi tên mình vào kỷ lục Việt Nam, khiến không ít người lớn phải trầm trồ, ngưỡng mộ.
Không chỉ sở hữu bảng thành tích vượt trội, Đỗ Nhật Nam còn khiến nhiều người khâm phục bởi sự bản lĩnh khi vượt lên sức ép dư luận từ câu phát ngôn về đọc truyện tranh. Im lặng, bền bỉ và kiên cường vượt qua sóng gió, Đỗ Nhật Nam chứng minh niềm đam mê của mình khi liên tiếp sau đó trở thành Tổng biên tập của một tờ báo dành cho tuổi teen tại châu Á, đại diện châu Á phát biểu tại Hội nghị khoa học giáo dục TEDxKIDs với chủ đề khoa học về nụ cười.
Thành công của Đỗ Nhật Nam với tiếng Anh nói chung và các môn học khác nói riêng có sự đóng góp không nhỏ từ nền tảng gia đình gia giáo, đủ đầy yêu thương và đặc biệt là chỗ dựa vừng chắc từ chị Phan Hồ Điệp – mẹ Nhật Nam. Chính vì vậy, rất nhiều người, đặc biệt là các bà mẹ đang nuôi con nhỏ luôn muốn được học hỏi kinh nghiệm dạy con học tiếng Anh của mẹ Đỗ Nhật Nam và cách Nhật Nam đã học tiếng Anh như thế nào.
Phương pháp giáo dục của chị Phan Hồ Điệp - một bà mẹ có con thần đồng luôn là mối quan tâm của nhiều phụ huynh.
Bài viết dưới đây, chị Phan Hồ Điệp, mẹ Đỗ Nhật Nam đã chia sẻ một góc nhìn rất khác và đáng suy nghĩ về cách dạy con của bản thân, mà cụ thể là việc dạy con học Tiếng Anh từ khi còn nhỏ - một vấn đề đang được rất nhiều phụ huynh quan tâm:
Nhiều mẹ ibox (gửi tin nhắn qua facebook) cho mình hỏi xem theo mình cho con học TIẾNG ANH ở độ tuổi nào là tốt nhất. Mình không dám đưa ra độ tuổi chính xác nhưng quan điểm của mình là: Con học TIẾNG ANH khi bắt đầu đã yêu TIẾNG VIỆT.
Thực tế cho thấy, nếu con chỉ học tiếng Anh mà không có nền tảng chắc chắn về Tiếng Việt thì quá trình học Tiếng Anh của con sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc viết, việc diễn đạt tiếng Anh ra Tiếng Việt. Vì thế, để chuẩn bị cho Nam học tiếng Anh, mình đã tập trung rèn tiếng Việt, thông qua một quá trình gọi là: Cùng con yêu tiếng Việt.
- Với các bài hát, bài thơ:
Nam cũng không thích vụ hát hò lắm nhưng mẹ cứ hát hò suốt ngày thành ra con cũng phải thích theo. Mình chọn những bài hát thiếu nhi dễ thương rồi hai mẹ con cùng hát, cùng nhún nhảy theo nhạc. Những hình tượng mang tính âm nhạc trong bài hát dễ đi vào tâm hồn trẻ thơ, làm trẻ biết rung động trước cái đẹp.
Mỗi lần hát xong, mình thường hỏi Nam: Bài hát này có gì làm em thích? Hoặc ví dụ câu: Chích chòe, chích chòe, nó đậu cành tre, véo von mà nó hát mùa xuân cho em nghe. Nghe câu ấy, em hình dung ra cảnh vật thế nào? Đại loại là như thế.
Với bài thơ thì có một cách rất hay đó là mình sẽ viết "lời bình" về bài thơ đó và khuyến khích Nam học thuộc. Nghe có vẻ "buồn cười" nhưng Nam đọc lên nghe yêu lắm. Những ghi nhớ gần như vô thức đó sẽ giúp quá trình cảm thụ thơ văn của trẻ sau này.
Chị Hồ Điệp và Nhật Nam
- Với những câu chuyện: Với các câu chuyện thì có bao nhiêu cách để làm cho con yêu thích Tiếng Việt, những cách phổ biến mình vẫn làm là:
+ Kể lại có đóng vai.
Mẹ nhận một vài vai, con một vài vai, phân chia nhau để đọc lại hoặc kể lại.
+ Kể lại có thêm tình tiết khác:
Cái này Nam được thỏa sức "bịa" thêm để câu chuyện thêm hấp dẫn. Ví dụ câu chuyện Sự tích hồ Ba bể, có chi tiết bà già hô để dân làng chìm trong lũ lụt, Nam không thích chi tiết này vì thấy bà già có vẻ "ghê gớm" quá nên đổi thành: Cả làng đêm đó đều gặp một giấc mơ kinh hoàng đó là thấy làng mình, cả nhà mình chìm trong biển nước...
+ Kể lại thêm phần sau của câu chuyện.
Ví dụ truyện Cây khế, Nam đã thêm phần sau đại loại là: "Sau khi người anh mất đi, đại bàng bay về báo cho người em. Người em buồn bã, tuy giận người anh nhưng vẫn rất thương anh. Đại bàng thấy thế mới nói, hãy lên lưng đại bàng chở ra biển, lấy nước biển tưới vào cây khế, thì người anh sẽ sống lại nhưng cây khế sẽ không ra quả và cũng có nghĩa không được "trả cục vàng" nữa. Người em đồng ý và làm theo. Thế là hai anh em gặp nhau mừng vui khôn xiết. Họ sống hiền hòa bên nhau và bên cây khế xanh tốt quanh năm. Hình ảnh con đại bàng và đảo vàng chỉ còn trong trí nhớ..".
Đấy, đại loại là thế, vui lắm. Có vô vàn cách "thêm vào" khác nhau tùy theo trí tưởng tượng của trẻ.
+ Kể lại thay đổi đại từ của câu chuyện:
Ví dụ, câu chuyện Cây tre trăm đốt, ông chủ đang gọi anh Khoai bằng "mày", "Tiếng Anh", nếu bây giờ thay đại từ khác thì ý nghĩa câu chuyện khác đi như thế nào? Đóng lại theo cách thay đổi đó.
+ Kể lại có kèm theo các phương tiện phụ trợ:
Con rối tay, hình vẽ, bối cảnh sân khấu...
+ Kể lại bằng trí tưởng tượng của mình:
Vẫn dựa trên các nhân vật có sẵn nhưng xây dựng một cốt truyện hoàn toàn khác. Ví dụ, truyện Rùa và Thỏ, nhưng Rùa không dùng "tiểu xảo" để thắng Thỏ mà dùng sự nỗ lực của bản thân mình. Truyện Tấm Cám thay đổi phần kết để cô Tấm vẫn là một cô Tấm "đáng yêu".
+ Kể lại kèm theo những nhận xét của mình:
Yêu cầu này đòi hỏi sau khi kể, phải đưa ra nhận xét bao gồm: thích/không thích nhân vật nào? Tại sao? Thích/ không thích chi tiết nào? Tại sao? Thích/ không thích phần kết của câu chuyện không? Tại sao?
+ Kể kèm theo lời giới thiệu:
Như một sân khấu thực sự, mình là khán giả, Nam là người kể chuyện, nhiệm vụ của Nam phải giới thiệu sao cho hấp dẫn. Cách giới thiệu có thể là: Giới thiệu bằng nội dung của câu chuyện; Giới thiệu bằng một tình tiết hấp dẫn trong truyện; Giới thiệu bằng một nhân vật trong truyện. Cái này Nam làm buồn cười lắm.
Mình nhớ, với câu chuyện Cô bé quàng khăn đỏ, hồi 3 tuổi Nam đã giới thiệu như sau: Một cô bé xinh đẹp nhưng ham chơi đi vào rừng thì chuyện gì sẽ xảy ra: Có thể cô ấy sẽ bị lạc? Có thể cô ấy sẽ đi hái nấm? Có thể cô ấy sẽ gặp các chú lùn (nhớ sang truyện Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn) nhưng sự thực thì còn kinh khủng hơn thế nhiều. Mời các bạn nghe câu chuyện Cô bé quàng khăn đỏ. Hi hi, nghe chết cười nhưng mà rất ngộ phải không ạ.
Đỗ Nhật Nam đã biết yêu Tiếng Việt trước khi học Tiếng Anh
+ Kể lại cùng với việc rút ra bài học cho bản thân mình:
Cái này không làm khô cứng như các bài học đạo đức đâu mà để cho con được tự nói cảm nghĩ, cảm xúc của mình về câu chuyện. Nhiều khi mình cũng bất ngờ vì suy nghĩ của Nam, nó trái với dự tính của mình.
Ví dụ, với câu chuyện Bầy chim thiên nga, Nam nói: Bây giờ thì con biết vì sao thiên nga đẹp rồi lại còn có cả nhạc kịch Hồ thiên nga nữa vì đó chính là loài chim tượng trưng cho tình yêu. Cái đôi cánh thiên nga chính là cánh tay của người em biết yêu thương các anh mình nên nó mềm ( Nam làm động tác vẫy lên vẫy xuống), tiếc là con chưa gặp một con thiên nga thật, nếu gặp, con sẽ chạm vào đôi cánh của nó để xem nó có hình dạng giống một bàn tay không...
Năm đó Nam 5 tuổi, trí tưởng tượng phong phú, nghe cũng làm mẹ "mềm tim" lắm. Còn nhiều nhiều cách khác nhưng mình nêu ngắn gọn một vài cách mình thường là với mục đích giúp con yêu thích việc đọc sách, tìm hiểu một cách gián tiếp về kết cấu, nhân vật, cách xây dựng một câu chuyện và quan trọng nhất, con sẽ hiểu vẻ đẹp của ngôn ngữ trong mỗi truyện, yêu và thích thực hành sử dụng tiếng mẹ đẻ.
Tất cả những điều trên tuy đơn giản nhưng mẹ phải là người làm mẫu, hướng dẫn tỉ mỉ. Kiên trì nâng dần độ khó. Có thể thực hiện từ khi con mới học nói, mẹ kể con nghe cho đến khi con đi học tiểu học. Mở rộng dần các thể loại truyện cũng như độ dài của truyện, từng bước từng bước. Mình luôn dành một khoảng thời gian cố định trong ngày để thực hiện việc này, bận mấy cũng không bỏ. Mỗi khi Nam kể đều ghi âm lại, sau đó những lúc làm bếp, bật lại cho con nghe và cùng cười.
Mình sẽ tiếp tục chủ đề này, ở nhiều kĩ năng khác. Chúc mọi người luôn cảm nhận sự ấm áp trong ngày đông lạnh giá nhé!
