Sởi là một bệnh nhiễm virut gây sốt và phát ban đặc biệt trên cơ thể. Bệnh sởi rất dễ lây lan và lây lan dễ dàng qua các giọt nhỏ do ho và hắt hơi. Virus sởi có thể sống tới 2 giờ trong không khí nơi người nhiễm bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện.
Nếu hít thở không khí này, bé có thể bị nhiễm bệnh. Hoặc nếu bé chạm vào một bề mặt bị nhiễm trùng và sau đó chạm vào mắt, mũi hoặc miệng, bé có thể bị nhiễm trùng. Bệnh sởi lây lan dễ dàng đến mức có đến 9 trên 10 (90%) những người không miễn dịch và gần gũi với người bị nhiễm bệnh.
Nếu bé chạm vào một bề mặt bị nhiễm trùng và sau đó chạm vào mắt, mũi hoặc miệng, bé có thể bị nhiễm trùng. (Ảnh minh họa)
Dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi sau khi bị nhiễmDấu hiệu bệnh sởi ở trẻ em nói chung và dấu hiệu trẻ bị sởi khi dưới 1 tuổi biểu hiện rõ nhất là ho hoặc sốt phát ban. Những triệu chứng này người lớn thường dễ cảm nhận sớm hơn trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi (vẫn chưa biết nói hay đưa ra cảm nhận) như bị đau họng hoặc cảm thấy chóng mặt.
Các dấu hiệu và triệu chứng sởi ở trẻ em dưới 1 tuổi bao gồm:
- Ho
- Sốt cao (có thể cao đến hơn 38-39 độ C)
- Phát ban khắp người
- Mắt đỏ, chảy nước mắt (còn gọi là viêm kết mạc hoặc mắt hồng)
- Sổ mũi
- Đau họng
- Các đốm trắng (còn gọi là đốm Koplik) bên trong miệng
Bệnh sởi có thể kéo dài trong vài tuần. Các dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ thường bắt đầu khoảng 7 đến 14 ngày sau khi bị nhiễm bệnh. Những đốm trắng nhỏ có thể xuất hiện bên trong miệng 2 hoặc 3 ngày sau khi có triệu chứng đầu tiên. Đây cũng là dấu hiệu bị sởi ở trẻ sơ sinh mẹ dễ phát hiện nhất.
3 đến 5 ngày sau khi các triệu chứng đầu tiên, phát ban bùng phát. Nó thường bắt đầu như những đốm đỏ phẳng trên mặt ở chân tóc lan ra cổ, thân của cơ thể, cánh tay, chân và bàn chân. Những vết sưng nhỏ có thể xuất hiện trên đỉnh của những đốm đỏ phẳng. Khi phát ban xuất hiện, sốt tăng đột biến đến hơn 38 độ C.
Triệu chứng sởi ở trẻ thường bắt đầu như những đốm đỏ phẳng trên mặt ở chân tóc lan ra cổ. (Ảnh minh họa)
Một trẻ bị nhiễm sởi có thể truyền virus cho người khác từ 4 ngày trước khi họ phát ban đến 4 ngày sau khi phát ban xuất hiện. Đối với trẻ lớn hoặc người lớn hơn, một số người có hệ miễn dịch yếu, như người mắc bệnh bạch cầu hoặc HIV, có thể không bị phát ban.
Hệ lụy nghiêm trọng do bệnh sởi gây ra ở trẻ nhỏKhông chỉ có trẻ em dưới 1 tuổi mà bệnh sởi có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cho mọi người ở mọi lứa tuổi. Nhưng bệnh sởi đặc biệt có hại cho phụ nữ mang thai, những người có hệ miễn dịch yếu, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Trẻ em dưới 5 tuổi và người lớn trên 20 tuổi có nhiều khả năng bị biến chứng do bệnh sởi nghiêm trọng hơn những người ở độ tuổi khác. Khoảng 1 trong 4 người (25%) bị sởi cần điều trị tại bệnh viện.
Bệnh sởi có thể gây ra những vấn đề sức khỏe cho trẻ em như:
- Các vấn đề về hô hấp, như viêm phế quản, viêm thanh quản hoặc co thắt. Viêm phế quản là tình trạng viêm (đau, đỏ và sưng) của các ống phế quản mang không khí đến phổi. Viêm phế quản có thể gây ho, khó thở và thở khò khè. Viêm thanh quản là tình trạng viêm của hộp giọng nói (còn gọi là thanh quản). Viêm thanh quản có thể khiến bé bị mất giọng, giọng khàn hoặc khó thở.
- Nhiễm trùng tai. Khoảng 1 trong 10 trẻ em mắc bệnh sởi (10%) bị nhiễm trùng tai. Những nhiễm trùng này có thể dẫn đến mất thính lực vĩnh viễn .
- Viêm não, sưng não: Khoảng 1 trong 1.000 trẻ em mắc bệnh sởi bị viêm não. Nó có thể dẫn đến co giật làm cho cơ thể bạn run rẩy nhanh chóng và không kiểm soát. Trẻ bị viêm não có thể bị điếc hoặc bị thiểu năng trí tuệ hoặc phát triển, ảnh hưởng việc phát triển thể chất, học tập, giao tiếp, chăm sóc bản thân hoặc hòa đồng với người khác.
- Viêm phổi: Là một bệnh nhiễm trùng phổi. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây tử vong do bệnh sởi ở trẻ nhỏ. Có đến 1/20 trẻ em mắc bệnh sởi (5%) bị viêm phổi. Những người có hệ thống miễn dịch yếu có thể phát triển một loại viêm phổi có thể gây tử vong.
- Viêm màng não bán cấp (còn gọi là SSPE): Một số người mắc bệnh sởi sớm trong đời sẽ tiếp tục phát triển SSPE. Đây là một căn bệnh hiếm gặp, ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương (não và tủy sống). SSPE thường phát triển 7 đến 10 năm sau khi một người bị sởi, mặc dù người đó dường như đã hoàn toàn khỏi bệnh. Khả năng mắc SSPE có thể cao hơn nếu một người bị sởi trước 2 tuổi.
Tiêm chủng giúp kiểm soát bệnh sởi ở trẻ em tốt hơnỞ Việt Nam và các nước trên thế giới, vắc-xin MMR được tiêm cho tất cả trẻ em sau 12 tháng và liều thứ hai (MMR) được tiêm lúc 18 tháng. Những vắc-xin này bao gồm sởi, quai bị, rubella và thủy đậu. Nếu con bạn đã tiêm hai mũi sởi thì khả năng chúng mắc sởi là rất thấp. Tuy nhiên, những người không được tiêm chủng có 90% khả năng bị nhiễm bệnh nếu họ tiếp xúc với virus.
Tiêm chủng ở trẻ giúp phòng bệnh sởi. (Ảnh minh họa)
Mặc dù, theo thống kê, số lượng người mắc bệnh sởi không nhiều, nhưng dịch bệnh vẫn xảy ra vì vậy điều quan trọng là con bạn phải được chủng ngừa bệnh sởi. Thông thường, dịch bệnh xảy ra khi virus được đưa vào Việt Nam bởi những người được di cư vào nước ta hoặc đã đi du lịch nước ngoài. Hầu hết trẻ em mắc bệnh sởi đều hồi phục hoàn toàn, nhưng trong một số trường hợp, bệnh sởi có thể gây tử vong nếu có các biến chứng nghiêm trọng, như viêm não (viêm não).
Điều trị và chăm sóc cho trẻ bị bệnh sởi như thế nào?Không có điều trị y tế cụ thể cho bệnh sởi. Để giúp quản lý các triệu chứng và dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi:
- Cho bé uống nhiều nước
- Cố gắng cho bé nghỉ ngơi thật nhiều
- Nếu bé bị sốt cao, bác sĩ có thể đề nghị cho bé uống một số loại thuốc hạ sốt không chứa aspirin, chẳng hạn như acetaminophen hoặc ibuprofen. Không bao giờ dùng aspirin cho trẻ mắc bệnh do virus, vì việc sử dụng như vậy có liên quan đến các biến chứng không mong muốn .
Cần phải lưu ý rằng, trẻ em bị sởi nên được bác sĩ theo dõi chặt chẽ. Đặc biệt, các bé dưới 1 tuổi hoặc đang bị các bệnh ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch nên được điều trị bởi bác sĩ. Vì thế, khi nhận thấy các dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi, mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế gần nhất, không nên chủ quan điều trị tại nhà.
