Có một sự thật mà nhiều người đều công nhận rằng, trong gia đình từ 2 con trở lên, có những người "chị gái quyền lực" là nỗi sợ của không ít đứa trẻ, luôn khiến cho đứa em bất trị răm rắp nghe lời. Thậm chí trẻ có thể tỏ ra lỳ lợm, chống đối bố mẹ nhưng với anh chị của mình thì vô cùng ngoan ngoãn. Điều này càng khẳng định, đối với những đứa em thì anh trai hay chị gái đôi khi sẽ có tầm ảnh hưởng lớn hơn cả bố mẹ.
Thực tế trong cuộc sống hàng ngày, có những tình huống liên quan đến vấn đề này khiến cho các bậc bố mẹ phải "dở khóc dở cười". Tương tự như trường hợp của gia đình ông Cao (Trung Quốc), được ông chia sẻ gần đây trên hội nhóm nuôi dạy con cái thu hút sự thích thú của nhiều người.
Theo đó ông Cao cho biết, cô con gái nhỏ 7 tuổi bị ốm. Vì để dỗ dành con uống thuốc, ông đã làm mọi cách có thể nhưng dường như cô bé vẫn ra sức chống cự. Bất lực không biết làm gì thì ngay lúc đó, cô con gái lớn đang học cấp 3 của ông vô tình quan sát thấy tình huống này, thế là chỉ với một hành động rất dứt khoát của con, cô em ngay lập tức ngoan ngoãn uống hết chỗ thuốc mà không dám tỏ bất kỳ thái độ gì. Tận mắt chứng kiến cảnh tượng này, ông Cao vừa buồn cười vừa thương.
Cô con gái nhỏ sau khi bị chị gái khống chế thì gương mặt tỏ ra đáng thương, mè nheo với bố để được an ủi. Có vẻ như cô bé khá tủi thân, nhưng sự thật là nhờ hành động của chị mà đứa trẻ mới nhanh chóng uống hết chỗ thuốc. Trong khi người bố dùng sự dịu dàng để dỗ thì cô bé không mảy may, không có tác dụng gì đối với đứa trẻ, còn chị gái chỉ cần làm một hành động với thái độ kiên quyết, mạnh mẽ thì lại có hiệu quả khiến cô em lập tức nghe lời.
Hình ảnh "chị gái quyền lực" giống như thế vẫn thường xuất hiện trong nhiều gia đình. Vậy đâu là nguyên nhân khiến cho các anh chị lớn có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến em trai, em gái của mình trong nhà?
- Sự khác biệt về quyền lực và kiểm soát: Trong một gia đình, anh chị lớn thường có quyền lực và tính kiểm soát lớn đối với em trai, em gái của mình. Bố mẹ có thể thường đưa ra các quy định, nhưng họ đôi khi sẽ có sự mềm lòng, không dứt khoát thi hành quy định đó một cách trực tiếp. Còn với anh chị lớn trong nhà, trẻ sẽ không chỉ là người tham gia thực hành làm gương, mà còn sẽ đảm nhận cả việc giám sát chặt chẽ các em. Do đó, những đứa em có thể dè chừng trước sự quyền lực của anh chị lớn.
- Sự khác biệt về tuổi tác và sức mạnh: Anh chị lớn là người sinh ra trước những đứa em nên sẽ có ngoại hình và sức mạnh vượt trội hơn. Điều này có thể làm cho em trai, em gái cảm thấy dè chừng khi ở gần anh chị lớn, bởi vì trẻ cảm thấy không đủ sức mạnh hoặc không có khả năng tự bảo vệ bản thân khi có sự xung đột xảy ra.
- Sự khác biệt trong tương tác và quan hệ: Anh chị lớn thường có mức độ tương tác và quan hệ khác với trẻ so với bố mẹ. Trong một số trường hợp, anh chị lớn có thể thể hiện sự nghiêm khắc hơn, có thể áp đặt, hoặc có thể không đáp ứng được mọi nhu cầu và mong muốn của trẻ như bố mẹ. Điều này đôi khi sẽ khiến những đứa em hình thành một nỗi sợ đối với anh chị của mình.
- Sự hiện diện và tương tác hàng ngày: Anh chị lớn có sự hiện diện và tương tác hàng ngày với trẻ hơn so với bố mẹ, đặc biệt nếu bố mẹ phải đi làm và không có nhiều thời gian dành cho trẻ. Điều này có thể làm cho anh chị lớn trở thành người quen thuộc và gần gũi hơn đối với trẻ, nhưng cũng có thể gây ra nỗi lo sợ nếu anh chị không thể cung cấp sự an ủi và chăm sóc một cách nhẹ nhàng giống như bố mẹ.
Gắn kết tình cảm anh chị em trong gia đình là một quá trình liên tục và đòi hỏi sự đầu tư, đồng hành của bố mẹ. Dưới đây là một số cách để tăng cường tình cảm anh chị em trong gia đình:
- Xây dựng một môi trường gia đình yêu thương: Bố mẹ có thể tạo ra một môi trường gia đình ấm áp, nơi mà tình yêu và sự quan tâm được thể hiện một cách rõ ràng. Những lời nói yêu thương, ôm ấp, và những hành động nhỏ như dành thời gian để lắng nghe và chia sẻ với nhau sẽ tạo ra một cảm giác an lành và gắn kết cho các con.
- Thiết lập thời gian gia đình định kỳ: Bố mẹ nên cố gắng tạo ra thời gian định kỳ để cả gia đình có thể tụ họp và tương tác với nhau. Đó có thể là bữa tối chung, cuối tuần đi chơi, hoặc các hoạt động gia đình khác. Thời gian này không chỉ giúp tạo ra những kỷ niệm đáng nhớ, mà còn cung cấp cơ hội cho anh chị em tương tác, chia sẻ và củng cố mối quan hệ của mình.
- Khuyến khích trợ giúp và hợp tác: Bố mẹ có thể khuyến khích anh chị em hỗ trợ, và làm việc cùng nhau trong các hoạt động gia đình. Chia sẻ trách nhiệm trong việc chăm sóc nhà cửa, trồng vườn, hay tham gia các dự án nhỏ giúp xây dựng tinh thần đoàn kết và tạo ra sự tương tác tích cực giữa anh chị em. Đồng thời, việc khuyến khích hợp tác giữa các thành viên trong gia đình cũng giúp phát triển kỹ năng làm việc nhóm.
- Khám phá và tôn trọng sở thích cá nhân: Bố mẹ nên tạo điều kiện cho mỗi thành viên trong gia đình có không gian riêng để phát triển sở thích và khám phá bản thân. Điều này có thể là việc hỗ trợ con cái tham gia vào các hoạt động ngoại khóa, khuyến khích con theo đuổi niềm đam mê và tôn trọng sở thích của mỗi đứa trẻ. Khi các thành viên được thể hiện và nhận định giá trị của mình, tình cảm gia đình sẽ được củng cố và gắn kết mạnh mẽ hơn.
- Xây dựng kỹ năng giao tiếp và giải quyết xung đột: Bố mẹ có trách nhiệm khuyến khích giao tiếp mở và hiệu quả trong gia đình. Hãy tạo ra một môi trường an toàn và tin tưởng, nơi mà mọi thành viên có thể thảo luận về ý kiến, ý tưởng và cảm xúc của mình. Đồng thời, hãy giúp con cái học cách giải quyết xung đột một cách xây dựng và tôn trọng quan điểm của nhau. Dạy trẻ cách lắng nghe và đặt mình vào vị trí của người khác, khám phá giải pháp chung và tìm hiểu cách giải quyết xung đột một cách hòa bình sẽ tạo ra một môi trường đoàn kết và thân thiện trong gia đình.
- Khuyến khích tương tác và chia sẻ: Bố mẹ có thể khuyến khích anh chị em tương tác và chia sẻ thông tin, kỷ niệm và cảm xúc với nhau. Điều này có thể thông qua việc hỏi thăm cuộc sống hàng ngày của nhau, chia sẻ những thành công, khó khăn và niềm vui, hoặc thậm chí có thể là việc ghi nhật ký gia đình. Bằng cách tạo ra một môi trường mở và chia sẻ, anh chị em sẽ cảm thấy thoải mái để thể hiện bản thân và xây dựng mối quan hệ gắn bó sâu sắc hơn.
- Tạo không gian riêng tư và tôn trọng cá nhân: Bố mẹ cần tạo cơ hội cho mỗi thành viên trong gia đình có không gian riêng tư và thời gian cá nhân. Điều này có thể là việc tạo ra một góc đọc, một phòng ngủ riêng, hoặc thậm chí là một khoảng thời gian trong ngày dành riêng cho bản thân. Bằng cách tôn trọng cá nhân và không xâm phạm quá mức vào không gian của nhau, anh chị em sẽ cảm thấy được tôn trọng và có không gian để phát triển cá nhân.
