Thông thường, giấc ngủ của trẻ không tuân theo một lịch trình cụ thể nào, thậm chí có nhiều trẻ sơ sinh thường ngủ nhiều hơn vào ban ngày và liên tục thức, quấy khóc vào ban đêm.
Hầu hết trẻ sơ sinh không ngủ liền mạch từ 6 đến 8 tiếng mỗi đêm cho đến khi chúng được 3 tháng tuổi, thậm chí có nhiều trường hợp, trẻ thường xuyên thức đêm cho đến khi được 1 tuổi. Điều này khiến nhiều bố mẹ lo lắng và kiệt sức.
Việc dỗ dành trẻ để ngủ không chỉ là một công việc của sức lực mà còn là một kỹ năng đòi hỏi sự kiên nhẫn, do đó bố mẹ cần hiểu rõ vấn đề giấc ngủ của trẻ, để có phương pháp chăm sóc tốt hơn.
Những vấn đề về giấc ngủ trẻ nhỏ dễ gặp phải, bố mẹ nên lưu tâm
Nếu bố mẹ hiểu được một số vấn đề chính về giấc ngủ ở trẻ, sẽ giúp ích hơn cho bố mẹ trong việc chăm sóc cũng như có lợi cho con.
Em bé ở trạng thái đảo ngược ngày và đêm
Nhiều trẻ rơi vào trạng thái thức đêm ngủ ngày, khó vào giấc và hay cáu gắt trước khi ngủ là nỗi trăn trở của không ít bậc phụ huynh có con nhỏ. Trẻ càng thức khuya càng làm giảm cơ hội phát triển về chiều cao và trí não.
Nhìn chung, tình trạng này có thể xuất phát từ việc trẻ không nhận biết rõ ràng sự khác biệt giữa ngày và đêm, dẫn đến việc trẻ ít hoạt động vào ban ngày và hoạt động nhiều hơn vào ban đêm.
Nếu trẻ thường xuyên ở trong trạng thái này, mẹ nên tăng cường các hoạt động vui chơi, luyện tập cho con nhiều hơn, để bé chuyển từ động tác đơn giản sang động tác phức tạp, từ từ điều chỉnh mức độ cho phù hợp.
Hầu hết trẻ sơ sinh không ngủ liền mạch từ 6 đến 8 tiếng mỗi đêm cho đến khi chúng được 3 tháng tuổi.
Buồn ngủ và khóc, nhưng không ngủ
Tình trạng này thường xảy ra ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ sau 2 tháng tuổi, rõ ràng là bé đã rất buồn ngủ, thậm chí có biểu hiện quấy khóc nhưng dù mẹ có dỗ thế nào thì bé vẫn không chịu ngủ.
Nguyên nhân là do trẻ còn quá nhỏ nên không tự ngủ được, nếu mẹ không kịp dỗ trẻ ngủ khi trẻ buồn ngủ sẽ khiến trẻ trằn trọc, cuối cùng là quấy khóc, cáu kỉnh.
Đối với trường hợp này, bố mẹ nên học cách quan sát trạng thái của bé, nếu có tình trạng ngáp, dụi mắt, ít hoạt động chứng tỏ bé đang ngủ đã buồn ngủ thì mẹ nên dỗ bé ngủ càng sớm càng tốt.
Chất lượng giấc ngủ kém, thường xuyên thức giấc
Một số trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có chất lượng giấc ngủ kém, mỗi khi ngủ say, khoảng nửa giờ sau trẻ lại thức giấc, thậm chí còn cử động lung tung.
Thực ra bé ở trạng thái này không có nghĩa là bé đã thức, vì chất lượng giấc ngủ kém mà có thể bé đang ở trạng thái ngủ nhẹ.
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 3 tháng thường ở trạng thái ngủ nhẹ từ 20-30 phút sau khi chìm vào giấc ngủ, lúc này mẹ có thể dùng tay xoa nhẹ nhàng vào lưng, bé sẽ sớm bình tĩnh lại.
Trên thực tế, có nhiều cách để giải quyết vấn đề khó ngủ của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, chỉ cần bố mẹ quan sát kỹ có thể tìm ra giải pháp, khắc phục tình trạng này kịp thời.
Có nhiều trẻ sơ sinh thường ngủ nhiều hơn vào ban ngày và liên tục thức, quấy khóc vào ban đêm.
Những bước cho một giấc ngủ lành mạnh ở trẻ em
Nguyên nhân khiến trẻ không có được một giấc ngủ tốt vào ban đêm đa phần là do bố mẹ chưa thiết lập được thói quen ngủ khoa học, khiến sinh hoạt của bé không theo một lịch trình nhất quán, hoặc do bé đã được ngủ quá nhiều vào ban ngày.
Bố mẹ có thể áp dụng một số bước sau đây để cải thiện giấc ngủ lành mạnh cho trẻ.
Hiểu nhu cầu giấc ngủ của trẻ
Nhu cầu và mô hình giấc ngủ của trẻ em ở các độ tuổi là khác nhau. Ví dụ, một trẻ khi lớn lên, sẽ bắt đầu ngủ ít hơn vào ban ngày và nhiều hơn vào ban đêm, và thời gian ngủ của trẻ cũng rút ngắn lại. Vì vậy, trẻ em ở mọi lứa tuổi cần ngủ đủ theo nhu cầu để có thể chơi, học và tập trung trong ngày.
Trải qua từng giai đoạn, giấc ngủ trẻ sơ sinh thay đổi như sau
Trẻ 1 tuần-2 tháng tuổi
Trong tuần đầu tiên sau khi chào đời, trẻ có thể ngủ nhiều nhất đến 18-20 giờ/ngày và ngủ vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày, mỗi giấc của trẻ có thể kéo dài trong khoảng 30 phút-3, 4 giờ. Trung bình, trẻ dưới 2 tháng tuổi có thể ngủ 16-18 giờ mỗi ngày.
Trẻ từ 3-6 tháng tuổi
Từ 3 tháng tuổi, giấc ngủ của trẻ thay đổi, trẻ có thể ngủ dài hơn và ngủ theo nhu cầu. Trung bình trẻ có thể ngủ từ 14-16 giờ mỗi ngày, trong đó, giấc ngủ ngày có thể từ 3.5-5.5 giờ và giấc ngủ đêm kéo dài từ 9.5-11.5 giờ.
Trẻ từ 6-12 tháng tuổi
Giấc ngủ trẻ trong giai đoạn này đã thay đổi nhiều, trẻ có thể ngủ theo nhu cầu, giờ ngủ và nhịp sinh học của trẻ có thể đã được hình thành và giống như người lớn. Trung bình trẻ có thể ngủ 14 giờ mỗi ngày, trong đó, các giấc ngủ ngày giảm còn -2 giấc.
Trẻ từ 1-5 tuổi
Sau 1.5 tuổi, giấc ngủ của trẻ đã thay đổi rất nhiều và gần giống người lớn hoàn toàn. Trung bình, trẻ từ 1-5 tuổi có thể ngủ từ 10-12 giờ mỗi ngày.
Bố mẹ nên hiểu nhu cầu và mô hình giấc ngủ của trẻ em ở các độ tuổi là khác nhau.
Ăn vừa đủ không quá no
Bố mẹ nên đảm bảo rằng trẻ có một bữa ăn tối đầy đủ vào thời gian hợp lý. Cảm thấy quá đói hoặc quá no trước khi ngủ có thể khiến trẻ tỉnh táo hơn hoặc không thoải mái.
Điều này có thể khiến bé khó ngủ hơn. Vào buổi sáng, một bữa ăn sáng lành mạnh sẽ giúp khởi động đồng hồ sinh học của trẻ đúng thời gian.
Tạo thói quen đi ngủ
Nếu bố mẹ thiết lập cho con thói quen làm những việc thư giãn giống nhau theo cùng một trật tự và vào cùng một thời điểm mỗi đêm sẽ giúp thúc đẩy giấc ngủ ngon.
Ví dụ, cho trẻ tắm nước ấm sẽ giúp con bạn thư giãn và sẵn sàng cho giấc ngủ. Giữ đèn mờ trong không gian ngủ để kích thích cơ thể con bạn sản xuất hormone ngủ - melatonin.
Khi trẻ đã lên giường, khuyến khích trẻ đọc thầm hoặc nghe một vài bản nhạc thư giãn hoặc kể một câu chuyện cho trẻ nghe, với giọng đều đều và nhỏ nhẹ.
Đối với trẻ lớn hơn, thói quen có thể bao gồm một cuộc trò chuyện yên tĩnh với bạn về một ngày và sau đó một mình thư giãn trước khi tắt đèn.Trẻ lớn hơn nữa có thể thích thư giãn bằng cách đọc sách, nghe nhạc hoặc tập thở thư giãn.
Kiểm tra tiếng ồn và ánh sáng
Một không gian riêng tư, yên tĩnh, hạn chế ánh sáng rất quan trọng để có giấc ngủ ngon, mẹ nên chú ý điều chỉnh ánh sáng không quá chói, không gian yên tĩnh, thông gió tốt và gọn gàng.
Mẹ nên lưu tâm, ádnh sáng xanh từ tivi, màn hình máy tính, điện thoại và máy tính bảng có thể làm giảm tiết hóc môn melatonin và trì hoãn cơn buồn ngủ. Bố mẹ nên tắt những thứ này ít nhất một giờ trước khi đi ngủ hoặc để màn hình ra khỏi phòng con của bạn vào ban đêm.
Hãy cố gắng tạo một không gian riêng tư, yên tĩnh, hạn chế ánh sáng rất quan trọng để có giấc ngủ ngon.
Bảo đảm trẻ thấy an toàn vào ban đêm
Nhiều trẻ nhỏ sẽ cảm thấy sợ hãi hoặc lo lắng khi ở trong bóng tối, nên bố mẹ chú ý đảm bảo cho con trẻ thấy an toàn vào ban đêm.
Nếu trẻ thực sự cảm thấy sợ hãi về việc lên giường, mẹ có thể khen ngợi và thưởng cho trẻ bất cứ khi nào trẻ can đảm.
Đồng thời, hạn chế tối đa các chương trình TV, phim ảnh và trò chơi điện tử kinh dị, thay vào đó có thể cho bé nghe nhạc nhẹ, chơi những trò chơi nhẹ nhàng như lắp ghép gỗ, xếp hình. Một số trẻ sợ hãi khi đi ngủ có thể cảm thấy tốt hơn khi có đèn ngủ.
Nuôi con khoẻ, dạy con khôn lớn
