Ngày xưa có 2 mẹ con sống cùng nhau trong một ngôi nhà nhỏ do người cha mất từ sớm. Vì vậy người mẹ hết sức yêu thương và chiều chuộng con, tần tảo làm việc sớm hôm để nuôi con khôn lớn, chỉ mong con hiếu thảo. Có gì ngon bà đều nhường cho con trai mình.
Thế nhưng cậu bé do được nuông chiều nên sinh hư, không có lòng yêu thương mẹ. Đến một ngày, người mẹ lâm bệnh nặng không qua khỏi, bạ gọi cậu bé đến và khuyên nhủ rang ngày mẹ mất sẽ có một hạt nhỏ màu vàng ở chỗ mẹ nằm, con hãy bỏ vào trong 1 chậu đất rồi đổ nước vào và đem vào tiến cung sẽ đổi được rất nhiều vàng bạc. Thế rồi người mẹ qua đời.
Sau khi mẹ mất, cậu con trai đã nghe theo lời mẹ dặn, cậu thấy một hạt màu vàng ngay dưới chỗ mẹ nằm bỏ vào một chậu đất, tưới nước rồi đi đến hoàng cung để đổi vàng bạc.
Đường từ nhà cậu đến hoàng cung rất xa, phải mất 6-7 tháng mới đến nơi, bao lương thực nước uống cậu chuẩn bị đều dần cạn kiệt. Đang trong lúc mệt mỏi, đói khát lại hết tiền, cậu đã phải đi xin ăn từng bữa và xin ngủ nhờ qua đêm.
Sau bao vất vả cậu mới chợt nhận ra được công lao to lớn của người mẹ trong việc nuôi nấng cậu bao lâu nay, vì vậy cậu bé đã rất hối hận vì đã không hiếu thảo, không nghe lời mẹ.
Khi tới Hoàng Cung, thật kỳ lạ thay trong chậu cây đó đã xuất hiện 1 nhanh cỏ trĩu nặng hạt có màu vàng cùng mùi thơm thoang thoảng, cho lên nấu thì có vị bùi bùi.
Vì quá nhớ thương mẹ, hiểu được công lao trời bể của mẹ nên cậu bé đã quyết định không đem hạt vào cung nữa mà đem về phát cho mọi người trong làng ăn và trồng nữa. Đó chính là sự tích hạt gạo.
