Lan sơn thủy tiên là loài hoa mang một vẻ đẹp mĩ miều và rực rỡ. Mỗi khi loại cây này ra hoa tạo nên cả chùm hoa có hương thơm ngào ngạt vô cùng ấn tượng. Việc có thể tự tay trồng được một chậu phong lan sơn thủy tiên rực rỡ cũng không hề khó như mọi người nghĩ.
1. Đôi nét về lan sơn thủy tiên:
Dòng lan sơn thủy tiên có tên gọi khoa học là Dendrobium Chrysotoxum var. Đây là một biến thể của loại lan hoàng lạp nên về cơ bản chúng chỉ khác nhau ở họng bông hoa. Họng hoa sơn thủy tiên mang màu đỏ nâu, tím thẫm, nâu tím hoặc tím đỏ trong khi lan hoàng lạp có màu vàng nhạt. Ngoài ra, cũng có một số loại sơn thủy tiên họng đen. Cánh bông hoa lan sơn thủy tiên có màu vàng, mềm mại và có độ bóng. Thực tế thì sơn thủy tiên hiện nay ở Việt Nam là rất quý hiếm nên nếu bạn có may mắn sở hữu được một giỏ thì đó chính là một báu vật.
2. Phân loại lan sơn thủy tiên:
- Lan sơn thủy tiên vàng:
Lan sơn thủy tiên vàng thường xuất hiện ở độ cao trên 100m. Loại cây này có giả hành hình dùi bắp, hẹp ở đáy và lớn mập ở giữa rồi thon lại, có nhiều sóng dọc thấp, ngả vàng khi về già. Chiều cao lan sơn thủy tiên vàng dao động quanh 30cm, đường kính to từ 3-5cm. Cây gồm 6-7 lá ở đỉnh, mỗi lá dài 8-15cm, rộng 2.5-3cm. Chùm hoa mọc mạnh, nghiêng xéo ra rồi cong xuống, dài đến 20cm với nhiều hoa thưa. Hoa màu vàng đậm, to cỡ 5cm, thơm, ánh như sáp, trung tâm môi là màu vàng cam, có lông và rìa mép.
- Lan sơn thủy tiên cam:
Đây là loài hoa khó trồng ở vùng nóng mà chúng sống phổ biến ở vùng cao nơi có tán lá dày. Thân hình dùi có luống rãnh, cao đến 40cm, có 4-6 lá ở gần đỉnh. Thân cây có màu lục đậm, dài 10cm, rộng 3-4cm. Phát hoa thòng, mang 30-50 hoa khít nhau. Lá dài và cánh hoa có màu trắng hoặc vàng nhạt, môi xòe tròn. Đúng như tên gọi, hoa của lan sơn thủy tiên cam mang màu cam đậm và có rìa mịn ở mép.
- Lan sơn thủy tiên mỡ gà:
Hầu như lan sơn thủy tiên nói chung đều không sinh trưởng và phát triển tốt ở nơi có nhiệt độ cao và lan sơn thủy tiên mỡ gà cũng không phải ngoại lệ. Phát hoa dày, toàn màu vàng, môi đậm, hình phễu chứ không xòe tròn, trung tâm màu vàng cam, có rìa mịn ở mép.
- Thủy tiên hường:
Hình ảnh lan sơn thủy tiên hường cũng xuất hiện nhiều ở vùng núi cao. Cây có thân lỏng khỏng, dài đến 90cm với nhiều luống rãnh. Lá xoan thon, dai, dày, to 12 x 4-7cm. Chùm hoa dài đến 30cm, thòng, xếp hoa thưa như thủy tiên trắng nhưng hoa có màu ửng hường với môi vàng, trung tâm cam.
3. Cách trồng lan sơn thủy tiên:
3.1 Chọn và xử lý giống:
Nên chọn bụi, khóm còn cứng cáp, xanh, không bị dập nát hay lở loét, lá cây không đóm, rách thủng, càng có nhiều giả hành còn lá thì càng tốt. Khi chọn mua, nên chọn hàng khô, nếu bộ rễ lan đã bị ướt nhách thì khả năng chúng đã được ngâm nước để nặng cân. Mang giống này về trồng tỷ lệ chết rất cao.
3.2 Xử lý giá thể:
- Lũa và gỗ: Chọn giá thể là lũa hay gỗ càng cứng thì càng tốt. Nếu là gỗ thì nên bỏ vỏ đi vì chỉ được 1-2 năm là vỏ sẽ bị mục, lúc đó đây sẽ là nơi sinh trưởng của sâu bọ, ốc sên, nấm khuẩn và khi vỏ không bong ra thì đồng nghĩa cây lan cũng bị bong luôn.
- Chậu đất nung: Bên cạnh lũa và gỗ, bạn cũng có thể chọn giá thể là chậu đất nung nhiều lỗ. Trồng lan sơn thủy tiên trong chậu này hay cho nó bám bao bọc xung quanh chậu đều được. Bên trong chậu hãy bỏ vỏ thông hay dớn vụn vào. Dớn cục, dớn bảng cũng là một sự lựa chọn tốt, việc ghép lan lên hai giá thể này tương đối dễ thực hiện, dễ chăm sóc và còn dễ đóng vào thùng xuất đi xa. Nếu bạn thích sự phá cách, có thể ghép lên gạch đá, ngói, bê tông, đất nung, ống nước… đều được.
- Xử lý giống: Bạn tiến hành cắt bỏ rễ già đã dập nát, rồi rửa sạch bằng nước lã. Tiếp đến ngâm trong dung dịch Physan tầm 5-20 phút (nếu ngâm quá thời gian sẽ bị hại cây). Bạn có thể thay Physan bằng dung dịch Benkona hay Nano Bạc. Sau khi ngâm xong, để nơi khô ráo rồi ngâm tiếp trong nước Hùng Nguyễn 6 trong 1 (hay chế phẩm kích cây, kích mầm, chống sốc, B1+Atonik, hoocmôn super Thriver….) trong vòng 30-60 phút. Nếu ít cây thì có thể xịt thay vì ngâm cũng được.
3.3 Chăm sóc:
Sau khi ghép xong đặt cây vào chỗ mát, có ánh sáng tầm 50% là được. Mỗi ngày tưới 2 lần vào lúc sáng và chiều. Chờ cho đến khi cây hồi và đã quen với khí hậu rồi thì treo lan sơn thủy tiên dưới một lớp lưới đài hoặc thái.
