Tháng 7, khi nắng nóng ở Quảng Ngãi bước vào thời gian đỉnh điểm, cũng là lúc mùa chùm chày chín rộ. Không như một số loại cây trái rừng khác chỉ mọc ở núi cao, chùm chày mọc nhiều ở chân đồi, ven bìa núi của đồng bằng.
Trái chùm chày khi còn non và mới chín
Chùm chày khi chín có màu đỏ đẹp mắt, căng mọng đầy hấp dẫn
Cây chùm chày trưởng thành có chiều cao từ 0,5-1,5m, thường mọc chung với loài cây bụi khác. Trái dài bằng ngón tay người lớn và có kích cỡ nhỉnh hơn đầu đũa ăn cơm. Khi còn non có màu xanh, đỏ hồng khi già và lúc chín màu đỏ sậm, có vị ngọt nhẹ và thanh.
Trái chùm chày khi non có màu xanh
Một chùm quả đã chín màu đỏ rực
Theo lời một số người giải thích thì sở dĩ gọi tên chùm chày là bởi trái dài, có đầu tròn như cái chày và quả mọc thành từng chùm. Không biết lời giải thích về tên gọi của loai trái này đúng sai thế nào. Tuy nhiên điều không thể phủ nhận chùm chày là loại trái thường được lũ trẻ vùng quê vô cùng ưa thích, tìm hái trong những ngày hè.
Chùm chày được người dân hái trên đường ra nương, rẫy để mang về cho lũ trẻ ăn
Trái chùm chày không mọc riêng lẻ, mà thành từng chùm, với số lượng tùy theo, ít thì từ 2-4 trái/chùm, nhiều từ 5-12 trái/chùm.
Cũng như dủ dẻ rừng, với lớp thịt mỏng và hạt to nên chùm chày chỉ là loại trái được người dân trong vùng tiện đường ra nương, rẫy... hái về cho lũ trẻ ở nhà ăn, chứ ít khi mang bán.
