Ngày nay, bình nóng lạnh đã trở thành một vật dụng quen thuộc xuất hiện trong hầu hết các hộ gia đình, nhưng không phải ai cũng biết cách sử dụng an toàn. Mới đây, vụ việc hai mẹ con tử vong do chập điện bình nóng lạnh xảy ra tại Vũng Tàu lại một lần nữa dấy lên hồi chuông báo động cho cộng đồng.
Trước đó, tháng 4 năm 2009, bé trai 2 tuổi cùng người giúp việc trong một gia đình tại quận Tây Hồ, Hà Nội đã tử vong trong nhà tắm do nguyên nhân hở điện bình nóng lạnh. Năm 2006, vụ việc tương tự cũng xảy ra trong một nhà nghỉ tại Hải Phòng khiến một người đàn ông thiệt mạng. Và còn rất nhiều tai nạn thương tâm khác liên quan đến chuyện hở điện bình nóng lạnh.
Bởi vậy, người dùng bình tắm nóng lạnh cần trang bị cho mình những kiến thức cơ bản nhất để tự bảo vệ cho mình và người thân.
Bình nóng lạnh có mặt trong hầu hết các hộ gia đình, nhưng không phải ai cũng biết cách sử dụng an toàn nhất
Hiểu lầm phổ biến về rơ-le tự ngắt
Thông thường, mỗi bình nóng lạnh đều được trang bị rơ-le tự ngắt, với nhiệm vụ tự động cấp điện để điều chỉnh nhiệt độ nước trong bình (tự ngắt khi nước đủ nóng và bật khi nước nguội đến một mức nhiệt nhất định). Không ít người lầm tưởng đó chính là rơ-le an toàn, khi đã ngắt là có thể tuyệt đối yên tâm, không cần rút phích cắm hay ngắt cầu dao.
Tuy nhiên, trên thực tế có 2 loại rơ-le riêng biệt. Loại nêu trên chỉ là rơ-le nhiệt, không phải là chiếc “tem bảo hành” cho độ an toàn của bình. Theo anh Phạm Thế Dự, giảng viên khoa Nhiệt lạnh trường Cao đẳng Điện tử - Điện lạnh Hà Nội:
“Rơ-le để đóng/ngắt điện khi nhiệt độ nước tăng, giảm là rơ-le nhiệt, hoàn toàn khác với rơ-le chống giật. Rơ-le nhiệt hoạt động dựa trên cảm ứng nhiệt. Khi nhiệt độ nước thấp thì dòng điện được đóng để cấp nhiệt cho nước, thường có đèn báo sáng lên khi bình hoạt động, và khi đủ nhiệt, ngắt điện đèn sẽ tắt. Rơ-le này không có chức năng chống điện rò ra nước.
Còn rơ-le chống giật hoạt động dựa trên sự thay đổi của hiệu điện thế. Thông thường, hiệu điện thế sử dụng cho bình nóng lạnh là 220V. Khi có người bị giật hoặc điện rò rỉ, tiếp đất nói chung thì hiệu điện thế này sẽ giảm đột ngột, và công tắc sẽ tự ngắt dòng điện chạy qua bình.”
Dù đã có rơ-le tự ngắt, bình nóng lạnh vẫn có khả năng rò rỉ điện gây tai nạn thương tâm (Ảnh minh họa)
Anh cho biết thêm, tuổi thọ của bình nóng lạnh tùy thuộc vào chất lượng từng loại và hãng sản xuất, trung bình từ 5 – 10 năm. Bình dùng lâu ngày rất dễ bị ăn mòn, han gỉ, hỏng hóc một số chi tiết như dây may so, gioăng cao su cách điện… dẫn đến hở điện và gây tai nạn cho người sử dụng.
Cách sử dụng an toàn được chuyên gia khuyến cáo
Theo giảng viên Phạm Thế Dự, dù có trang bị rơ-le chống giật hay không, cách duy nhất có thể đảm bảo an toàn cho người dùng bình nóng lạnh vẫn là bật nước nóng trước, chờ đủ thời gian làm nóng thì ngắt hẳn nguồn điện vào bình rồi mới bắt đầu dùng nước:
“Rơ-le chống giật ngày nay cũng khá phổ biến. Hầu hết các bình nóng lạnh đời mới đều được trang bị. Nhưng mục đích chỉ là phòng khi người dùng quên không ngắt điện. Nếu có xảy ra rò rỉ thì sẽ giảm mức độ nghiêm trọng của tai nạn chứ không thể an toàn bằng việc ngắt điện hoàn toàn”.
Hiện nay, nhiều gia đình có thói quen cắm bình nước nóng 24/24 và để bình tự đóng, ngắt theo rơle tự động. Việc này sẽ khiến các bộ phận của bình nhanh bị hỏng do hoạt động quá tải, dễ gây hở điện.
Bình nóng lạnh dùng lâu ngày rất dễ bị ăn mòn, hỏng hóc nhiều bộ phận bên trong
Trên thực tế, nguyên lý hoạt động của bình nóng lạnh là đốt nóng, khi khởi động không hề gây tốn điện nhiều như điều hòa, tủ lạnh… Bởi vậy, việc đóng/ngắt điện khi sử dụng là biện pháp an toàn mà vẫn đảm bảo tiết kiệm, kinh tế.
Ngoài ra, khi bình quá “già nua” sau nhiều năm sử dụng, cần thường xuyên bảo trì và kiểm tra bằng bút thử điện xem bình có rò rỉ hay không, và thay mới nếu cần.
Theo lời khuyên của các chuyên gia, khi phát hiện có người bị giật, không nên lao vào cứu. Việc đầu tiên là nhanh chóng ngắt cầu dao điện, sau đó đưa người bị giật ra khỏi vùng nước nhiễm điện và sơ cứu.
Ngoài bình nóng lạnh, các vật dụng trong gia đình như ấm điện siêu tốc, bàn là, lò nướng điện… đều có khả năng rò rỉ cao, người dùng cần lưu ý ngắt nguồn điện ngay sau khi sử dụng.
