Hoa hồng leo là loại cây cảnh đẹp, được trồng nhiều để làm giàn leo tường, leo hàng rào, làm vòm cổng hay được trồng thành bụi đứng trang trí thêm cho cảnh quan vườn nhà. Loài hồng này xuất hiện nhiều nơi, đặc biệt là ở vùng khí hậu ôn đới và cận ôn đới với nhiều màu sắc, kích thước đa dạng.
1. Đặc điểm của hoa hồng leoCòn có tên gọi khác là hoa hồng dây, tên khoa học của hoa hồng leo là Rosa spp, nguồn gốc từ châu Âu.
Đặc điểm hình thái
- Hoa hồng leo có thân gỗ, thân leo, các cành buông rủ. Cây leo bằng cách dựa vào cây khác hoặc bám vào khung dựng có sẵn như tường, rào,…
- Gốc thân cây hóa gỗ, ở trên có phân chia thành nhiều cành. Các cành đều được phủ đầy gai nhọn.
- Tán lá hoa hồng leo rậm rạp, có thể vươn cao đến 3m.
- Lá kép hình lông chim, mỗi lá lại chứa từ 5 – 9 lá kép. Phiến lá hình ovan, có răng cưa ở mép.
- Bông hoa hồng leo đơn tính, to, nở bung rực rỡ với nhiều màu sắc khác nhau như hồng, tím, đỏ, trắng... Mỗi bông có nhiều cánh dày, xếp lớp quanh một trụ tròn, đường kính 6 – 8 cm. Hoa hồng leo thường nở vào khoảng tháng 4 - tháng 5, tỏa hương thơm dịu nhẹ.
- Quả hình cầu dẹp, màu đỏ gạch.
Đặc điểm sinh thái
- Hoa hồng leo là loài cây ưa nơi thoáng, mát mẻ, thích hợp sống ngoài trời nhưng không chịu được cái nắng quá gay gắt nên hoa hồng leo thường trồng nhiều ở những vùng ôn đới.
- Loài hoa này có sức sống tốt, khỏe mạnh, dễ dàng chăm sóc.
- Tốc độ sinh trưởng trung bình.
Ở nước ta, khu vực tốt nhất để nuôi trồng tốt hoa hồng leo là ở phía Bắc hoặc vùng Cao nguyên.
2. Cách trồng hoa hồng leo
Thời vụ
Có thể trồng hoa hồng leo vào đầu mùa xuân, mùa hè hoặc mùa thu để cho bộ rễ cây được hình thành, ổn định và khỏe mạnh trước khi mùa đông đến. Song thời điểm tốt nhất giúp cây có sức đề kháng, sinh trưởng mạnh mẽ nhất đó là vào mùa xuân.
Cách chọn chậu
Đối với cây hoa hồng leo nhỏ, thấp hơn 0.5m thì nên chọn chậu có kích thước 20x20cm. Bởi cây còn nhỏ, nhu cầu về nước chưa nhiều nên chọn chậu nhỏ có thể dễ dàng kiểm soát độ ẩm hơn.
Đối với cây lớn hơn, có chiều cao gần 1m hoặc hơn 1m thì nên chọn chậu có kích thước 40x40 cm hoặc 50x50cm. Trong trường hợp không gian trồng hẹp thì có thể chọn chậu có đường kính 30cm nhưng cao ít nhất 50cm.
Nếu muốn dễ dàng di chuyển thì có thể chọn chậu nhựa, không những nhẹ mà còn rẻ. Còn nếu chỉ để đặt trang trí cố định thì nên chọn chậu gỗ, chậu sứ, chậu gỗ, những loại chậu có hoa văn trang trí đẹp.
Bên cạnh chọn chậu, người trồng cũng nên chuẩn bị một bộ khung để làm giá đỡ cho hoa hồng leo.
Đất trồng
Để trộn đất trồng hoa hồng leo, có thể trộn theo tỉ lệ như sau: 50% đất màu có độ dẻo: 20% trấu: 20% đất sạch : 5% phân chuồng hoa mục: 5% phân hữu cơ vi sinh. Tất cả được trộn đều rồi ủ trước khi trồng hoa vài ngày.
Ở phía dưới đáy chậu cũng cần lót vào mẩu xốp hoặc một lớp trấu khô để đề phòng hoa hồng bị ngập úng, gây thối gốc, chết cây.
Cách trồng hoa hồng leo trong chậu
Bón một ít phân lót ở dưới đáy chậu sau đó dùng kéo cắt bỏ bao đất bọc ở gốc cây, giữ nguyên bầu đất. Đặt cây hoa hồng vào ngay chính giữa chậu, từ từ bỏ giá thể, đất trồng đã được trộn sẵn vào đầy chậu. Dùng tay ấn nhẹ cho chặt gốc. Lưu ý là không lấp giá thể đất trồng qua mắt ghép.
Sau khi trồng, dùng một thanh tre nhỏ cắm vào chính giữa chậu, lấy dây buộc cố định cây hồng vào thanh tre để tránh trường hợp bị gió hay tác động bên ngoài làm lỏng gốc. Tưới đẫm nước cho cây hoa hồng leo mới trồng vào lần đầu tiên. Đem để ở trong mát khoảng 3 – 5 ngày rồi mới đưa ra ngoài phơi nắng dần dần.
3. Cách nhân giống hoa hồng leoĐể nhân giống hoa hồng leo, người trồng có thể thực hiện bằng nhiều phương pháp khác nhau như gieo hạt, giâm cành hay chiết cành. Hạt giống và cây giống có thể mua sẵn ở các cửa hàng bán cây cảnh, hạt giống… Song bằng cách gieo hạt thường ít áp dụng vì tỉ lệ nảy mầm thường không cao.
Phương pháp giâm cành
Cắt một khúc có chiều dài chừng 15 cm và to bằng chiếc đũa của cành hoa hồng leo bánh tẻ khỏe mạnh, không non cũng không già quá. Khi cắt, cần dùng lưỡi dao mỏng và bén để tránh làm giập vết cắt. Nếu vết cắt bị giập sẽ khiến cành dễ bị hư thối.
Sau khi cắt, chấm đầu gốc cành hồng vào thuốc kích thích mọc rễ (Atonic, Boutormone…) để cây dễ mọc rễ, tỉ lệ sống cũng cao hơn.
Cho đất vào chậu trồng, dùng một cái que nhỏ bằng chiếc đũa thọc sâu một lỗ chừng 2cm, cắm cành hồng được cắt vào. Cành giâm có thể được cắm nghiêng hay cắm thẳng đều được. Sau thời gian được chăm sóc, tưới nước được chừng 10 – 15 ngày, cành hồng sẽ bắt đầu đâm chồi non. Khoảng 25 – 35 ngày sau sẽ ra rễ. Và sau khoảng 2 – 2.5 tháng là có thể tách ra trồng được rồi.
Phương pháp gieo hạt
Hạt giống hoa hồng leo sau khi mua về đem ngâm trong nước lạnh chừng 4 giờ, cho đến khi chúng nổi lên trên mặt nước. Tiếp tục ngâm trong nước ấm khoảng 1 – 2 ngày, cho hạt giống căng nở là được.
Trong khay đất đã được chuẩn bị, hạt giống được gieo sâu khoảng 5 – 15 cm, ở trên phủ một lớp cát mỏng nhằm giữ ẩm cho đất trồng. Tùy thuộc vào giống hồng leo cũng như điều kiện thời tiết, thông thường sau 7 – 30 ngày hạt giống sẽ nảy mầm.
Đối với cách trồng hoa hồng leo bằng phương pháp gieo hạt, nên duy trì tưới nước, giữ ẩm cho hạt giống, đến khi cây con cao lớn thì đem ra trồng.
Tưới nước
Vào mùa khô, nên tưới nước cho hoa hồng leo 2 lần vào sáng sớm và chiều muộn khi mát trời. Khi tưới nước, chỉ cần tưới ở quanh gốc, tránh tưới nước lên trên lá và hoa để đề phòng nấm và bệnh hại.
Vào mùa đông, cách 2 – 3 ngày tưới nước 1 lần, lượng nước tưới ít lại do độ ẩm trong không khí vào thời điểm này khá cao, nếu tưới nhiều sẽ dễ khiến cây bị ngập úng, dễ sâu bệnh. Đặc biệt, tuyệt đối không được tưới nước cho cây vào ban đêm, như vậy sẽ tạo điều kiện cho các loại vi khuẩn gây hại phát triển.
Thay đất
Nếu bạn trồng hoa hồng leo trong chậu, sau khoảng 1 năm đất trồng cho cây đã cạn kiệt, không gian không đủ cho rễ cây phát triển; nếu sử dụng phân hóa học sẽ khiến đất bị chai không thể cải thiện được; cây cũng có hiện tượng lá bị già, khô héo, cành khẳng khiu….
Đó là thời điểm cần phải thay đất, thay chậu cho hoa hồng leo.
Trước khi thay chậu, nên ngừng tưới nước khoảng 1 ngày để tránh hiện tượng võ bầu, sau đó nhấc toàn bộ cây hồng leo với bầu cây ra khỏi chậu để trồng sao chậu mới với giá thể mới đã được trộn đủ dinh dưỡng cho cây.
Sau khi thay chậu, cần tưới đẫm nước cho cây. Tưới từ từ cho đến khi nước chảy ra từ đáy chậu thì ngưng. Kết hợp thay chậu là tiến hành tỉa bớt những cành già, dài, lá vàng úa để cây sinh trưởng tốt hơn.
Ánh sáng
Hoa hồng leo là loài ưa ánh nắng mắt trời, thích hợp trồng ở những nơi mát mẻ, thoáng đãng, có thời gian chiếu sáng ít nhất 6 tiếng/ ngày. Tốt nhất, nên đặt cây ở hướng Đông để có thể đón được ánh sáng mặt trời vào buổi sáng.
Có hai cách trồng hoa hồng leo hiệu quả nhất là giâm cành và gieo hạt.
Cắt tỉa
Với cây hoa hồng leo, nên tỉa bớt những cành nhỏ, hoa tàn nên tỉa bỏ đoạn tầm 2 – 3 đốt lá vì những mầm ở đốt lá này sẽ làm cây yếu, tạo ra những bông hoa nhỏ; tỉa bớt những mầm phụ.
Phòng trừ sâu bệnh
Để phòng ngừa sâu bệnh cho cây hoa hồng leo cần chú ý một số điểm sau:
- Khi tưới nước, tránh tưới trực tiếp lên hoa và lá, nhất là vào ban đêm, như vậy sẽ tạo điều kiện cho một số loại vi khuẩn gây hại hình thành, phát triển và gây bệnh cho cây.
- Nếu cây bị nấm: Tiến hành xịt luân phiên một số loại thuốc trị nấm định kỳ 7 ngày/lần.
- Nếu cây bị bọ trĩ: Xịt thuốc Confindor khoảng 7 – 10 ngày/ lần.
- Nếu cây bị nhện đỏ: Xịt một số thuốc trị bệnh như Alphamite 20 ngày/lần.
5. Công dụng và ý nghĩa của hoa hồng leo
Công dụng
- Hoa hồng leo được trồng trước nhà, cồng nhà, trồng bám vào tường để làm đẹp thêm cho ngôi nhà.
- Trồng làm cổng hoa, vòm hoa lãng mạn
- Tạo bóng râm che mát trong vườn nhà.
Ý nghĩa
Hoa hồng leo chính là hình ảnh của nét đẹp, gắn liền với biểu tượng của tình yêu và những câu chuyện tình đầy lãng mạn.
