Cải cúc còn được gọi là rau tần ô, đồng hao,… tên khoa học Glebionis coronaria. Đây là loại cây có thân mọc thẳng, nhẵn, có chiều cao từ 50 - 80cm. Lá cây ôm vào thân, phiến lá xẻ như hình lông chim, ngọn lá nở rộng và có răng cưa. Hoa cải cúc có màu vàng, mọc ở đầu cành, có mùi thơm nhẹ.
Loại rau này có nguồn gốc từ vùng Địa Trung Hải, sau đó lan rộng sang châu Âu và châu Á, trong đó có Việt Nam.
Không chỉ là nguyên liệu quen thuộc trong các món ăn dân dã như canh cải cúc nấu thịt, canh tôm, rau xào hay dùng để nhúng lẩu, cải cúc còn được mệnh danh là “rau hoàng đế” nhờ hàm lượng dưỡng chất dồi dào và những lợi ích sức khỏe ấn tượng.
Theo Đông y, cải cúc có vị ngọt nhạt, hơi đắng, mùi thơm dịu, tính mát và hoàn toàn lành tính. Thành phần dinh dưỡng trong cải cúc rất phong phú, bao gồm tinh dầu, chất xơ, protein, vitamin A, B, C, các acid amin và nhiều khoáng chất thiết yếu khác.
Loại rau này đặc biệt nổi bật trong việc hỗ trợ tim mạch. Cụ thể, rau cải cúc chứa nhiều vitamin C và beta-carotene – hai chất chống oxy hóa mạnh giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương, giảm cholesterol xấu trong máu và phòng ngừa xơ vữa động mạch.
Đồng thời, lượng sắt trong rau góp phần cải thiện tuần hoàn máu, tăng cường vận chuyển oxy đến tim, giúp tim hoạt động hiệu quả hơn. Một số hoạt chất trong cải cúc còn có khả năng giãn mạch, từ đó hỗ trợ hạ huyết áp.
Không chỉ tốt cho tim, cải cúc còn rất có lợi cho phổi. Nhờ hàm lượng vitamin A cao và tinh dầu tự nhiên có đặc tính kháng khuẩn, rau giúp bảo vệ niêm mạc hô hấp, làm dịu kích ứng và hỗ trợ tiêu đờm. Cải cúc thường được dùng trong các món ăn và bài thuốc dân gian để hỗ trợ điều trị ho có đờm, viêm họng, viêm phế quản.
Ngoài ra, cải cúc còn giúp cải thiện tiêu hóa, giảm táo bón nhờ lượng chất xơ dồi dào; hỗ trợ giấc ngủ và ổn định thần kinh nhờ các dưỡng chất có tác dụng an thần; đồng thời cung cấp canxi và vitamin K, hỗ trợ duy trì hệ xương chắc khỏe.
Xem thêm: 3 loại rau xanh vàng trong nhà bếp: vũ khí đẩy lùi ung thư
Cách trồng và chăm sóc rau cải cúc
Rau cải cúc được nhân giống bằng cách gieo hạt, có thể trồng trong thùng xốp, xô chậu hoặc đất rộng. Ở miền Bắc, rau cải cúc thích hợp trồng vào mùa mát, từ tháng 9 đến tháng 2 dương lịch. Ở miền Nam, cải cúc có thể trồng quanh năm nếu được che nắng.
Trước khi gieo, cần làm đất trước khoảng một tuần, trộn với tro trấu, xơ dừa, phân hữu cơ rồi làm tơi và phơi đất để diệt mầm bệnh. Nếu trồng trên đất rộng thì nên lên luống cao 10–15cm, rắc thêm vôi bột. Trồng trong thùng xốp, xô chậu thì chỉ cần san phẳng mặt đất.
Để hạt nảy mầm nhanh, có thể ngâm trong nước ấm 30–40°C từ 3–6 giờ, sau đó để ráo và gieo đều lên mặt đất. Tránh gieo quá dày hoặc quá thưa để cây phát triển đồng đều và ít sâu bệnh. Sau khi gieo, phủ một lớp tro hoặc trấu mỏng, có thể phủ thêm lớp rơm hoặc vải để giữ ẩm.
Tưới nước hằng ngày bằng bình có vòi nhỏ, tránh tưới mạnh làm xói mòn đất. Đặt thùng trồng ở nơi có ánh nắng đầy đủ. Sau khoảng 5–7 ngày, hạt sẽ nảy mầm.
Trong quá trình chăm sóc rau cải cúc, bạn cần chú ý tới những yếu tố sau:
- Đất trồng: Có thể trồng trong đất bình thường ngoài ruộng, đất phù sa hoặc có thể trộn hỗn hợp đất gồm trấu, xơ dừa, phân hữu cơ.
- Tưới nước: Nên tưới nước 2 lần mỗi ngày, vào sáng sớm và chiều mát. Dùng bình tưới có vòi sen hoặc bình xịt để tránh làm dập cây non. Khi trời mưa, cần giảm tưới hoặc che mưa để không gây úng rễ.
- Ánh sáng: Cải cúc thích hợp trồng ở nơi có ánh sáng nhẹ, thoáng gió. Mỗi ngày nên có từ 4–6 tiếng ánh sáng mặt trời. Nhiệt độ lý tưởng từ 18–28°C. Vào mùa nóng, nên dùng lưới che để tránh nắng gắt làm cháy lá.
- Bón phân: Sau khi cây nảy mầm được 7–10 ngày, có thể bắt đầu bón phân. Dùng phân NPK pha loãng (loại 10-10-10 hoặc 20-20-15), bón định kỳ 7–10 ngày/ lần. Ngoài ra, có thể dùng phân hữu cơ hoặc phân cá, phân trùn quế để đảm bảo rau sạch. Ngưng bón phân hóa học 7–10 ngày trước khi thu hoạch.
Sau khoảng 25–30 ngày trồng, bạn có thể thu hoạch rau cải cúc. Hãy cắt sát gốc hoặc nhổ cả cây nếu chỉ thu 1 lần. Nếu muốn thu tiếp lần 2, hãy cắt cách gốc 3–4 cm để cây mọc mầm mới và thu hoạch tiếp lần sau.
