Lộc vừng còn có tên gọi khác là lộc mưng, dầu ma, hồ ma…, tên khoa học là Barringtonia acutangula. Đây là loại cây thân gỗ nhỏ, tuy nhiên tùy thuộc vào điều kiện sinh trưởng mà kích thước có thể thay đổi đáng kể. Trong tự nhiên, cây có thể cao tới 8–10 mét, thân to với đường kính trên 40 cm.
Lộc vừng là cây cảnh phong thủy quen thuộc với nhiều người, nhưng ít ai biết rằng, lá của nó cũng là một loại đặc sản của người dân các làng quê. Lá non của cây có vị chát nhẹ, thường được sử dụng để nấu canh chua, đặc biệt là canh chua cá lóc, cùng với me chín, bạc hà, đậu bắp hay bông súng. Món ăn này có vị chua thanh dễ chịu, hậu chát nhẹ đầu lưỡi, hòa quyện cùng vị ngọt tự nhiên của cá, tạo nên hương vị dân dã mà khó quên.
Không dừng lại ở đó, lá non lộc vừng còn góp mặt trong các bữa ăn truyền thống như làm rau sống ăn kèm bánh xèo, cuốn bánh tráng, hay dùng trong bữa cơm thường ngày với cá kho, mắm kho,…
Tại Tây Ninh, người dân còn sáng tạo món gỏi lộc vừng non rất đặc sắc. Lá non được trộn cùng nước cốt chanh tạo vị chua thanh, thêm đậu phộng rang giã nhỏ để tăng độ béo bùi. Món ăn không chỉ bắt vị mà còn tốt cho sức khỏe.
Theo Đông y, lá lộc vừng được biết đến với nhiều công dụng chữa bệnh như giúp cầm máu, kháng viêm, co búi trĩ và hỗ trợ điều trị các bệnh về đường ruột như tiêu chảy, kiết lỵ. Toàn cây đều có giá trị dược liệu. Ví dụ như rễ cây có tính đắng, dùng để giải nhiệt, tiêu viêm, trị ho, long đờm và giảm sốt. Vỏ chứa nhiều tanin, có thể sấy khô sắc uống để giảm đau bụng, tiêu chảy, kiết lỵ.
Hạt lộc vừng được ứng dụng trong y học hiện đại để bào chế thuốc chống ung thư, kháng nấm, giảm đau… Quả lộc vừng cũng có thể ăn được, có tác dụng hỗ trợ điều trị hen suyễn, ho lâu ngày, nước ép từ quả xanh dùng để bôi ngoài da trị chàm. Ngoài ra, rượu ngâm quả lộc vừng được dân gian tin dùng để trị đau răng rất hiệu quả.
Ý nghĩa phong thủy khi trồng cây lộc vừng trước nhà
Cây lộc vừng nổi bật không chỉ bởi dáng cây uyển chuyển mà còn nhờ sắc hoa độc đáo thu hút ánh nhìn. Hoa nở thành từng chùm dài, mềm mại như dải lụa đỏ, tựa những tràng pháo ngày Tết. Theo quan niệm dân gian, màu đỏ của hoa tượng trưng cho phúc khí và tài lộc, mang lại may mắn và thịnh vượng cho gia chủ.
Điểm đặc biệt là hoa thường rủ xuống mềm mại, mang hình ảnh ẩn dụ cho sự sung túc, “lộc buông tràn”. Đây là biểu tượng của của cải đầy nhà và dòng tài lộc không ngừng tuôn chảy. Chính vì vậy, lộc vừng thường được ví như loại cây "gọi lộc", được xếp trong nhóm “Tứ quý phong thủy” gồm: Sanh – Sung – Tùng – Lộc, tượng trưng cho sự bền vững, phát đạt và thịnh vượng lâu dài.
Không những vậy, tán cây lộc vừng sum suê, hoa kết thành từng chùm nên còn mang ý nghĩa gia đình hòa thuận, anh em đoàn kết. Cây càng có tuổi càng mang ý nghĩa trường thọ.
Đặc biệt, trồng cây lộc vừng trước nhà giúp thu hút khí lành, kích hoạt năng lượng dương, đồng thời giúp xua đuổi tà khí và những nguồn năng lượng tiêu cực. Khi cây nở hoa, từng chùm đỏ rực rơi rải xuống sân như trải thảm lộc, được xem là dấu hiệu cho sự khởi sắc, hỷ sự, và phước lành sắp đến.
Nhưng lưu ý, tránh trồng ngay chính giữa lối đi kẻo chặn đường tài lộc của gia đình. Tốt hơn hết, nên trồng bên trái hoặc bên phải ngôi nhà để chiêu tài, hóa sát.
Cách trồng và chăm sóc cây lộc vừng
Cây lộc vừng thường được nhân guống bằng cách giâm cành, chiết cành hoặc bạn có thể mua sẵn cây non về trồng. Nếu trồng ngoài vườn, nên đào hố sâu vừa đủ rồi đặt cây vào. Nếu trồng trong chậu, nên chọn chậu có đáy sâu, kích thước vừa với tán cây khi lớn, có lỗ thoát nước để tránh bị đọng nước, gây thối rễ.
Cây lộc vừng rất dễ chăm sóc, nhưng muốn cây phát triển tốt và sớm nở hoa, bạn nên chú ý tới những yếu tố sau:
- Đất trồng: Lộc vừng thích hợp với đất tơi xốp, thoát nước tốt. Công thức đất trồng lý tưởng là 2 phần đất thịt : 1 phần trấu hun : 1 phần mụn xơ dừa : 2 phần phân trùn quế. Ngoài ra, nên rải một lớp sỏi mỏng dưới đáy chậu để tăng khả năng thoát nước.
- Ánh sáng: Lộc vừng là cây ưa nắng, nên trồng ở nơi thoáng đãng, nhiều ánh sáng. Khi cây còn nhỏ, nên che chắn vào thời điểm nắng gắt. Khi trưởng thành, cây có thể chịu nắng tốt. Nếu trồng trong nhà, cần định kỳ đưa cây ra ngoài phơi nắng để duy trì sức sống.
- Tưới nước: Tưới cây 2 lần mỗi ngày vào sáng sớm và chiều mát, vừa đủ giữ ẩm cho đất mà không gây ngập. Vào những ngày nắng nóng, có thể tăng lượng nước, ngược lại nên hạn chế tưới vào mùa mưa để tránh úng.
- Bón phân: Cây lộc vừng không cần bón phân thường xuyên. Mỗi 3–4 tháng, bạn có thể bón một ít phân NPK, rải cách gốc khoảng nửa mét, tránh bón quá gần sẽ làm cây sốc phân. Phân trùn quế cũng là lựa chọn tốt để nuôi dưỡng cây một cách tự nhiên. Với cây trồng trong chậu, nên thay đất định kỳ 2–3 năm/lần để làm mới môi trường sống và bổ sung dưỡng chất.
