Ngô đồng là loại cây cảnh chứa chất gây ngộ độc cao mà phần lớn người mua cũng như người bán hàng không hay biết.
Cứ thấy đẹp là chọn
Tại một số con phố chuyên bán cây cảnh tại Hà Nội có khá nhiều cây cảnh chứa độc được bày bán và người mua vẫn vô tư rinh về nhà.
Tôi gặp chị Hoàng Thị Mai Anh (phường Hàng Bồ, quận Hoàn Kiếm) trên đường Hoàng Hoa Thám, khi chị đang trả giá để mua cây vạn niên thanh, cây môn cảnh và cây hoa loa kèn Yrum về trồng. Chị Mai Anh cho biết: “Ngoài ban công tôi mới làm thêm cái giá gỗ, có thể đặt các chậu hoa nhỏ cho nhà thêm sinh động. Tuần trước tôi đã mua được một ít cây rồi, tuần này mua thêm mấy chậu nữa”.
Tuy nhiên, khi chúng tôi hỏi chị có biết những cây cảnh chị chọn mua có thể gây độc khi trồng trong nhà không? Thoáng chút hoảng hốt, chị Mai Anh bày tỏ: “Khi chọn cây, tôi còn không biết tên cây đó là gì. Chỉ thấy đẹp là chọn, khi chọn mới hỏi người bán hàng tên cây để khi mang về, ai hỏi còn biết để trả lời”.
Ông Nguyễn Đình Thiên, phố Khương Trung đang hồ hởi buộc những chậu cây cảnh vừa mua được trên con phố này để chở về nhà, cho biết: “Mua làm cảnh nên cứ thấy đẹp, dễ trồng là tôi chọn, vấn đề khác không để ý đến. Cô nói tôi mới nhớ, cách đây khoảng 1 tháng thằng cháu nội tôi mới hơn 1 tuổi bứt lá môn cảnh cho vào miệng đã bị bỏng, ngứa rát vùng miệng... Cháu còn nhỏ không biết cứ đưa tay vào miệng gãi, khóc giãy dụa, nhà tôi phải mang cháu đi khám, lấy thuốc uống mới hết ngứa”.
Có vẻ am tường về cây cảnh, ông Tạ Quang đang loay hoay chọn một số loại cây tre, trúc về trồng ngoài vườn cho biết: “Cây cảnh có nhiều loại lá mềm nhìn rất đẹp, bắt mắt, dễ trồng nhưng lại không lành. Trước đây, tôi không biết cứ vô tư rinh cây độc về trồng trong nhà vì lúc chọn chỉ có một tiêu chí là đẹp. Đến khi dọn vườn, cắt tỉa bớt cây, tay bị lá dính, mắt bị bụi, tôi đưa tay dụi thì mắt bắt đầu ngứa, rát, cảm giác bỏng hết cả mắt. Tôi chạy vào nhà lấy một chậu nước lọc nhỏ nhúng mắt vào nhưng vẫn không hết rát mà còn tăng độ khó chịu”.
“Đi khám tôi kể tường tận chuyện dọn cây vạn niên thanh trong vườn cho bác sĩ nghe. Vị bác sĩ đó cho biết may mà tôi đến phòng khám kịp thời, không hậu quả sẽ còn nghiêm trọng hơn. Cây vạn niên thanh thuộc họ ráy khá độc, không nên trồng. Nếu đã trót trồng phải hết sức cẩn thận khi chăm sóc hoặc chẳng may chạm phải. Vì chỉ cần bị dính nhựa sẽ gây ngứa, nhất là dính vào mắt rất khó chịu, cảm giác rát cháy, ăn phải thì bị tê môi, ngứa họng… Trẻ em ăn phải lá hoặc hoa của nó rất dễ bị ngộ độc. Vì vậy, bây giờ đi chọn cây cảnh mang về nhà trồng tôi rất thận trọng”, ông Quang chia sẻ.
Có thể tử vong chỉ vì dính nhựa… cây đẹp
Lương y Lê Thị Bích, ngõ 329 Cầu Giấy cho biết: “Đợt giáp Tết Ất Mùi tôi và ông xã cùng nhau lên phố Hoàng Hoa Thám mua thêm ít cây cảnh về trang trí nhà đón Tết. Đến đó, tôi giật mình vì thấy có khá nhiều cây chứa chất độc được người bán hàng tư vấn cho khách mua để trong nhà”.
Theo Lương y Lê Thị Bích, những cây cảnh độc gồm: Cây thông thiên, họ trúc đào có hoa vàng đẹp mắt nhưng thân cây nhiều mủ trắng chứa độc tố thevetin, neriin, glucozid… có thể gây tử vong ở người. Những chất độc này có cả ở hoa, lá, quả và hạt; Cây ba đậu có chứa nhựa là chất gây phồng rộp rất mạnh, nhựa cây này dính lên da có thể làm bỏng và phồng rộp. Chẳng may ăn phải 2 giọt nhựa cây ba đậu có thể gây viêm ruột, ngộ độc: Nôn mửa, đi ngoài nhiều, toát mồ hôi và có thể dẫn đến tử vong, 10-20 giọt đủ giết một con trâu lớn.
Cây mã tiền, có quả chứa độc dược cực mạnh. Nhất là trong hạt của chúng chứa nhiều chất độc alcaloid ăn phải sẽ bị co quắp toàn thân và tê liệt cơ hô hấp gây ngạt thở dẫn đến tử vong. Điều đáng nói là quả của loại cây này khá đẹp mắt, thường hấp dẫn trẻ nhỏ nếu được trồng trong nhà, sân, vườn. Trẻ thường hái quả cho vào miệng và dính độc tố; Cây ngô đồng chứa độc toàn thân cây, đặc biệt là củ và hạt có chứa chất độc Curcin gây chóng mặt và buồn nôn nếu ăn phải...
Bà Bích còn chỉ ra hàng loạt những loại cây chứa chất độc như cây Đỗ Quyên chứa độc Andromedotoxin và Arbutin glucoside dễ gây ngộ độc ói mửa, uể oải, chóng mặt, khó thở, mất cân bằng; Cây Thiên điểu có hạt chứa chất gây ngộ độc đường ruột gây tiêu chảy, chóng mặt; Cây Môn cảnh có chất độc Calcium oxalate và Asparagine ăn phải sẽ bị bỏng, ngứa rát vùng miệng, niêm mạc ruột; Cây Xương rồng bát tiên, nhựa cây dễ gây bỏng rát da khi tiếp xúc…
Theo TS sinh học Bùi Văn Lệ, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TPHCM, có rất nhiều loại cây cảnh chứa chất gây ngộ độc cao mà phần lớn người mua cũng như người bán hàng không hay biết. Cây vạn niên thanh thân mềm, lá xanh đốm trắng đẹp, giá bán rẻ rất nhiều người mua về trồng trong nhà nhưng nó rất độc vì chứa calcium oxalate- độc chất calcium oxalate có thể gây bỏng da và khó thở, nhiễm độc số lượng lớn có thể gây chết người.
Ngay cả Cẩm tú cầu có vẻ đẹp kiêu sa cũng có chất Hydragin-cyanogenic glycoside gây tiêu chảy, ói mửa, thở gấp; Cây Thủy tiên cũng có chất Alkaloids gây chóng mặt, buồn nôn, tiêu chảy, thậm chí hôn mê, tử vong khi ăn phải.
