Việc lựa chọn những loại quả tươi, ngon để bày trên ban thờ ngày Tết là một điều không thể thiếu trong phong tục của người Việt ta.
Quả là sự biểu thị cho thành quả của người lao động sau một năm làm việc vất vả mệt nhọc và hưởng thụ thành quả đó trong những ngày cuối năm. Đây cũng là một vật phẩm mà mọi gia đình đều muốn dâng biếu các vị thần linh, những vị thần tối cao quyết định và phù trợ tài lộc, may mắn và sức khỏe của cả gia đình.
Xét theo mặt âm dương, mâm ngũ quả trên bàn thờ ngày Tết thể hiện sự hòa thuận, bao bọc và sinh sôi của vạn vật. Xét về mặt ngũ hành, quả bày trong mâm ngũ quả có số 5, tượng trưng cho Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ. Do là thực vật thuộc hành Mộc, nên người dâng cúng lựa chọn màu sắc như Xanh (Mộc), Vàng (Thổ), Trắng (Kim), Nâu, Đen (Thủy), Đỏ (Hỏa) và hình thể tròn, dài, nhọn… để tượng trưng.
Đặc biệt, số 5 còn là biểu tượng của những mong muốn cho gia đình với các yếu tố cầu may: Phúc (phúc đức) – Lộc (giàu có) – Thọ (tuổi thọ) - Khang (sức khỏe) – Ninh (bình an).
Chính vì những yếu tố này mà không phải ngẫu nhiên loại quả nào cũng được chọn bày trên bàn thờ ngày Tết mà chúng phải phù hợp và đạt được những yếu tố mang ý nghĩa như trên.
Mâm ngũ quả ngày Tết nên bao gồm quả chuối, bưởi, quất...
Khi sắp xếp mâm ngũ quả bày ngày Tết, gia đình bạn nên lưu tâm chọn những loại quả này:
Nải chuối: Nải chuối là loại quả không thể thiếu trong mâm ngũ quả của mọi gia đình ngày Tết. Từ thực tế trên mâm ngũ quả, nải chuối nằm ở dưới nâng đỡ những quả khác cho thấy nải chuối mang ý nghĩa đem lại sự đùm bọc, sung túc bình an, tượng trưng cho sự đoàn kết và hạnh phúc của mọi người trong nhà.
Lưu ý, chọn chuối bày trên mâm ngũ quả phải là chuối xanh, chưa chín tượng trưng cho hành Mộc và lâu hỏng.
Quả phật thủ: Quả phật thủ có mùi thơm quyến rũ dùng để thờ Phật và gia tiên với mong muốn lưu giữ thần, Phật và gia tiên trong nhà lâu hơn để phù hộ cho gia chủ.
Trên mâm ngũ quả, quả phật thủ thường được đặt ở trung tâm và nơi cao nhất.
Quả bưởi tượng trưng cho nguồn sức khỏe dồi dào của mọi người trong năm mới
Quả xoài tạo nên mối quan hệ hòa thuận trong gia đình
Quả đu đủ tượng trưng cho tiền bạc và tài lộc đầy đủ, thịnh vượng
Quả quất biểu thị sự sung túc, gia chủ ăn nên làm ra
Những loại quả không nên chọn bày trên mâm ngũ quả
- Những loại quả đã chín rất nhanh hỏng sẽ bị ruồi muỗi, bọ lui tới làm ổ từ đó làm ô uế bàn thờ
- Quả có gai nhọn: mít, sầu riêng, chôm chôm.
- Quả có mùi quá hắc hoặc có vị cay, đắng: sầu riêng, ớt cay, tiêu.
- Quả thuộc hệ rau: cà chua, chua me, thanh trà…
- Quả mọc sát đất, mọc gần nơi ô uế hoặc quả dại
