Còn gần một tháng nữa mới đến Tết nhưng vườn quất Tứ Liên, Tây Hồ đã tấp nập kẻ bán, người mua. Có những khách tìm đến vườn mua cây bày trước cho đẹp nhà, có những người lại đến đặt tiền giữ trước cây dáng phong thủy, tuy nhiên đông nhất vẫn là những người mê cây đến ngắm quất bonsai.
Quất bonsai mới được trồng khoảng vài năm trở lại đây nhưng đến năm nay mới thực sự trở thành xu thế. Những cây quất với dáng độc chỉ có chiều cao khiêm tốn từ 20-50cm. Tuy trông cây be bé thế thôi mà không hề mất đi giá trị. Nếu không kể ra thì chả ai tin nhưng có cây quất chỉ độc đúng một cành uốn thế kèm vài ba chùm quả mà đạt giá vài triệu, đắt ngang cây cao 2m. Anh Thắng của nhà vườn Đức Thọ kể: "Chơi quất bonsai đa dạng vì mỗi người một mắt nhìn khác nhau. Có cây quất chỉ đúng một cành, có người cho cũng chẳng thèm lấy, có người thì mình hét bao nhiêu cũng mua."
Cây quất bonsai nhỏ cắn cao có 30cm đã được khách đặt từ 2 tháng trước. Bé hạt tiêu nhưng có giá 5 triệu đồng, bằng giá các cây cay 2m dáng đẹp. Chỉ độ vài ngày nữa thôi, khách sẽ đến vườn đón cây về.
Chủ vườn Đức Thọ tâm đắc nhất chậu cây này vì trong cả làng có mỗi nhà anh trồng được ở bình miệng hẹp thế này. Cây không đắt ở thế mà chủ yếu ở giá trị hiếm của nó.
Việc trồng quất phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết. Năm nào ông trời thương, Tết đúng vụ thì người bán quất được mừng. Năm nay thời tiết đỏng đảnh, Tết muộn nên nhiều gia đình khốn đốn. Thế mà trồng quất bình thường đã khó, trồng quất bonsai lại càng khó hơn. Anh Thắng chia sẻ: "Năm nay có độ mươi nhà trong làng trồng quất bonsai nhưng chỉ có vườn Thế Mạnh là thành công. Vườn nhà tôi năm ngoái thành công hơn thì cũng chỉ đạt 95% cây tứ quý. Năm nay không bằng. Có vườn bên cạnh kia cũng trồng quất bonsai mà chết mất gần 1000 gốc."
Vườn Đức Thọ đã có khách đặt mua 70% trên tổng số 300 chậu bonsai
Quất bonsai đòi hỏi phải đầu tư cực nhiều về tiền bạc và công sức. Đơn giản nhất như việc tưới nước hàng ngày cũng khiến các chủ vườn đau đầu. Nếu như cây trồng trong đất sẽ dễ dàng quan sát được lượng nước cần tưới thì cây trồng chậu khó lòng quan sát được đất ẩm hay khô, rễ có nhiễm bệnh hay không. Khi đó, người làm vườn chủ yếu nhìn trời, nhìn đất và dựa vào kinh nghiệm chục năm chăm bón để áng chừng. Thêm nữa còn vẫn phải chú ý để cây đạt tứ quý đúng độ Tết. Quất được gọi là có đủ tứ quý khi có đủ hoa, lá lộc; quả vàng; quả xanh và dáng thế. Những cây còn non 1-2 năm thì sống khỏe, dễ nắn dáng nhưng những gốc 5-7 năm lại càng cần cẩn thận hơn vì sơ sẩy một chút là phải bỏ cây đi.
Dù là quất bonsai nhưng vẫn phải có đủ tứ quý mới được coi là một cây thành công
Quất bonsai phát triển là một hướng đi mới cho những người dân làng Tứ Liên. Du khách đến mua cây được đáp ứng mọi yêu cầu từ mua đến thuê quất. Tại làng này không ai không biết đến vườn Thế Mạnh với quy mô lớn và nhiều “hàng độc” nhất. Dưới bàn tay ông chủ vườn, mỗi tác phẩm hiện lên với hình dáng phong thủy khác nhau như thác đổ đón xuân, cá chép hóa rồng, anh em sum vầy, long phượng vần vũ, lưỡng long chầu nguyệt,...Tại nhà vườn này, riêng loại cây được trồng lâu năm, có dáng độc, ông chủ chỉ “cho thuê chứ không bán đứt”. Ông chủ vườn Đức Thọ thì lại nổi tiếng bởi niềm đam mê, chú trọng chất lượng hơn số lượng. Anh Thắng cho hay trong vườn nhà chỉ có khoảng 300 chậu bonsai. Hơn nữa, anh cũng ít khi mua lại các cây đã bán vì thường anh thích được mỗi năm lại sáng tạo thêm các dáng thế mới.
Chậu cây dáng thác đổ sai trĩu quả to, tròn, sáng màu
Mỗi chậu cây trong vườn không chậu nào giống chậu nào. Bên cạnh cây tứ quý thì anh Thắng còn rất thích sưu tập các loại bình, chậu đẹp. Ngoài đặt từ các làng gốm lân cận như Phù Lãng, Bát Tràng, nhiều bộ bình còn đặt gửi ra từ Tháp Chàm, Phan Rang.
Có những chậu cây còn được xếp đặt như đang kể một câu chuyện về Chí Phèo - Thị Nở
Có lẽ quất bonsai được ưa chuộng đến vậy ngoài dáng thế độc mà còn phù hợp với xu thế hiện nay. Dân số mỗi năm một tăng mà đất không nở thêm khác khiến nhiều gia đình chọn lựa ở nhà ống hẹp hay căn hộ chung cư. Điều kiện diện tích không thuận lợi nên những chậu quất, đào to không còn phù hợp mà thay vào đó gia đình muốn chọn những chậu bonsai để bàn. Hơn thế nữa, quất bonsai dùng để biếu tặng cũng sang trọng hơn nhiều.
