Rau dệu còn gọi là diếp không cuống, diếp bò, dền nước,... tên khoa học là Alternanthera sessilis. Loại rau này được phân bố rộng rãi ở các nước Đông Nam Á như Việt Nam, Lào, Campuchia, Indonesia và các tỉnh phía Nam Trung Quốc. Tại Việt Nam, rau dệu thường mọc hoang dại ở bờ bụi, ruộng hoang nhưng ngày nay, nhiều người đã mang loại rau này vào trồng trong vườn nhà.
Rau dệu là loài cây thân thảo mọc bò sát mặt đất, chiều dài trung bình từ 40 – 60 cm. Thân phân nhiều nhánh, mỗi nhánh đều có thể mọc rễ phụ, tạo thành những bụi rậm rạp. Khi trồng trong bóng râm, thân cây thường chuyển màu tím nhạt, trong khi lá mọc đối xứng, hình mác, thô, dài từ 4 – 6 cm, rộng khoảng 2 cm.
Hoa rau dệu có màu trắng, mọc thành chùm ở nách lá, không cuống. Hoa thường nở rộ vào tháng 11-12, và kết quả vào khoảng tháng 6 đến tháng 1 năm sau. Mỗi quả chứa một hạt nâu, đây chính là “chìa khóa” để loại cây này sinh trưởng bền bỉ quanh năm.
Trước đây, rau dệu là loại rau dại mọc hoang nhưng nay đã "lên đời" thành đặc sản, được săn tìm với giá bán từ 50.000 - 70.000 đồng/kg. Loại rau này thường được nấu canh với tép, thịt băm hoặc xào tỏi, có thể dùng riêng hoặc kết hợp với các loại rau khác như rau dền, rau ngổ. Vị ngọt mát tự nhiên, mùi thơm đặc trưng khiến rau dệu trở thành món ăn dân dã khó quên với nhiều người.
Không chỉ ngon, rau dệu còn chứa nhiều chất dinh dưỡng rất tốt cho sức khỏe. Cụ thể, thành phần dinh dưỡng trong 100g rau dệu gồm nước 80,3%, chất xơ 2,1%, protid 4,5%, caroten 5,1mg, vitamin C 77,7mg, canxi 98mg, sắt 12mg, cùng nhiều khoáng chất thiết yếu khác.
Loại rau này còn được y học cổ truyền và hiện đại đánh giá cao nhờ loạt công dụng quý giá. Theo y học cổ truyền, rau dệu có vị ngọt, tính mát, có tác dụng lợi tiểu, tiêu viêm, hỗ trợ điều trị viêm da, chàm, dị ứng, tiêu chảy, trĩ, và đặc biệt giúp lợi sữa cho phụ nữ sau sinh.
Y học hiện đại cũng ghi nhận hàm lượng lớn các chất chống oxy hóa trong rau dệu như flavonoid, phenolic, tannin – những hợp chất có khả năng kháng viêm, kháng khuẩn, chống ung thư, và bảo vệ tim mạch.
Đáng nói, loại rau này có thể dùng toàn thân và có thể thu hái quanh năm. Lá non dùng để nấu canh, còn thân cây già thì đem rửa sạch và phơi khô để sử dụng làm trà, làm thuốc.
Cách trồng và chăm sóc rau dệu
Rau dệu được nhân giống bằng phương pháp gieo hạt. Trong môi trường tự nhiên, khi cây ra hoa kết quả, hạt rụng xuống chạm đất sẽ nhanh chóng mọc thành cây mới.
Nếu muốn trồng loại rau này, bạn có thể tìm hạt giống tại các cửa hàng hạt giống rau củ quả. Giá bán hạt giống rau dệu dao động khoảng 50.000 đồng/gói 100 hạt.
Hoa rau dệu.
Hạt giống rau dệu rất nhỏ, không cần ngâm trước khi gieo. Sau khi làm đất tơi xốp, người trồng chỉ cần rắc hạt đều, phủ lớp đất mỏng hoặc bèo tây, rơm để giữ ẩm, tưới phun sương nhẹ.
Sau 10 – 15 ngày, hạt bắt đầu nảy mầm. Cây gần như không có sâu bệnh, việc chăm sóc vì thế cũng rất nhẹ nhàng.
Lưu ý, loại rau này ưa sáng, vì thế bạn nên trồng ở nơi có nhiều ánh sáng. Rau dệu ưa ẩm và dễ trồng, phù hợp với nhiều loại đất, nhưng rau sẽ phát triển tốt nhất trong đất mùn, độ pH từ 5,5 đến 7.
Chỉ cần gieo hạt một lần, cây có thể sinh trưởng mạnh mẽ suốt cả năm. Đáng nói, nhờ khả năng mọc chồi nhanh, phân nhánh khỏe, tái sinh tự nhiên từ hạt nên chỉ cần trồng một lần là bạn có thể thu hái suốt nhiều năm.
