Tết Đoan Ngọ (5/5 âm lịch) không chỉ là ngày Tết giữa năm trong văn hóa Việt, mà còn mang ý nghĩa trừ tà, bảo vệ sức khỏe, cầu mong bình an cho cả gia đình. Trong ngày này, mâm cúng được chuẩn bị chu đáo, trong đó đặc biệt là việc chọn hoa và trái cây sao cho vừa đẹp, vừa hợp phong tục. Dưới đây là cách chọn hoa, quả cho ngày Tết Đoan Ngọ sao cho hợp lễ, đẹp lòng.
Những loại hoa nên cúng ngày Tết Đoan Ngọ
- Hoa sen
Được coi là quốc hoa và biểu tượng của sự thanh cao, thuần khiết, hoa sen là lựa chọn hoàn hảo cho mọi dịp lễ cúng. Với mùi thơm dịu nhẹ và vẻ đẹp nền nã, hoa sen không chỉ mang lại cảm giác thanh tịnh cho không gian thờ cúng mà còn thể hiện lòng thành kính sâu sắc đối với tổ tiên.
- Hoa huệ trắng
Loại hoa này thường được dùng trong các nghi lễ trang trọng bởi hình dáng thanh mảnh, màu trắng tinh khôi và mùi thơm nhẹ. Hoa huệ thể hiện sự trong sáng, thuần khiết, là biểu tượng của lòng hiếu thảo và sự kính trọng đối với người đã khuất.
- Hoa cúc vàng
Cúc vàng là biểu tượng của sự trường thọ, phúc lộc và bền vững. Với màu sắc rực rỡ nhưng không quá chói, hoa cúc mang đến cảm giác ấm áp và sang trọng cho không gian thờ cúng. Ngoài ra, hoa cúc còn có khả năng giữ tươi lâu, thích hợp để bày trên bàn thờ trong nhiều ngày.
- Hoa trang
Hoa trang hay còn gọi là mẫu đơn ta, là loài hoa quen thuộc ở nhiều vùng quê Việt Nam, đặc biệt phổ biến ở miền Nam. Với màu sắc rực rỡ như đỏ, hồng, cam, hoa trang không chỉ đẹp mà còn mang nhiều ý nghĩa tích cực. Tên gọi “trang” gợi liên tưởng đến sự trang trọng, trang nghiêm, rất phù hợp với không khí linh thiêng của bàn thờ gia tiên.
- Hoa đồng tiền
Không chỉ mang tên gọi may mắn, hoa đồng tiền còn tượng trưng cho tài lộc, phát đạt. Loài hoa này có nhiều màu sắc, nhưng khi dùng để cúng nên chọn màu đỏ hoặc vàng, thể hiện sự thịnh vượng và lòng biết ơn.
Những loại quả nên cúng ngày Tết Đoan Ngọ
- Mận và vải
Đây là hai loại trái cây đặc trưng của mùa hè, thường chín rộ đúng dịp Tết Đoan Ngọ. Mận có vị chua nhẹ, được dân gian tin rằng có thể tiêu diệt "sâu bọ" trong người. Vải thì có vị ngọt mát, tượng trưng cho sự ngọt ngào, sum vầy. Cả hai loại quả đều mang đến sắc màu rực rỡ và cảm giác tươi mới cho mâm cúng.
- Dưa hấu
Dưa hấu tượng trưng cho sự viên mãn, phúc lộc đầy nhà. Phần ruột đỏ thắm của dưa hấu được xem là màu sắc cát tường trong phong thủy, mang lại nhiều điều may mắn. Dưa hấu thường được bày nguyên trái hoặc bổ đôi, đặt ở vị trí trung tâm mâm lễ.
- Chuối
Chuối là loại quả quen thuộc trong mâm ngũ quả truyền thống. Nải chuối với các quả ôm lấy nhau thể hiện sự đùm bọc, sum vầy của gia đình. Bên cạnh đó, chuối còn tượng trưng cho sự sinh sôi, nảy nở, mang ý nghĩa cầu mong con cháu đông đúc, hòa thuận.
- Xoài
Xoài vừa có hương thơm ngọt ngào, vừa dễ bảo quản. Ở một số vùng miền, xoài còn tượng trưng cho sự “xài được”, mang hàm ý phát tài, làm ăn suôn sẻ. Trong mâm cúng Đoan Ngọ, xoài được ưa chuộng vì màu sắc đẹp và hương vị hấp dẫn.
- Na (mãng cầu)
Quả na thể hiện sự sinh sôi, đầy đặn. Với hình dáng nhiều mắt, quả na còn được tin là giúp “mở rộng tầm nhìn”, khai sáng trí tuệ, phù hợp để cầu mong điều tốt lành, thông minh và sức khỏe cho con cháu.
- Dứa (thơm)
Dứa có mùi hương đặc trưng, mang đến sự dễ chịu cho không gian thờ cúng. Người Việt tin rằng dứa có thể thu hút may mắn và giữ lộc ở lại trong nhà. Khi bày trên mâm lễ, nên giữ nguyên lá xanh của quả dứa để tượng trưng cho sự sống lâu và phát triển.
Hoa không nên cúng
- Hoa ly
Dù mang vẻ đẹp kiêu sa và thường được ưa chuộng trong cắm hoa nghệ thuật, hoa ly lại bị kiêng trong thờ cúng bởi chữ “ly” trong tên gọi dễ liên tưởng đến chia ly, ly tán. Đây là điều không mong muốn trong các nghi lễ gia đình.
- Hoa phong lan
Hoa phong lan vốn được xem là biểu tượng của sự sang trọng, tinh tế. Tuy nhiên, trong văn hóa dân gian, phong lan thường không được dùng trong các dịp thờ cúng vì gắn với hình ảnh kiêu sa, thiếu sự giản dị, thuần khiết.
- Hoa nhài
Dù có hương thơm thanh mát, hoa nhài lại ít được chọn để dâng cúng vì dân gian cho rằng loài hoa này có liên hệ đến sự không đứng đắn trong văn hóa dân gian, không phù hợp với không gian trang nghiêm như bàn thờ.
- Hoa đã héo, hoa có mùi quá nồng
Bất kể là loại hoa gì, nếu đã héo úa, hoặc có mùi quá nồng (như hoa dạ lan hương) cũng nên tránh vì tạo cảm giác u ám, không trong lành – đi ngược lại với tinh thần thanh tịnh, sạch sẽ của lễ cúng tổ tiên.
Những loại quả không nên cúng
- Sầu riêng
Dù được mệnh danh là vua trái cây với hương vị đặc biệt, sầu riêng lại có mùi nồng, dễ lấn át hương thơm thanh của không gian cúng lễ. Đây là lý do nhiều gia đình kiêng đặt sầu riêng lên bàn thờ.
- Mít
Mít là loại quả nhiều hạt, khó chia phần. Trong lễ cúng Tết Đoan Ngọ, các loại trái cây cần phải dễ ăn, dễ chia để thể hiện sự đủ đầy, chia sẻ. Ngoài ra, mít có gai nên thường không phù hợp.
- Trái cây hư hỏng, quá chín, dập nát
Đặt hoa quả lên bàn thờ không chỉ là dâng lễ mà còn thể hiện lòng thành. Dâng trái cây đã hỏng, thối hoặc xỉn màu thể hiện sự thiếu tôn trọng tổ tiên và không giữ được sự thanh sạch trong không gian thờ cúng.
- Trái cây giả (nhựa, sáp)
Một số người sử dụng trái cây giả để trang trí bàn thờ vì lý do tiện lợi, lâu hư. Tuy nhiên, với những dịp lễ truyền thống như Tết Đoan Ngọ, việc dùng trái cây giả bị xem là không thành tâm, hình thức hóa, nên tránh tuyệt đối.
Xem thêm: Phạm phải 3 lỗi phong thủy này, tài vận gia chủ lao dốc không phanh
(*) Thông tin trong bài chỉ mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm!
