Cách hoạt động của chuột quang / chuột laser
Cách đây khoảng hơn 10 năm, chuột máy vi tính vẫn còn sử dụng một viên bi để đo vị trí khi di chuyển. Thật may mắn, thời đại mà bạn phải hì hụi tháo chuột, lau sạch bụi bám bên trong viên bi đã qua từ rất lâu rồi. Giờ đây, gần như tất cả các mẫu chuột trên thị trường đều là chuột quang hoặc chuột la-ze (laser).
Chuột quang sử dụng một đèn chiếu (thường có màu đỏ ) và một camera siêu nhỏ. Khi bạn di chuột trên bàn hoặc trên mousepad (bàn di chuột), ánh sáng sẽ được chiếu xuống bề mặt này. Camera siêu nhỏ nói trên sẽ chụp hàng chục bức ảnh trong một giây. Sau đó, chuột quang sẽ so sánh các bức ảnh để tìm ra hướng đi của chuột.
Chuột quang có đèn chiếu sáng khá rõ ràng
Sau đó, chuột sẽ gửi dữ liệu di chuyển về CPU, và con trỏ chuột trên màn hình sẽ di chuyển tương ứng với chuyển động của chuột.
Chuột la-ze hoạt động gần như tương tự như chuột quang nhưng lại sử dụng ánh sáng hồng ngoại không thể nhìn thấy được thay vì đèn chiếu thông thường. Bởi vậy, dù chuột la-ze không phát ra ánh đèn rõ ràng như chuột quang. Tuy vậy, bạn vẫn nên tránh nhìn thẳng vào cảm biến của chuột khi vẫn đang kết nối với máy vi tính. Hành động này sẽ gây tổn hại nghiêm trọng tới mắt của bạn.
Mắt thường không thể nhận biết ánh sáng do chuột laser phát ra, song phần lớn các mẫu chuột này đều có cảnh báo không được nhìn vào cảm biến
Khi xét tới khả năng hoạt động của chuột quang, bạn cần quan tâm tới 2 yếu tố: DPI (số điểm/inch) và Polling Rate (tần số lấy mẫu) của chuột.
DPI là gì?
DPI (Dots Per Inch: số điểm/inch) đại diện cho mức độ nhạy của cảm biến tích hợp trên chuột, cụ thể là mật độ nhận biết (của cảm biến) bao điểm trên mỗi inch. Chỉ số DPI càng cao thì con trỏ trên màn hình di chuyển càng chính xác khi bạn di chuột. Chỉ số DPI cao hơn sẽ giúp chuột có thể dễ dàng phát hiện và theo dõi các chuyển động nhỏ.
Không phải lúc nào DPI cao cũng đồng nghĩa với một trải nghiệm dễ chịu. DPI quá cao sẽ khiến con trỏ lướt rất nhanh trên màn hình ngay cả khi bạn chỉ di chuột một quãng rất ngắn, khiến việc căn chỉnh trên ứng dụng đồ họa và "ngắm bắn" súng tỉa (sniper) trên các game FPS trở nên rất khó khăn. Ngược lại, DPI quá thấp sẽ khiến tốc độ di chuột không đủ nhanh và chính xác để bạn có thể thực hiện một số tác vụ một cách nhanh chóng, ví dụ như di chuyển hồng tâm đủ nhanh (và chính xác) về phía đối phương khi sử dụng súng trường (rifle) hoặc shotgun.
Dòng DeathAdder rất được ưa chuộng có nhiều phiên bản DPI khác nhau
Bởi vậy, tùy thuộc vào hoàn cảnh cần sử dụng mà bạn sẽ phải lựa chọn các mức DPI khác nhau. Khi chơi game dùng súng trường hoặc shotgun, bạn có thể sẽ để mức DPI khá cao. Khi sử dụng súng bắn tỉa, bạn sẽ chỉnh DPI về mức thấp hơn. Khi lựa chọn các công cụ trên ứng dụng đồ họa, bạn sẽ chỉnh DPI cao để lướt qua các menu nhanh hơn, nhưng khi điều chỉnh giao diện/thiết kế bạn sẽ phải chỉnh mức DPI xuống thấp để căn chỉnh chính xác hơn.
Cũng bởi vậy, các mẫu chuột cao cấp thường có các nút bấm cho phép bạn thay đổi mức DPI một cách dễ dàng (ví dụ, nhấn nút để giảm DPI từ 6500 xuống 1200 hoặc ngược lại).
DPI và độ nhạy (sensivity) của chuột
DPI là một tùy chỉnh hoàn toàn khác biệt so với độ nhạy của chuột. DPI là một yếu tố phần cứng mà bạn có thể điều chỉnh trên chuột cao cấp, trong khi độ nhạy là một yếu tố phần mềm mà bạn có thể tùy chỉnh trên bất kì con chuột nào thông qua hệ điều hành.
Nhiều người thích tăng độ nhạy để "bù đắp" cho các mức DPI. Giả sử, bạn mua một mẫu chuột giá rẻ với mức DPI thấp và sau đó chỉnh độ nhạy lên cao hơn trong Control Panel. Khi di chuột, con trỏ trên màn hình của bạn sẽ di chuyển nhanh (bởi độ nhạy đã được chỉnh cao). Tuy vậy, do phần cứng của chuột không đủ nhạy để phát hiện chính xác tất cả các chuyển động chuột của bạn, điều duy nhất mà hệ điều hành đang làm là "phóng đại" số lượng ít ỏi các chuyển động do chuột thu được. Bởi vậy, chỉnh độ nhạy trên hệ điều hành sẽ không đem lại trải nghiệm mượt mà và chính xác như khi chỉnh mức DPI của chuột lên cao.
Chuột có mức DPI cao nên được chỉnh độ nhạy xuống thấp hơn trong quá trình sử dụng hàng ngày, nhờ đó di chuyển chuột sẽ không khiến con trỏ "bay" quá nhanh trên màn hình nhưng vẫn đảm bảo được độ mượt mà của chuyển động.
Ngoài ra, mức DPI cao sẽ không giúp ích nhiều nếu màn hình của bạn có độ phân giải quá thấp. Chuột 6500DPI sẽ không đem lại nhiều khác biệt trên màn hình 1366 x 768 pixel như trên màn hình Full HD 1080p. Nếu bạn định sở hữu màn hình độ phân giải Ultra HD 4K, dùng chuột DPI cao sẽ giúp bạn không phải kéo chuột hết… một nửa diện tích bàn khi cần di chuyển con trỏ trên màn hình.
Polling Rate (tần số lấy mẫu) của chuột quang
Tần số lấy mẫu của chuột quang/chuột la-ze quyết định số lần chuột thông báo vị trí về CPU. Polling Rate thường được đo bằng đơn vị Hz: Nếu chuột có tần số lấy mẫu là 125Hz, số lần chuột thông báo vị trí của mình về CPU là 125 lần/giây. Nói cách khác, cứ 8 mili-giây một lần, chuột lại thông báo vị trí về CPU. Polling Rate đạt mức 500Hz có nghĩa rằng cứ mỗi 2 mili-giây, chuột quang sẽ thông báo vị trí về CPU.
Chuột cao cấp thường cho phép bạn điều chỉnh Polling Rate trên ứng dụng đi kèm (ví dụ, chuột Razer được điều chỉnh từ ứng dụng Razer Synapse). Một số chuột cũng có nút bấm cho phép bạn chỉnh tần số lấy mẫu mà không cần mở ứng dụng điều chỉnh.
Như vậy, Polling Rate càng cao thì khoảng thời gian trễ từ lúc bạn rê chuột cho tới khi con trỏ di chuyển trên màn hình càng thấp. Tuy vậy, tần số quá cao sẽ khiến CPU phải xử lý nhiều dữ liệu do chuột truyền về hơn, và do đó có thể gây ảnh hưởng tới hiệu năng xử lý.
DPI và Polling Rate càng cao thì càng tốt?
DPI và Polling Rate là câu hỏi thường được mang ra tranh cãi. Mỗi người đều có quan điểm của riêng mình, và thậm chí một số nhà sản xuất chuột còn tuyên bố rằng mức DPI tối đa của chuột không phải là một thông số quá quan trọng.
Tuy vậy, như đã nói ở trên, mức độ DPI và Polling Rate thích hợp sẽ phụ thuộc vào hoàn cảnh, mục đích sử dụng và cả chất lượng các linh kiện phần cứng (CPU, màn hình…) khác của bạn. Chuột DPI cao có thể có giá đắt hơn chuột cùng loại có DPI thấp (ví dụ, Razer DeathAdder 3500DPI chỉ có giá gần 900.000 đồng, trong khi phiên bản 6400DPI có giá gần 1,1 triệu đồng). Thậm chí, mức DPI còn phụ thuộc rất nhiều vào sở thích cá nhân: Có những người thích dùng DPI cao khi bắn tỉa, có những người lại thích dùng DPI thấp.
Nói tóm lại, không có mức DPI và Polling Rate nào là "chuẩn" cho tất cả mọi người. Khi sử dụng chuột cao cấp, bạn có thể sẽ không cần dùng tới mức DPI cao nhất và có thể sẽ ưa thích những mẫu chuột có DPI thấp và giá rẻ hơn. DPI và Polling Rate chỉ là 2 thông số của chuột, và khi bạn đã hiểu rõ về 2 thông số này, bạn có thể lựa chọn cho mình mẫu chuột phù hợp nhất.
Lê Hoàng
Theo How To Geek
Quảng cáo 
Có thể bạn quan tâm: