Tôi chạm đến Lumia 820, chiếc điện thoại chạy Windows Phone đầu tiên của mình vào tháng 8/2013, gần một năm sau ngày nó ra mắt khi tìm một sản phẩm thay thế chiếc điện thoại chính của mình. Trong nhiều năm sau đó, tác giả đã trung thành với Windows Phone – ngay cả khi nó không còn mang thương hiệu Nokia quen thuộc – cho đến khi Microsoft công bố Windows Phone không còn được phát triển, điều chỉ mới xảy ra vào tháng 10/2017 vừa qua.
“Cái chết” của Windows Phone là điều không bất ngờ, nhưng vẫn gây ra nhiều tiếc nuối. Microsoft đã có quá nhiều sáng tạo trong hệ điều hành này, và đã có lúc nó tưởng như sẽ trở thành một đối thủ nặng ký của cả iOS lẫn Android. Nhưng không, những nhân tố bên ngoài lẫn sai lầm của chính Microsoft đã không khiến Windows Phone trở thành một thế lực lớn của làng smartphone, mà ra đi một cách không kèn không trống mặc cho sự tiếc nuối của người dùng.
Trong bài viết này, Kul.vn xin được điểm lại những điều tuyệt vời nhất của Windows Phone (WP).
Windows Phone có gì hấp dẫn?Được ra mắt vào năm 2010 với thiết kế Metro thời thượng của Microsoft, WP gây ấn tượng với những người dùng yêu thích sự đơn giản và tiện lợi nhờ ý tưởng Live Tile. Bạn không cần phải mở ứng dụng Tin nhắn để đọc tin – nó hiển thị ngay trên ô Tile của ứng dụng. Là tính năng độc đáo và hữu ích nhất trên WP, nó giúp các ứng dụng hiển thị thông tin ngay trên màn hình Home, và bạn có thể “ghim” bất kỳ thứ gì mình muốn lên màn hình này.
Một quyển ebook đang đọc dở? Một trang tin mà bạn truy cập hàng ngày? Số máy của người thân? Folder email thường sử dụng? Bản đồ của thành phố mà bạn đến du lịch? Tất cả đều có thể. iOS và Android có tính năng gì cho phép chúng ta làm được điều này không? Có thể bạn sẽ nghĩ đến các widget, nhưng chúng còn xa “18000 dặm” mới đọ được với sự tiện lợi của các Live Tile mà Microsoft tạo ra từ 8 năm về trước.
Giao diện Metro của Windows Phone.
Và một điều nữa mà WP vượt xa iOS lẫn Android là chế độ Dark mode trên toàn hệ điều hành, thay vì được kích hoạt trong từng ứng dụng hỗ trợ. 8 năm sau khi Microsoft tung ra chế độ này trong WP, iOS vẫn chưa có Dark mode, trong khi chỉ mới tháng 2 vừa qua, Google thẳng thừng nói rằng sẽ không có Dark mode trong bất kỳ smartphone Android nào ngoài Pixel 2. Một tính năng đơn giản nhưng hết sức hữu ích cho những người dùng thích “táy máy” với smartphone trước khi ngủ như thế này lại nằm ngoài tầm ngắm của cả Android và iOS.
Ngoài thiết kế sáng tạo, còn rất nhiều điều mà Microsoft đã tạo ra để WP có tiềm năng trở thành một hệ điều hành thành công. Bàn phím mặc định của nó cho iOS và Android “hít khói” với khả năng trượt ngón tay để viết chữ, điều mà các bàn phím Android ngày nay học hỏi. SwiftKey, một ứng dụng bàn phím do Microsoft phát triển đang cực kỳ được ưa chuộng trên cả Android và iOS, hỗ trợ hơn 100 ngôn ngữ trong đó có cả tiếng Việt và dự đoán những gì bạn muốn gõ bằng AI. Trong khi đó, Apple vẫn đang phải vật lộn với autocorrect trên iOS 11 của mình.
Nhiều tính năng khác cũng có mặt trên Windows Phone đầu tiên, và một số đã được iOS, Android học hỏi, trong khi số khác thì không. Kid’s Corner, nút search riêng biệt (dù nó chỉ dùng Bing), thanh địa chỉ tiện lợi ở cạnh dưới, hub People, ứng dụng tin nhắn hỗ trợ cả SMS, Skype cùng lúc… Hẳn không nhiều người thích việc nút search của WP dùng kết quả tìm kiếm của Bing, nhưng công bằng mà nói, tất cả những tính năng trên đều cho thấy thiết kế tập trung vào sự tiện lợi cho người dùng.
“Nhưng Kul ơi, nếu WP tốt như vậy, tại sao nó lại chết?” – chắc chắn bạn sẽ hỏi vậy. Đó là vì nhiều lý do khác nhau, từ việc thiếu thốn ứng dụng, sự chèn ép của đối thủ đến chính những sai lầm của Microsoft.
Đơn cử một ví dụ về sự chèn ép bên ngoài: Google từ chối phát triển ứng dụng YouTube chính thức cho WP, và sau đó chặn luôn các truy cập từ WP đến trang web video của mình – điều cho thấy rằng Google sẽ làm bất kỳ điều gì để tiêu diệt Windows Phone.
Nhưng sai lầm lớn nhất của Microsoft có lẽ là việc thay đổi thiết kế của Lumia 435. Nếu họ giữ nguyên thiết kế ban đầu, Lumia 435 sẽ là kẻ dẫn đầu cơn sốt màn hình không viền thời thượng, chứ không phải là chiếc Aquos Crystal của Sharp. Sau khi Microsoft thay đổi thiết kế, Lumia 435 trở thành một smartphone tầm thấp nhàm chán với cấu hình và thiết kế không có gì đặc biệt như chúng ta biết hiện nay.
Thiết kế ban đầu của Lumia 435.Hình bóng Windows PhoneNhưng ngay cả khi đã “chết”, WP vẫn có những tác động tích cực đến Android và iOS. Thiết kế đơn giản và hiện đại của Metro có lẽ phần nào đã ảnh hưởng đến vẻ ngoài của iOS 7, với những biểu tượng sắc, “phẳng” và mảnh mai hơn. Google thậm chí còn đi xa hơn với thiết kế được đặt tên Material Design gồm những màu sáng, các animation vui tươi và dĩ nhiên giao diện đơn giản, phẳng thời thượng.
iOS và Android được thiết kế lại với giao diện đơn giản hơn.Một vài tính năng và quy chuẩn của Windows Phone cũng đã xuất hiện trên iOS và Android. Microsoft cho phép các ứng dụng chia sẻ dữ liệu với nhau một cách liên tục để người dùng không cần phải chuyển qua lại giữa các ứng dụng, và bây giờ Apple có iOS App Extension, còn Android có Intents. Cả hai hệ thống chia sẽ dữ liệu này đã không ngừng được cải thiện, và ngày nay mạnh mẽ hơn rất nhiều so với những gì Microsoft làm được với WP của họ.
Camera cũng là một tính năng được Microsoft ưu ái trên Windows Phone, khi họ buộc các nhà sản xuất smartphone WP phải có một nút bấm riêng cho máy ảnh. Cả iOS và Android đều đã đưa ra những tính năng truy cập nhanh vào camera tương tự, nhưng vào thời đó, WP là kẻ dẫn đầu. Microsoft còn bổ sung tính năng Wi-Fi Sense cho phép người dùng chia sẻ mật khẩu Wi-Fi với người quen. Dù tính năng này đã bị hủy bỏ trong Windows 10, Apple lại đưa một tính năng tương tự vào iOS 11.
Phải chăng Samsung DeX là phiên bản tuyệt vời hơn của Microsoft Continuum?Có lẽ còn nhiều ví dụ khác cho thấy sự tồn tại của WP thúc đẩy sự phát triển những tính năng mới của Android và iOS, nhưng tất cả đều đã là quá khứ. Việc Microsoft rời bỏ Windows Phone cũng là điều khó hiểu bởi dù chỉ chiếm 4% thị phần toàn cầu, hệ điều hành này lấp đầy một lỗ hổng lớn trong hệ sinh thái của họ. Ngay cả khi thiếu thốn ứng dụng "chính hãng", nó vẫn có những ứng dụng tuyệt vời như 6tag, 6Snap, và không ít fan trung thành sẵn sàng trao tiền cho Microsoft nếu họ tiếp tục tung ra những chiếc Windows Phone vỏ nhựa polycarbonate đầy màu sắc.
Nhưng điều đó sẽ không xảy ra. Microsoft đang tập trung vào một nền tảng mới có tên mã “Andromeda.” Tổng giám đốc Microsoft Satya Nadella từng nói rằng những điện thoại tương lai của Microsoft cũng sẽ trông không giống điện thoại, và tác giả cũng chắc rằng chúng sẽ không phải là Windows Phone. WP đã chết. Chấm hết.
Nhưng giờ tôi lại nhớ Windows Phone quá đi thôi.
Chúng ta là ‘sản phẩm’ của mạng xã hội
