Công nghiệp ôtô thái lan hình thành từ những năm 1960, và chính phủ nước này tỏ rõ quyết tâm biến nơi đây trở thành "Detroit của châu Á". Một thành phố toàn xe (Motor City) là điều dễ nhận thấy ở Bangkok, nơi tắc đường liên tục trong ngày.
 |
| Đường phố thủ đô Bangkok đông nghẹt lúc 11 giờ đêm. |
Để phát triển công nghiệp sản xuất với mức khoảng 1,6 triệu xe mỗi năm, nhu cầu tiêu thụ nội địa cần đáp ứng đủ. Bởi lẽ ngành công nghiệp xe hơi mang đặc trưng riêng so với các ngành sản xuất công nghệ như điện thoại, hàng dân dụng... Ở ngành ôtô, chỉ khi thị trường nội địa tiêu thụ tốt thì ngành phụ trợ mới phát triển, thúc đẩy lắp ráp, sản xuất.
Năm 2011, Thái Lan dính lũ lụt diện rộng, hầu hết nhà máy của các hãng xe đều đóng cửa vì hư hại, năng suất giảm mạnh. Vì thế, chính phủ của bà Thủ tướng Yingluck Shinawatra muốn phục hồi, bằng cách tung các gói kích cầu cho người mua xe lần đầu, để vực dậy ngành công nghiệp chiếm tới 12% GDP.
Cách làm này tương tự chính phủ Mỹ với gói "Cash for Clunkers", hỗ trợ giảm thuế cho người dân đổi xe cũ mua xe mới. Chương trình của Thái Lan cũng tương tự, với gói 2,5 tỷ USD, người mua xe lần đầu có thể giảm tới 3.200 USD tiền thuế.
Không những người dân ở thành phố có mức thu nhập cao, chính phủ Thái Lan còn hỗ trợ cho nông dân có khả năng mua xe. Theo Quartz, có hai chương trình đáng chú ý nhất khi đó là cam kết mua lúa gạo với giá gấp 1,5 lần và trợ giá cho nông dân trồng cao su.
 |
| Ngành công nghiệp ôtô Thái Lan nhảy vọt kể từ sau chương trình hỗ trợ mua xe năm 2011. Ảnh: Thailand-business-news. |
Kết quả của những chương trình kích cầu là doanh số xe tăng vọt. Năm 2012 ghi nhận kỷ lục 1,436 triệu xe bán ra. Nhưng cũng bởi tình trạng tăng lượng ôtô quá nhanh, những năm sau chính phủ Thái Lan phải chịu những hệ lụy.
Từ sau 2012, doanh số nội địa giảm dần, vì người dân chưa có nhu cầu mua thêm. Năm 2013, giảm 7,4% xuống mức 1,33 triệu xe. Năm 2014 giảm thê thảm 33,7% về mức gần 882.000 xe.
Bên cạnh doanh số giảm, ngân sách chính phủ thâm hụt là kết quả thấy rõ. Ngay khi chương trình hỗ trợ mua xe lần đầu được áp dụng, khoảng 100.000 người thu nhập thấp không có khả năng chi trả tiền xe đúng thời hạn, do đó xe thuộc về các công ty tài chính đã bảo lãnh.
Trợ giá cho lúa gạo và cao su cũng không phải là cách hợp lý. Bởi lẽ, để cân bằng ngân sách, sau khi mua từ nông dân với giá cao, Thái Lan buộc phải đẩy giá xuất khẩu lên cao, vì thế giảm khả năng cạnh tranh so với hai ông lớn xuất khẩu gạo khác là việt nam và Ấn Độ. Bên cạnh đó, nhu cầu cao su từ châu Âu và Trung Quốc giảm khiến Thái Lan không xuất được hàng, ngân sách càng thâm hụt, nguy cơ tồn kho hư hại.
 |
| Giá xe ở Thái Lan không thấp hơn nhiều so với Việt Nam. >> Chi tiết |
Theo các chuyên gia, nền kinh tế Thái Lan đang bắt đầu ổn định, phục hồi trở lại sau một loạt sự cố bất ổn chính trị xã hội. Tuy nhiên, doanh số ngành ôtô sẽ không thể tươi sáng ngay, cần một thời gian dài để các công ty tài chính nới lỏng điều kiện hỗ trợ. Đồng thời cần một vài năm để người dân sử dụng chiếc xe đầu tiên, trước khi tiếp tục mua xe thay thế.
Đức Huy
