Xứ đâu là xứ quê mùa/ Đi thăm cháu ngoại cho vùa cà na.”. Câu ca dao rất thân thương bình dị, mỗi khi đọc lên là lòng tôi lại nhớ về ngoại tôi da diết.
Quê tôi ở vùng đồng bằng sông cửu long . Mỗi năm khi nước lũ tràn về trắng xóa cánh đồng (khoảng tháng 7 âm lịch) cũng là mùa thu hoạch cà na. Và, những món quà quê ngoại mang ra thành phố cho anh, chị em chúng tôi, vào thời điểm trên, không bao giờ thiếu loại trái đặc trưng của miền sông nước miền Tây này.
 |
| Trái cà na tươi. |
Nhìn những trái cà na căng tròn màu xanh nhạt, dài cỡ 2 lóng tay, có vị chua chua, chát chát thật hấp dẫn là bao nhiêu ký ức trong tôi lại hiện về. Tôi nhớ rất rõ sát mé sông nhà tôi lúc bấy giờ có một cây cà na cổ thụ, cành lá sum suê. Mỗi khi nước lớn dâng cao thì bọn trẻ thường “thót” lên cây rung cho trái rụng, rồi cả nhóm nhảy ùm xuống sông lượm trái, leo lên bờ chấm với muối ớt ăn một cách ngon lành.
Lớn lên ra tỉnh học, thỉnh thoảng gặp người bán cà na muối cam thảo trước cổng trường, chúng tôi thường mua ăn. Có khi ăn không hết mang vào lớp ăn lén, vô tình thầy bắt gặp phạt quì gối suốt tiết học. Quả thật, trái cà na hình như có “ma lực” gì đối với tuổi thơ. Mỗi khi gặp nhau, ôn lại chuyện cũ, ai cũng nao lòng!...
 |
| Cà na được ngâm nước muối 2 tiếng. |
Ngoại tôi nay đã xa khuất. Mùa cà na lại về. Anh, chị em chúng tôi không còn trông ngóng những món “quà quê đặc biệt” của ngoại mang lên nữa. Như hiểu được tính con rất thích món ăn này, mỗi khi đi chợ bắt gặp người bán cà na, má thường mua ngay vài ký về nhà ngâm đường cho cả nhà thưởng thức. Giá trái cà na hiện nay ở Cần Thơ là 10.000 đồng một kg.
Trước hết, cà na mua ở chợ về rửa sạch. Dùng dao cắt một ít phần đầu và đuôi trái cho gọn và bắt mắt. Xẻ 4 đường đều nhau nơi phần cơm trái (từ trên xuống dưới). Kế đến, ngâm cà na vào nước muối thật mặn khoảng 2 tiếng, và xả nước lạnh khoảng 3, 4 lần cho bớt vị chua (tùy theo khẩu vị mỗi người mà xả nước nhiều hay ít).
 |
| Cà na trụng nước sôi. |
Dùng tay vắt nhẹ cà na cho ráo nước, để ra rổ. Cho cà na vào nồi trụng với nước sôi khoảng 10 phút. Dùng đũa gắp cà na ra thử bằng cách cầm trái cà na vuốt nhẹ khi cơm và hạt tách ra dễ dàng là được.
Đổ cà na ra thau, xả nước lạnh 2 lần vắt ráo, xếp cà na vào keo. Cuối cùng, nấu nước đường cho hòa tan theo tỉ lệ nhất định. Với má, mức độ chua ngọt hấp dẫn cho món ăn này là 1kg cà na với 500 gram đường cát là vừa. Đợi nước đường nguội, má cho nước đường vào keo ngập xâm xấp với cà na. Chờ cà na ngấm, khoảng một ngày sau là dùng .
 |
| Thành phẩm cà na ngâm đường. |
Thật thích thú, trong buổi trưa hè “buồn miệng” dùng tay “nhón” một trái cà na ngâm đường cho vào miệng nhai chậm rãi để thưởng thức hương vị chua thanh của cà na hòa lẫn vị ngòn ngọt của đường cát tan vào trong miệng như xua tan đi cái nóng của ngày hè oi ả. Thật tuyệt vời!. Nếu thích hương vị đậm đà thì chấm vào chén muối ớt!...
Hữu Tưởng
