Vào khoảng thời gian từ tháng 5 đến tháng 6, khi những tia nắng đầu hạ bắt đầu oi ả và hàng phượng vĩ bắt đầu nở đỏ rực, người ta dễ dàng nghe thấy tiếng ve sầu râm ran vang vọng từ các tán cây, góc sân trường đến những vùng ven rừng.
Với nhiều người, âm thanh đó gợi nhắc mùa chia tay tuổi học trò. Nhưng với người dân ở một số tỉnh thành miền Đông Nam Bộ, đặc biệt là tỉnh Đồng Nai, đó lại là tín hiệu của mùa 'thu hoạch' đặc sản hiếm có. Đó chính là ve sầu.
Ve sầu được xem là một trong những đặc sản của Đồng Nai.
Ve sầu vốn là loài côn trùng khiến không ít người “rùng mình” vì hình thù lạ mắt, lớp vỏ sần sùi và tập tính lột xác trên cây. Thế nhưng, ít ai ngờ rằng sinh vật nhỏ bé này lại đang trở thành món ăn đặc sản được giới nhà giàu săn đón, thậm chí có thời điểm giá lên tới 500.000–600.000 đồng/kg mà vẫn "cháy hàng".
Theo lời người dân bản địa, thời điểm lý tưởng nhất để săn ve sầu là vào ban đêm, nhất là sau những cơn mưa mát mẻ đầu mùa. Khi ấy, những con ve sầu non bắt đầu chui lên khỏi mặt đất, lặng lẽ bám trên thân cây để lột xác. Loại được ưa chuộng nhất là những con vừa mới lột xác, bụng còn căng sữa, thân mềm mịn và phủ một lớp phấn trắng nhạt – dấu hiệu cho thấy ve đang ở độ ngon, béo và bổ dưỡng nhất.
Sau khi bắt, người dân tiến hành sơ chế ve sầu một cách cẩn trọng để đảm bảo độ sạch và giữ nguyên vị béo ngậy đặc trưng. Trước tiên, họ nhẹ nhàng loại bỏ phần cánh mềm, sau đó rửa kỹ trong nước muối loãng nhằm khử khuẩn và mùi đất. Tiếp theo, ve sầu được trụng sơ qua nước sôi rồi rửa lại bằng nước lạnh để làm sạch hoàn toàn và giữ được độ dai mềm của phần thịt non trước khi mang đi chế biến.
Để tôn lên hương vị tự nhiên của ve sầu, người dân nơi đây chỉ ướp rất đơn giản với tiêu và củ nén – một loại gia vị có mùi thơm nhẹ, gần giống tỏi nhưng thanh hơn. Khi dầu trong chảo đã nóng già, ve sầu được cho vào chiên đều tay đến khi lớp vỏ ngoài chuyển sang màu vàng ruộm, giòn rụm, thơm ngậy.
Ve sầu được chế biến thành nhiều món ăn, trong đó ngon nhất là ve sầu chiên giòn.
Món ăn sau khi hoàn thành không chỉ dậy mùi hấp dẫn mà còn mang lại vị ngon đặc biệt: lớp vỏ ngoài giòn tan, phần thân mềm béo, đậm đà. Để tăng hương vị, người dân thường ăn kèm với chút lá chanh thái chỉ cho dậy mùi, chấm nước mắm tỏi ớt hoặc cuốn cùng lá lốt để cân bằng vị béo, vừa thơm vừa đỡ ngấy. Đặc biệt, khi dùng ngay lúc còn nóng hổi, món ve sầu chiên giòn thực sự khiến người thưởng thức khó lòng dừng lại ngay từ miếng đầu tiên.
Vị béo ngậy, giòn rụm của ve sầu chiên giòn hòa quyện không chỉ kích thích vị giác mà còn khiến nhiều thực khách bất ngờ vì độ ngon “vượt xa tưởng tượng”.
Dù được xếp vào hàng đặc sản và được săn lùng với giá cao, ve sầu vẫn tiềm ẩn không ít rủi ro cho sức khỏe, đặc biệt là nguy cơ ngộ độc. Theo các chuyên gia, ve sầu trải qua phần lớn vòng đời dưới lòng đất – môi trường dễ nhiễm vi khuẩn, ký sinh trùng hoặc nấm độc.
Trong đó, một loại nấm có tên Gyromitrin thường bám trên thân ve sầu và chứa độc tố cực mạnh. Nguy hiểm hơn, loại độc tố này không bị phân hủy ở nhiệt độ cao, kể cả khi ve sầu đã được nấu kỹ. Nếu không được xử lý kỹ lưỡng, việc ăn phải ve sầu nhiễm nấm có thể dẫn đến ngộ độc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người dùng.
Chính vì vậy, dù ve sầu là món ngon lạ miệng và giàu dinh dưỡng, người tiêu dùng vẫn cần hết sức cẩn trọng khi sử dụng. Tốt nhất nên chọn mua ve sầu ở những nguồn tin cậy, đảm bảo đã qua sơ chế, làm sạch kỹ lưỡng. Trước khi chế biến, cần rửa sạch nhiều lần, có thể ngâm với nước muối loãng để loại bỏ bớt tạp chất hoặc vi sinh vật bám trên thân.
Ngoài ra, nên tránh ăn sống, ăn tái hoặc chế biến sơ sài. Với trẻ nhỏ, người có cơ địa dị ứng hoặc hệ tiêu hóa yếu, càng nên hạn chế sử dụng món ăn này. Việc thưởng thức đặc sản một cách an toàn không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe mà còn giữ trọn vẹn hương vị của món ngon đặc biệt này.
