Xu xoa (hay sương sa) là món ăn được chế biến từ rau xu xoa. Đây là một loại rong biển màu đen, kích thước độ dài tầm 5 cm, thường sống theo cụm, mọc tự nhiên trên các mỏm đá ngoài biển.
Rau xu xoa cũng có tại các tỉnh miền Trung nắng gió, nhưng ở Quảng Ngãi là đặc trưng nhất và Lý Sơn là nơi sản xuất xu xoa ngon nổi tiếng tại Quảng Ngãi. Mùa rau xu xoa nhiều nhất của từ tháng 5 đến khoảng tháng 7 dương lịch hàng năm. Vào khoảng thời gian này người dân khai thác rất nhiều để chế biến thành món “thạch rau câu” đặc biệt.
Món xu xoa nổi tiếng, giải khát mùa hè nắng nóng
Thoạt nhìn thì trông món ăn này khá giống với rau câu. Nhưng mùi vị thì không như vậy, xu xoa mang đậm hơi thở của biển cả. Xu xoa là món ăn khi dùng phải ăn kèm với nước đường hoặc nước cốt dừa thì mới tròn vị. Sắp vào hè, khi thời tiết nắng nóng như này thì xu xoa là một món ăn vô cùng hấp dẫn. Mềm mềm, dai dai lại đậm vị rong biển, vừa thanh mát lại vừa có lợi cho sức khỏe.
Món ăn mát lành mà ai cũng thích
Xu xoa không đơn giản chỉ là một món ăn giải nhiệt, nó đã đi sâu vào đời sống người dân Quảng Ngãi, tạo nên một món ăn, một nét đặc trưng riêng cho nơi này. Việc hái loại rau này cần có đồ nghề chuyên dụng, vì chúng thường mọc trên các mỏm đá. Hơn nữa, để có thể chọn được những cây rau to và ngon nhất. Chọn lọc khắt khe ngay từ nguyên liệu chính nên món ăn đặc sản Quảng Ngãi có vị thơm ngon đặc biệt.
Rau xu xoa khô, nguyên liệu chế biến món xu xoa thơm ngon
Để chế biến nên món thạch rong biển này cũng mất khá nhiều công đoạn tỉ mỉ cầu kỳ. Rau xu xoa khi mang về ban đầu chưa qua sơ chế, nên còn sót, dính nhiều san hô, rác. Đầu tiên phải ngồi gỡ từng cọng nhỏ để phân loại, công đoạn này rất vất vả, công phu. Sau khi làm sạch, rau xu xoa sẽ được ngâm vào nước qua đêm, sau đó bỏ vào nồi và cho nước cao hơn rau một chút.
Sau 3 giờ nấu trên bếp lửa rau sẽ chín rục và nước sánh lại. Quá trình nấu không nên cho nhiều nước và đừng quên vắt chanh bỏ vào, bởi chỉ có chất chua thì rau mới đông lại. Đổ hỗn hợp xu xoa đã nấu vào túi lọc, dùng tay vắt hết nước ra, sau đó đổ xu xoa ra hộp khoảng 30 phút, xu xoa sẽ đông cứng lại, tạo thành món thạch rau câu rong biển hấp dẫn, mát lành.
Thành phẩm là những miếng xu xoa đông như thạch rau câu
Khi nhắc tới món ăn xu xoa, người ta nghĩ ngay đến miền biển đảo như Lý Sơn, nơi có nguồn rong biển dồi dào. Thế nhưng, nghề này cũng theo những lái buôn di cư về phố. Trước đây, các thương lái sẽ bán rau xu xoa khô, nhưng hiện tại, món thạch được làm từ xu xoa lại trở nên phổ biến hơn cả.
Nếu du lịch Quảng Ngãi, bạn có thể tới đường Nguyễn Văn Linh (phường Trương Quang Trọng, TP.Quảng Ngãi), để tìm mua những hộp xu xoa thơm ngon. Món đặc sản này được bày bán dọc con phố với mức giá chỉ khoảng 15.000 đồng/hộp. Tới Quảng Ngãi mùa này, cũng dễ dàng tìm thấy các quán bán xu xoa thơm mát và thưởng ngay tại chỗ.
Xu xoa được bán rất nhiều với giá rẻ
Nếu từng đến miền Trung, đặc biệt là Quảng Ngãi mà chưa từng thử qua món đặc sản này thì là một thiếu sót. Bạn cũng có thể tìm mua rau xu xoa khô với mức giá khoảng 250.000 đồng/kg, về tự tay chế biến nên món thạch rong biển hấp dẫn cho cả nhà thưởng thức vào mùa hè nắng nóng.
