Ẩm thực Phan Thiết (Bình Thuận - nay là tỉnh Lâm Đồng) từ lâu đã nổi tiếng nhờ sự phong phú, gần gũi nhưng vẫn mang nét đặc trưng khó quên. Bên cạnh những món hải sản quen thuộc như mực một nắng, cá mai, gỏi ốc hay các loại mắm, người dân địa phương còn tự hào giới thiệu đến du khách một món ăn bình dị mà đầy sức hút: cá lồi xối mỡ hành. Với những ai lần đầu đặt chân đến Phan Thiết, món ăn này mang đến cảm giác độc đáo, vừa quen vừa lạ, khiến nhiều người thưởng thức một lần rồi nhớ mãi.
Cá lồi có ngoại hình khá giống cá đuối, với lớp da trơn bóng đặc trưng. Loài cá này sinh sống chủ yếu tại các vùng biển miền Trung và thường xuất hiện nhiều vào khoảng tháng 8, tháng 9 âm lịch – mùa cao điểm để ngư dân đánh bắt. Người dân ven biển thường tận dụng cá lồi để chế biến thành nhiều món ăn đa dạng như canh chua, xào lăn hay kho với sả ớt. Tuy nhiên, trong số đó, cá lồi xối mỡ hành được đánh giá là món ăn đặc biệt nhất, vừa giữ được vị ngọt thịt tự nhiên vừa tạo nên sức hấp dẫn khó cưỡng với sự kết hợp của mỡ hành và lạc rang.
So với nhiều đặc sản Phan Thiết đòi hỏi kỹ thuật phức tạp như mắm biển, cá lồi xối mỡ hành có cách chế biến đơn giản hơn. Tuy nhiên, để có được hương vị hoàn chỉnh, người nấu vẫn cần sự tỉ mỉ và cẩn thận trong từng công đoạn. Cá được chọn thường có trọng lượng từ 1 đến 2 kg, vừa đủ để thịt mềm, ngọt và có lớp sụn giòn bên trong.
Trước tiên, cá sẽ được chà sạch lớp nhớt bên ngoài bằng lá sả để khử mùi tanh. Bộ phận gan cá được giữ lại vì đây là nguyên liệu quan trọng góp phần làm tăng độ béo ngậy cho món ăn. Sau khi sơ chế, cá được cắt thành từng lát mỏng hoặc hấp nguyên con tùy ý. Trong khi đó, phần thịt mỡ được thái nhỏ, rán vàng cho dậy mùi thơm rồi phi cùng hành lá. Khi cá đã hấp chín, đầu bếp sẽ rưới lớp mỡ hành nóng hổi lên trên, sau đó rắc thêm ít lạc rang giã nhỏ để tạo độ bùi và bắt mắt cho món ăn.
Cá lồi xối mỡ hành không chỉ hấp dẫn ở cách chế biến mà còn thú vị ở cách ăn. Người dân Phan Thiết thường gợi ý du khách nên ăn kèm cá với nhiều loại rau sống như rau thơm, chuối chát, khế chua… Sau đó cuốn chung cùng bún và bánh tráng. Khi cuốn xong, món ăn sẽ được chấm với nước mắm chua ngọt hoặc mắm me tùy khẩu vị. Sự hòa quyện giữa vị béo ngậy của cá, mùi thơm của mỡ hành, vị bùi của lạc rang và độ chát – chua – ngọt từ rau quả, nước chấm đã tạo nên tổng thể hương vị hài hòa khó quên.
Một số thực khách còn có thói quen cho thêm phần gan cá đã được giữ lại vào chén nước chấm và đánh nhuyễn. Cách này giúp nước chấm béo hơn nhưng không gây cảm giác ngấy. Đây cũng là bí quyết ẩm thực dân gian được người dân địa phương truyền lại, tạo nên sự khác biệt cho món cá lồi xối mỡ hành so với nhiều món cuốn hải sản khác.
Cá lồi xối mỡ hành có thể được tìm thấy ở nhiều quán ăn, nhà hàng tại Phan Thiết, đặc biệt là trên trục đường Phạm Văn Đồng – nơi tập trung đông các quán hải sản phục vụ khách du lịch. Giá món ăn được đánh giá là khá “hạt dẻ”, chỉ từ khoảng 200.000 đồng cho một dĩa cá lồi xối mỡ hành hấp dẫn, vừa đủ cho vài người thưởng thức cùng nhau. Với mức giá này, du khách vừa có thể trải nghiệm hương vị đặc sản địa phương vừa không lo tốn kém.
Trong hành trình du lịch Phan Thiết, bên cạnh việc chiêm ngưỡng cảnh đẹp biển trời hay tham gia các hoạt động vui chơi giải trí, việc khám phá ẩm thực địa phương là trải nghiệm không thể bỏ qua. Thưởng thức một đĩa cá lồi xối mỡ hành, du khách sẽ cảm nhận rõ nét sự tinh tế trong cách chế biến món ăn dân dã của người dân vùng biển. Từ những nguyên liệu đơn giản, dễ tìm, món ăn đã trở thành một biểu tượng ẩm thực mang dấu ấn riêng của Phan Thiết.
Bên cạnh cá lồi xối mỡ hành, du khách có thể thưởng thức thêm nhiều món ngon khác như hải sản nướng, các loại ốc được bày bán dọc bờ biển hay những món ăn vặt đặc trưng. Tất cả đã tạo nên một bức tranh ẩm thực đa dạng, góp phần làm phong phú trải nghiệm của du khách trong mỗi chuyến đi.
Cá lồi xối mỡ hành không chỉ đơn thuần là một món ăn, mà còn là kết tinh của văn hóa ẩm thực vùng biển Phan Thiết. Với hương vị béo ngọt tự nhiên, sự hài hòa trong cách chế biến và mức giá dễ chịu, món ăn đã trở thành lựa chọn hàng đầu của nhiều du khách khi ghé thăm nơi đây. Một mùa hè sôi động sẽ thêm phần trọn vẹn nếu bạn có dịp ngồi bên bàn ăn, thưởng thức miếng cá lồi cuốn rau, chấm cùng nước mắm me đậm đà và lắng nghe tiếng sóng biển rì rào.
Phan Thiết không chỉ có cảnh quan biển xanh, cát trắng, nắng vàng, mà còn sở hữu kho tàng ẩm thực dân dã đầy hấp dẫn. Trong kho tàng đó, cá lồi xối mỡ hành chính là điểm nhấn, là món ăn đủ sức “đốn tim” bất kỳ ai yêu thích ẩm thực. Hãy một lần đến Phan Thiết để trải nghiệm, khám phá và thưởng thức, chắc chắn bạn sẽ hiểu vì sao món ăn này lại được nhiều người “thích mê” đến vậy.
