Giữ bướm ga mở, móc số và xe tăng tốc mượt mà. Chuyển số mà không cần giảm gia, thật tuyệt vời, nhưng hệ thống hỗ trợ sang số nhanh (quick shifter) làm việc như thế nào?
Theo rideapart, một tay lái trung bình sẽ mất khoảng 0,6 giây cho một thao tác chuyển số ngọt ngào, bao gồm bóp côn, giảm ga, chuyển số, mớm ga trở lại và thả côn. Thậm chí những tay lái có kỹ năng tốt, sang số không cần bóp côn cũng mất 0,3 giây với yêu cầu bàn tay khéo léo và giữ nhịp ga hoàn hảo.
 |
| Hỗ trợ sang số nhanh. |
Đó là khi điều kiện lái xe đang thoải mái, còn với trường hợp góc đánh lái, tư thế ngồi, mặt đường… không ưu ái, độ trễ có thể tăng thêm khoảng 0,08 giây. Vậy làm cách nào để sang số chỉ trong khoảng thời gian 0,05 giây hoặc thấp hơn, đó chính là tác dụng của công nghệ hỗ trợ sang số nhanh.
Hầu hết những người chạy môtô đều nắm bắt được khái niệm hộp số, nguyên tắc hoạt động của hệ thống truyền động và ly hợp (côn), và sự liên quan tới tốc độ động cơ, tốc độ của xe. Ly hợp đóng vai trò trung gian để kết nối hoặc ngắt kết nối sức mạnh trục khuỷu với hộp số, giúp việc chuyển đổi liên kết các bánh răng nhẹ nhàng, không bị phá hủy do áp lực của sức mạnh động cơ. Nhưng với hệ thống hỗ trợ sang số nhanh, tất cả những hành động phức tạp này sẽ gói gọn trong vài chục mili giây, và đáng ngạc nhiên hơn, chỉ cần thêm một cảm biến và kết nối với bộ điều khiển trung tâm ECU (Engine Control Unit) của môtô.
Công nghệ này được áp dụng đầu tiên trên đường đua, nơi chỉ vài tích tắc cũng có thể thay đổi kết quả. Trên các xe này, cần số thông thường được thay thế bằng loại có gắn một cảm biến cơ khí. Khi tay đua thực hiện tao tác chuyển số, cảm biến cơ khí sẽ nhận tín hiệu và chuyển về ECU, lúc này ECU sẽ lập tức ngắt hệ thống đánh lửa hoặc phun xăng trong một thời gian ngắn khoảng 0,015 giây để giải phóng lực quán tính đang dồn lên hệ thống truyền động, giúp việc chuyển liên kết bánh răng trở nên nhẹ nhàng, mượt mà. Hệ thống này giúp thời gian sang số nhanh hơn khoảng 6 lần so với bình thường.
Với công nghệ phát triển như hiện nay, có một vài cách khác nhau trong hệ thống này. Có xe dùng cảm biến vị trí, có xe lại dùng cảm biến vật lý thông thường nhận biết sự lên xuống của cần số để thông báo cho ECU. Có xe khác lại dùng cảm biến áp lực đặt trong hệ thống truyền động. Với xe cũ, vẫn dùng chế hòa khí thì có thể sang số nhanh bằng liên kết trực tiếp từ cần số đến cuộn đánh lửa để can thiệp ngắt đánh lửa một lần di chuyển cần số.
 |
| bmw s1000rr là mẫu superbike áp dụng công nghệ hỗ trợ sang số nhanh. |
Sang số nhanh, cùng với kiểm soát lực bám đường và chống bó cứng phanh đang trở nên phổ biến trên các mẫu xe thương mại . BMW S1000RR trang bị hỗ trợ sang số nhanh tiêu chuẩn. Hay Aprilia sử dụng cho RSV4 và Tuono. Ngoài ra còn có nhiều hãng trung gian cung cấp công nghệ này để gắn cho khách hàng nào sở hữu xe chưa được tích hợp từ nhà sản xuất.
Cuối cùng, hỗ trợ sang số nhanh không phát huy tác dụng cho chiếc xe chạy ở tốc độ thấp, trong thành phố hay với những tay lái non kinh nghiệm.
Đức Huy
