Với hầu hết người mê xe cộ, khi nhắc đến truyền động bằng trục là nghĩ tới BMW với những chiếc xe có hệ thống truyền động bằng trục hoàn hảo từ cách đây 90 năm. Nhưng thực tế người Đức lại không phải là người sáng tạo ra loại truyền động này.
Truyền động bằng trục (shaft drive) ra đời từ khá sớm, vào buổi bình minh của xe máy với ưu điểm là không cần bảo trì nhiều, lại có độ bền hợp lý. Tuy nhiên, điểm yếu của loại này là cần một hệ thống hỗ trợ phức tạp giữa hộp số và trục, do đó mất đi một phần năng lượng khi truyền từ động cơ tới bánh sau, điều này lại được thực hiện tốt trên hệ truyền động bằng xích.
 |
| FN Four. |
Nhà sản xuất xe máy đầu tiên thiết kế và sử dụng truyền động bằng trục là quân đội Bỉ và công ty sản xuất vũ khí FN (đa dạng hóa ngành nghề kinh doanh từ khoảng những năm 1900 để lắp ráp xe máy).
Năm 1901, FN ra đời chiếc xe máy đầu tiên lắp động cơ xi-lanh đơn 133 phân khối, một năm sau đó tiếp tục ra mắt chiếc xe truyền động bằng trục đầu tiên trên thế giới, mang tên FN300. Thế nhưng năm đánh dấu đáng nhớ với FN lại là 1905, khi hãng giới thiệu chiếc fn four 4 xi-lanh thẳng hàng truyện đồng bằng trục.
FN Four cũng là sản phẩm mang về hiệu quả kinh doanh tốt cho hãng và được sản xuất trong khoảng 20 năm sau đó. Xe lắp động cơ dung tích 350 phân khối, sau đó được nâng lên 750 phân khối, hộp số cũng phát triển từ 2 cấp lên 3 cấp qua các thế hệ. Trong khoảng giữa 1911-1912, xe lập kỷ lục tốc độ của phiên bản thương mại với tốc độ tối đa 64 km/h.
Tuy nhiên FN Four nổi bật lại chính nhờ hệ truyền động bằng trục. Đến năm 1913, xe được tích hợp cần đạp nổ phù hợp, theo đó xe phải sử dụng hệ truyền động với xích và các bánh rưng.
Năm 1923, FN ngừng sản xuất FN Four, tình cờ cũng là năm BMW ra mắt chiếc xe sử dụng hệ truyền động bằng trục đầu tiên có tên R32. Xe ở đỉnh cao công nghệ thời bấy giờ với động cơ boxer 486 phân khối, hệ thống dầu tái sử dụng cùng một trục truyền động đơn giản trên khung xe.
 |
| BMW R1200GS sử dụng truyền động bằng trục. |
Sau đó BMW sản xuất nhiều môtô sử dụng truyền động bằng xích, mãi tới năm 1994 khi chiếc F650 xuất hiện và ghi nhận sự trở lại của truyền động bằng trục. Hiện nay chiếc môtô adventure R1200GS của hãng xe Đức cũng sử dụng loại cơ cấu truyền động này.
Loại truyền động này có ưu điểm là hoạt động êm ái, độ bền cao hay chi phí bảo dưỡng nhỏ. Nhược điểm là nặng, giảm công suất động cơ, sinh nhiệt cao, ảnh hưởng đến vị trí đặt động cơ, không thích hợp trên các xe cần tốc độ cao. Chính vì thế hiện nay loại truyền động này không được sử dụng nhiều.
Đức Huy
