Mừng sinh nhật 125 năm vào 2011 nhưng trong biên niên sử Mercedes đó không phải là năm thành lập. Hãng xe Đức lấy thời điểm bằng sáng chế của Karl Benz trình làng, ngày 29/1/1886, và được công nhận 10 tháng sau đó.
Mercedes cũng không gắn với một nhân vật cụ thể, mà là nơi hội tụ của những cá tính huyền thoại trong nền công nghiệp ôtô thế giới gồm Karl Benz, Bertha Benz, Gottlieb Daimler, Wilhelm Maybach và Mercedes Jellinek.
Những tên tuổi này được lưu giữ trong hệ thống quản trị. Tập đoàn mẹ mang tên Daimler, sở hữu các thương hiệu con gồm Mercedes-Benz và dòng siêu sang Maybach.
Karl Benz là người sáng tạo nên mẫu xe hơi đầu tiên trên thế giới với 3 bánh và sử dụng động cơ đốt trong, mang tên Patent Motor Car. Một số người cho rằng phát minh của Gottlieb Daimler và Maybach mới xứng đáng là mẫu xe đầu tiên bởi có 4 bánh, đăng ký sau Karl Benz 1 tháng 9 ngày.
Tuy nhiên, thiết kế và phương pháp ứng dụng động cơ đốt trong của Benz mới là điều khiến các nhà lịch sử công nhận. Khác với phần còn lại của thế giới, Benz không đơn thuần gắn động cơ đốt trong lên khung gầm xe ngựa mà tạo cho nó khả năng chuyển động tự do - nguồn gốc của từ "Automobile" (gồm "tự động - auto" và "chuyển động - mobile").
 |
| Bản mô phỏng của Benz Patent Motor Car cùng Hoa hậu Hương Giang tại Việt Nam. |
Có công sáng chế, nhưng Karl Benz phải biết ơn Bertha Benz, người vợ luôn đứng sau ủng hộ chồng khi khó khăn. Vào một buổi sáng tháng 8/1888, tức hai năm sau khi Benz nhận bằng sáng chế, Bertha lái xe của chồng đưa hai cậu con trai đi từ Mannheim tới Pforzheim, cách nhau 100 km.
Đến đêm, bộ ba dũng cảm tới nơi an toàn. Họ gửi một bức điện cho Karl thông báo thành công trong cuộc hành trình dài đầu tiên với xe của ông. Sự kiện nóng bỏng này lan nhanh như gió. Hai bé trai và một phụ nữ trên chiếc xe không có ngựa kéo? Đó phải là việc làm của ma quỷ?
Bertha đã đạt được mục tiêu. Những người nghi ngờ tính hiện thực của dự án có câu trả lời quá rõ ràng. Nếu không có hành trình của người phụ nữ can đảm, con đường của ngành ôtô thế giới hẳn còn nhiều chông gai.
Karl Benz cùng công ty Benz&Cie thành công vang đội khi tung ra chiếc Velo năm 1894 trang bị đèn pha và thành hãng xe lớn nhất thế giới lúc đó.
Đối thủ đáng gờm của Benz trên nước Đức, không ai khác, chính là bộ đôi Daimler-Maybach, những người điều hành công ty Daimler Motoren. Dù không nhận được bằng sáng chế "xe hơi đầu tiên" nhưng Daimler và Maybach là những người tiên phong trong công nghệ với kiểu đánh lửa tối ưu, động cơ 4 xi-lanh đầu tiên...
 |
| Gottlieb Daimler (trái) và Karl Benz, những người sáng tạo ra xe hơi. |
 |
| Mercedes Jellinek. |
 |
| Những chiếc Mercedes đầu tiên. |
Daimler và Maybach vượt qua rất nhiều âm mưu của giới đầu tư. Có lúc, cả hai bị ép rời khỏi Daimler Motoren. Thế nhưng, thiếu tính quyết đoán, tài kinh doanh của Daimler và sức sáng tạo đặc biệt của Maybach, kết quả bán hàng ngày càng kém. Cuối những năm 1890, các nhà đầu tư đành phải mời hai ông trở lại.
Đôi bạn thân rất đam mê kỹ thuật và luôn hướng tới công nghệ mới. Ở Pháp, Maybach mệnh danh là "Ông vua thiết kế" với những giải pháp mang tính cách mạng cho bộ chế hòa khí, động cơ Phoenix hay hệ thống lái dây cua-roa. Daimler thì tham vọng chế tạo loại động cơ đốt trong dùng cả trên bộ, trên không và dưới nước. Đó là lý do ông vẽ ngôi sao 3 cánh trên tấm bưu thiếp gửi về cho vợ, cảm hứng cho logo Mercedes sau này.
Maybach cũng là người kết duyên thương hiệu Mercedes, tên của cô gái được người bố giàu có Emil Jellinek gắn trên động cơ những chiếc xe đặt hàng ở Daimler Motoren.
Năm 1900, Emil Jellinek yêu cầu Maybach sản xuất 36 xe thể thao với tổng giá trị 550.000 đồng tiền vàng Đức (tương đương 3 triệu euro ngày nay). Điều kiện là xe mang tên con gái ông. Những chiếc Mercedes 35hp đầu tiên giao năm 1901.
Công nghệ tiên tiến giúp Mercedes 35hp liên tiếp giành chiến thắng ở giải đua Tour de Nice. Nó dễ dàng vượt qua đối thủ khi đạt tốc độ tối đa 60 km/h. Câu nói "Chúng ta đang bước vào kỷ nguyên Mercedes" của giám đốc câu lạc bộ xe hơi Pháp, Paul Meyan được cả thế giới biết đến.
Sang 1902, Daimler Motoren chính thức đăng ký thương hiệu Mercedes cho các dòng xe của mình. Còn Mercedes Jellinek chưa bao giờ mê xe, có năng khiếu chơi đàn và giọng nữ cao. Theo tiếng Tây Ban Nha, Mercedes có nghĩa "yêu kiều và duyên dáng".
Hai công ty Benz&Cie cùng Daimler Motoren vẫn cạnh tranh gay gắt cho đến khi bị cuốn vào Chiến tranh thế giới thứ nhất năm 1914.
Để chống lại cuộc khủng hoảng hậu chiến, Daimler và Benz&Cie đồng ý sáp nhập vào 1926, lấy tên Daimler-Benz và sở hữu thương hiệu Mercedes-Benz với logo 3 cánh.
Như vậy, 40 năm sau thời điểm Karl Benz phát minh ra xe hơi, Mercedes-Benz mới xuất hiện. Nhưng để tưởng nhớ người dành cả sự nghiệp cho việc nghiên cứu, biến ước mơ thành hiện thực, hãng xe Đức vẫn lấy sinh nhật là 1886.
| * Ảnh Hương Giang bên nguyên mẫu xe hơi đầu tiên |
Trọng Nghiệp
