Hồi cuối tháng 10/2015, Bộ Công thương từng đưa ra đề xuất thay đổi mức thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB), theo đó đánh thuế thật cao vào những dòng xe có dung tích xi-lanh lớn, từ 2 lít trở lên, trong khi những dòng xe nhỏ dưới 2 lít cần giảm thuế để kích cầu tiêu dùng.
Theo đó, mức đề xuất tại thời điểm 10/2015 như sau:
| Dung tích xi-lanh | Thuế suất hiện hành | Thuế suất sửa đổi |
| Dưới 2.000 cm3 | 45% | 20-25% |
| 2.000 - 3.000 cm3 | 50% | 60% |
| 3.000 - 4.000 cm3 | 60% | 90% |
| 4.000 - 5.000 cm3 | 60% | 110% |
| 5.000 - 6.000 cm3 | 60% | 130% |
| Trên 6.000 cm3 | 60% | 150% |
Tuy nhiên mới đây Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong báo cáo giải trình tiếp thu về luật sửa đổi một số điều của các luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt, quản lý thuế và thuế giá trị gia tăng, cho biết không đồng ý với đề xuất này.
 |
| Mức thuế TTĐB chỉ giảm nhẹ cho xe cỡ nhỏ. |
Nhiều ý kiến cho rằng nếu giảm thuế quá sâu đối với những dòng xe có dung tích động cơ dưới 2 lít sẽ gây khó khăn lớn cho doanh nghiệp sản xuất trong nước và tăng ưu đãi cho xe nhập khẩu.
Để kích thích thị trường phát triển dòng xe cỡ nhỏ dưới 2 lít, sử dụng ít nhiên liệu, đồng thời vẫn đảm bảo phát triển ngành công nghiệp lắp ráp ôtô trong nước, Ủy ban đưa ra mức thuế suất mới nhất trong dự thảo theo từng mốc thời gian như sau, bắt đầu thay đổi từ 1/7 tới:
| Dung tích xi-lanh | Thuế suất hiện hành | Thuế mới 1/7/2016-1/12/2017 | Thuế mới từ 1/2018 |
| 1.500 cm3 trở xuống | 45% | 40% | 35% |
| Trên 1.500 - 2.000 cm3 | 45% | 45% | 40% |
| Trên 2.000 - 2.500 cm3 | 50% | 50% | 50% |
| Trên 2.500 - 3.000 cm3 | 50% | 55% | 60% |
| Trên 3.000 - 4.000 cm3 | 60% | 90% | 90% |
| Trên 4.000 - 5.000 cm3 | 60% | 110% | 110% |
| Trên 5.000 - 6.000 cm3 | 60% | 130% | 130% |
| Trên 6.000 cm3 | 60% | 150% | 150% |
Theo dự thảo mới này, mức thuế những xe trên 2 lít vẫn tăng như mục đích chung là hạn chế. Nhưng những xe dưới 2 lít, mức giảm không đáng kể, trong đó ưu đãi lớn nhất dành cho xe từ 1,5 lít trở xuống cũng chỉ từ 45% hiện nay về mức 35% vào đầu 2018. So với đề xuất hồi tháng 10/2015 từ 45% về 20-25% thì mức giảm này quá ít.
Nếu những thuế, phí khác đánh vào xe hơi không đổi, giá xe dưới 2 lít sẽ giảm nhưng gần như chỉ mang tính hình thức. Tính toán ngẫu nhiên trên một số dòng xe cụ thể ví dụ như sau:
(*Giá cũ tại thời điểm hiện tại, giá mới từ đầu 2018)
| Mẫu xe | Phiên bản | Giá cũ (triệu) | Thuế cũ | Thuế mới | Giá mới (triệu) |
| Kia Morning | 1.2 AT | 390 | 45% | 35% | 363 |
| Toyota Vios | 1.5 G | 649 | 45% | 35% | 604 |
| Honda City | 1.5CVT | 604 | 45% | 35% | 562 |
| Hyundai Grand i10 | 1.0 AT | 417 | 45% | 35% | 388 |
| Kia K3 | 1.6 AT | 678 | 45% | 40% | 655 |
| Toyota Altis | 1.8CVT | 848 | 45% | 40% | 819 |
Mỗi xe chỉ giảm giá khoảng 20-30 triệu, tức chỉ tương đương một chương trình khuyến mãi hàng tháng của các đại lý xe hơi. Xét mẫu Kia K3 trong bảng trên, mức giảm giá là 23 triệu. Trong khi thực tế hiện nay, nhà phân phối Kia là Thaco luôn có những chương trình khuyến mãi cho dòng xe này, có khi lên tới 30 triệu. Khách hàng không nhận thấy có sự khác biệt nào đáng cân nhắc khi thuế giảm ít.
Những chuyên gia bán hàng trong ngành lâu năm cho biết, nếu mức giảm chỉ dừng lại ở khoảng này sẽ khó có tác dụng kích cầu cho thị trường xe nhỏ. Bởi lẽ, nếu tính theo tỉ lệ % tổng giá, con số này quá thấp. Một chuyên gia lấy ví dụ khi khách mua Altis giá 848 triệu có thể chỉ có 600 triệu, vay ngân hàng 248 triệu. Khi có thuế mới, giá là 819 triệu, tiền vay giảm xuống 219 triệu. Mức trả lãi và gốc cho ngân hàng mỗi tháng giữa 248 và 219 triệu gần như không khác biệt.
"Không có thay đổi ra tấm ra món trong mức giá thì giảm thuế thế này chỉ như gãi ngứa, khó thay đổi thị trường", chuyên gia này nhấn mạnh.
Những thay đổi liên tục trong đề xuất, dự thảo của các cơ quan quản lý khiến thị trường xe hơi Việt Nam đứng trước nguy cơ loạn giá. Những nhà kinh doanh xe nhập khẩu hoang mang khi không thể chốt được con số chính xác để báo với khách hàng.
Mới đây tại lễ ra mắt dòng xe Range Rover Evoque 2016, nhà nhập khẩu UK Auto không thông báo giá bán chính thức. Khi được hỏi, đại diện hãng cho biết chính họ cũng không biết nên để giá bao nhiêu thì hợp lý, khi quy định về giá tính thuế cho thuế TTĐB đã có hiệu lực từ 1/1 nhưng Bộ không hề có hướng dẫn tính toán nào cho các đơn vị kinh doanh xe nhập khẩu.
"Chúng tôi càng mông lung hơn khi sắp tới sẽ có mức thuế mới, tính toán thế nào để bán giá hợp lý với khách hàng và không bị lỗ là bài toán khó lúc này", vị giám đốc cho biết.
Trong khi đó, ngay cả các hãng xe lắp ráp cũng rục rịch thay đổi mặc dù chưa có quy định nào ngã ngũ và chắc chắn ổn định vào lúc này. Sau cùng, khách hàng vẫn là những người "chỉ biết chờ đợi", mua được xe với giá rẻ hơn hay không, cung cầu thị trường là phần nhỏ, còn lại phụ thuộc phần lớn vào ý định của cơ quan quản lý.
Đức Huy
