Toyota Motor Corp., hãng sản xuất xe hơi lớn nhất thế giới, đã phải cho triệu hồi (recall) từ hơn một triệu cho tới 5,35 triệu xe tại Mỹ.
Những hệ lụy tức thời có thể kể tới việc mất giá trên thị trường chứng khoán. Ngày 28/1, cổ phiếu của hãng này giảm thêm 3,9%, còn 3.560 yen. Kể từ ngày 21/1, sau khi thông báo triệu hồi 2,3 triệu xe tại Mỹ do lỗi dính chân ga, cổ phiếu của Toyota đã giảm 15%.
Maryann Keller, nhà phân tích của công ty tư vấn Stamford (Mỹ) cho biết: "Danh tiếng về chất lượng sản phẩm có được bao lâu nay của Toyota đã kết thúc. Lúc này, mọi người đang từ chối việc mua một chiếc Toyota, cho dù đó là mẫu gì. Sự việc xảy ra đủ để giữ mọi người tránh xa các showroom".
 |
| Toyota Highlander 2010, một trong những mẫu xe bị triệu hồi. Ảnh: Autospectator. |
Ngày 27/1, Toyota tăng thêm số xe triệu hồi, lên 4,26 triệu chiếc để sửa lỗi dính chân ga do tấm lót sàn xê dịch gây kẹt. Đánh mất tiếng tăm về chất lượng có thể buộc hãng này phải cắt bớt chiến dịch quảng bá kéo dài cả thập kỷ, thứ giúp họ đứng thứ hai về doanh số bán hàng tại Mỹ.
Theo Bloomberg, mức vốn hóa thị trường của Toyota đã giảm xuống còn 136 tỷ USD, từ 143 tỷ USD vào ngày 15/9/2009, khi các đại lý tại Mỹ kiểm tra tấm lót sàn được lắp đặt ra sao sau một vụ tai nạn giao thông khiến cả bốn người trên xe thiệt mạng. Thời điểm đó, khối lượng giao dịch 38,6 triệu cổ phiếu là kỷ lục trên thị trường chứng khoán.
Ngày 26/1, Toyota cho biết sẽ dừng bán và sản xuất mẫu xe có trong danh sách triệu hồi vào ngày 21/1. Trong số đó có cả những mẫu bán chạy nhất là Camry và Corolla. Hiroichi Nishi, nhà môi giới chứng khoán của Nikko Cordial Securities Inc. ở Tokyo cho biết: "Chúng tôi không biết việc tạm dừng này sẽ kéo dài bao lâu, nhưng điều đó khiến thị trường chứng khoán không còn sức hút nữa".
Người này thụt lùi sẽ có chỗ cho kẻ khác tiến lên. Trong khi Toyota đang đau đầu tìm cách giải quyết sự cố, các đối thủ của họ lại được hưởng lợi. Hyundai, hãng xe lớn nhất Hàn Quốc, tăng 4,1% trên thị trường chứng khoán ở Seoul, lên 113.500 won (97 USD). Honda kiếm thêm 3,3% tại thị trường chứng khoán ở Tokyo. Trong khi Nissan cũng tăng thêm 2,8%. Hãng xếp hạng tín dụng Fitch Ratings đánh tụt mức độ của Toyota xuống còn A+.
Ngày 27/1, GM đưa ra chiến dịch khuyến mãi hấp dẫn dành cho các chủ xe Toyota nếu họ chuyển sang mua xe của GM. Ford Motor lên kế hoạch giảm 1.000 USD cho những ai vốn là khách hàng của Toyota và Honda.
Hai lần triệu hồi xe trong vòng ba tháng khiến hãng này ít nhiều bị ảnh hưởng sau một thập kỷ bành trướng tại Bắc Mỹ. 1.460 đại lý Toyota và Lexus tại Mỹ cùng hàng trăm nhà cung cấp tại Bắc Mỹ đang đợi các kỹ sư của hãng tìm ra cách giải quyết lỗi dính chân ga.
Tại đại bản doanh ở Nhật Bản, các tướng lĩnh của hãng xe lớn nhất thế giới được cảnh báo rằng danh tiếng về chất lượng xe của họ có thể gặp nguy hiểm. Quyết định dừng sản xuất và bán ra 8 mẫu xe dẫn đến những tháng ngày tranh cãi với các quan chức phụ trách lĩnh vực an toàn giao thông tại Mỹ, đồng thời tạo nên những mối bất hòa về nguyên nhân gây ra việc tăng tốc ngoài ý muốn.
Cùng với Camry và Corolla, thông báo triệu hồi đưa ra vào ngày 21/1 còn bao gồm mẫu Avalon sedan, Matrix, RAV4, Highlander, Sequoia SUV và Tundra bán tải. Pontiac Vibe cũng nằm trong số này.
Hãng dự báo và phân tích kinh tế tài chính hàng đầu thế giới IHS Global Insight nhận định Toyota có thể mất 20.000 xe trong doanh số bán hàng mỗi tuần trong thời gian dừng bán và sản xuất 8 mẫu xe trên.
 |
| Toyota Camry 2010 tại một đại lý Toyota ở Nashville (bang Tennessee, Mỹ). Ảnh: AP. |
Doanh số bán hàng tại Mỹ của Toyota trong năm 2009 là 998.744 chiếc. Nhà phân tích cấp cao John Wolkonowicz của Global Insight cho rằng 8 mẫu xe này chiếm 70% doanh số bán hàng của Toyota và khoảng 56% nếu tính cả thương hiệu Lexus.
Dừng bán vài mẫu xe sẽ làm giảm mạnh dòng chảy khách hàng đang đổ trở lại các đại lý sau một năm khủng hoảng. Toyota từng công bố doanh số bán hàng tăng 32% tại thị trường Mỹ vào tháng 12/2009.
Tuy nhiên, Wolkonowicz nhận xét, sự suy sụp của Toyota có thể sẽ sớm kết thúc. Mỹ từng là thị trường lớn nhất của hãng này suốt năm 2007, đóng góp một nửa hoặc hơn vào doanh thu toàn cầu. Tại Mỹ, Toyota chỉ theo sau mỗi GM về doanh số và từng vượt qua đối thủ này về số lượng xe bán ra trên toàn cầu vào năm 2008. "Đây là cuộc khủng hoảng lớn nhất trong ngành công nghiệp ôtô kể từ vụ phá sản của GM và Chrysler. Toyota không có khả năng ngăn chặn vấn đề này trong một thời gian ngắn".
Vào tháng 6/2009, Toyota từng đứng đầu trong cuộc khảo sát về chất lượng của hãng nghiên cứu thị trường J. D. Power & Associates cũng như khảo sát hàng năm của tạp chí Consumer Reports về nhận thức nhãn hiệu xe hơi. Cũng vì thế, hãng xe lớn nhất thế giới càng chịu sức ép trong việc cải tiến chất lượng, và những cú thụt lùi lần này có thể tạo thêm sự căng thẳng, trong đó có cả việc các đối thủ như Hyundai đang thu hẹp khoảng cách tới ngôi thủ lĩnh.
Hiện Toyota vẫn tiếp tục điều tra về lỗi chân ga. Hãng này đã được cảnh báo về ít nhất 5 cái chết có liên quan tới việc tấm lót sàn xê dịch gây kẹt chân ga.
Toyota cho biết, pedal sử dụng kiểu thiết kế mới được sản xuất tại hãng CTS. Hai hãng này đang cùng nhau kiểm tra những loại chân ga hiện hành. Jake Fisher, kỹ sư ôtô của tờ Consumer Reports cho biết: "Tai nạn do tăng tốc đột ngột là sự cố rất hy hữu. Vì Toyota có quá nhiều hành động liên quan, nên hình ảnh mà mọi người nhìn thấy là họ đã không xử lý chúng. Giờ họ đang cố gắng giải quyết nhanh hơn, nhưng điều đó có thể không làm khách hàng để tâm nữa".
Bill Visnic, biên tập của trang Edmunds.com lại hy vọng rằng sẽ không có sự phân biệt đối xử giữa những mẫu xe Toyota bị triệu hồi và những mẫu vẫn đang được bày bán tại các showroom. Tuy nhiên, đó lại là bài kiểm tra thực sự về sức mạnh của thương hiệu.
Minh Thủy
