Làm bánh đa kế đòi hỏi sự khéo léo và kỹ công của người thợ. Nguyên liệu chính để làm là gạo và vừng, phải chọn loại gạo ngon, thơm, để lâu ngày, khi ấy nhựa gạo chuyển hoá thành một dạng thức khác, nó cô đọng và hoà tan vào những hạt gạo trắng trong.
Người ta vo gạo rất nhẹ nhàng, làm sao cho gạo vừa sạch lại vừa bảo đảm những bụi cám vẫn còn dính trên hạt gạo ấy. Sau đó đem gạo ngâm nước sao cho nước ngập gạo. Trước kia người ta thường ngâm vào những chậu bằng sành, gốm cho đến khi hạt gạo có vị chua và căng mọng lên, đem vớt ra để cho ráo nước rồi cho vào xay bằng cối xay thủ công nên rất vất vả.
Bây giờ người ta xay gạo bằng máy, dễ dàng hơn trước kia rất nhiều và nhanh hơn nữa. Gạo phải xay thành bột thật nhuyễn, mịn và trắng tinh thì khi làm bánh mới ngon và bắt mắt. Còn vừng thì chọn loại già hạt đen để đảm bảo vị thơm béo khi rắc vào bánh đa.
Sau khi xay bột thì tráng bánh. Bánh đa Kế quê tôi tráng hai lần. Lần đầu khi bánh chín rồi nhưng còn ướt, họ vẫn để bánh trên mặt miếng vải ấy, lại tiếp tục đổ thêm một lượt bột lên trên đợi đến khi chín mới đưa ra. Bánh được tráng hai lần sẽ đảm bảo chiếc bánh dày dặn và thơm ngon hơn so với khi chỉ tráng một lần.
Khi bánh chín, người thợ lấy bánh ra làm sao để bánh không bị rách hoặc méo mó, phơi trên phiên tre. Trước khi đem phơi, người ta rắc một lượt vừng đen lên bánh đa, nhiều loại còn rắc thêm dừa nạo nhỏ và lạc dập nát để cho bánh đa có vị ngọt béo hơn. Kỹ thuật rắc vừng, lạc cũng đòi hỏi sự chuyên nghiệp, đảm bảo rắc đều, và tập trung dày đặc ở tâm bánh đa nhìn cho bắt mắt.
Bánh được phơi lên những tấm phên đan bằng nứa hoặc tre phẳng, kích thước to hơn chiếc bánh đa để đảm bảo bánh không bị rơi ra ngoài. Sau khi phơi, bánh được nướng trên than hồng rồi đem đi bán. Bánh đa phải được bọc trong túi nilong cẩn thận trước khi ăn vì nếu để ra ngoài thì chiếc bánh sẽ bị ỉu, mất đi vị ngon giòn.
Khi thưởng thức, những chiếc bánh đa có vị bùi, ngọt, giòn và thơm lừng. Ăn kèm với sữa và dừa thì ngon tuyệt. Ở quê tôi các bác các chú thường ngồi nhắm rượu với bánh đa, các bác nói ngồi uống rượu mà có bánh đa lai dai thì ngon phải biết.
Mỗi khi ăn, miếng bánh đa giòn tan trong miệng khiến tôi có cảm giác hương vị quê hương quen thuộc đang dạt dào. Đó là món quà không thể thiếu mà mỗi người con nơi đây khi đi xa đều mang theo.
Bài và ảnh Dương Loan
Mời bạn đọc chia sẻ các món ăn ngon, lạ ở các vùng miền về doisong@vnexpress.net. Bài viết có nhuận bút.
