Không phải lá dong nào cũng gói bánh ngon và đẹp. Bạn cần chọn lá dong bánh tẻ (tức là lá chưa già nhưng cũng không quá non). Lá bánh tẻ thường mềm dẻo hơn các loại lá khác.
Nên chọn lá to đều nhau, không bị rách, nát. Lá bóng và có màu xanh đậm, cuống nhỏ.
Trước khi gói, bạn cần đem cọ rửa sạch lá dong, rồi chần qua nồi nước sôi thì lá dong sẽ càng dẻo, không bị giòn khi gói rồi để ráo nước.
- Gạo nếp
Chọn loại gạo nếp ngon, hạt bóng, chắc mẩy và đều nhau. Gạo cần ngâm khoảng 10-12 tiếng trước khi gói rồi vo sạch, để ráo nước và xóc với chút muối để bánh chưng thêm đậm đà.
- Thịt
Thịt làm cho món bánh chưng thêm thơm ngon, béo ngậy, cân bằng với phần gạo nếp bên ngoài. Vì thế, để gói bánh chưng nên chọn loại thịt ba chỉ, không nên chọn thịt nguyên nạc. Bánh chín, phần mỡ của thịt ba chỉ gần như tan vào bánh, còn phần nạc rất mềm và thơm khiến bánh ngon, dẻo vô cùng.
Thái thịt để làm bánh chưng cần thái miếng to đều, không thái miếng nhỏ. Không ướp thịt với nước mắm sẽ khiến bánh chưng không để được lâu.
Có hai cách để cho bánh chưng có màu xanh đẹp mắt.
Nếu muốn gạo nếp được xanh và thơm hơn, bạn có thể dùng lá nếp xay nhỏ lấy nước cốt màu xanh để ngâm gạo nếp. Gạo nếp được ngâm nước lá nếp sẽ trở nên thơm và xanh, nhìn rất hấp dẫn.
Ngoài ra, bạn còn có thể dùng lá riềng giã nhỏ lấy nước trộn với nếp ngay trước khi gói bánh, như vậy bánh sẽ có một màu xanh suốt từ vỏ đến nhân và lại có một mùi thơm rất đặc biệt nữa.
Khi nấu bánh, dùng lá thừa chèn dưới đáy nồi và xung quanh mặt trong của nồi để bánh không bị cháy, ngoài ra số lá này cũng làm nước nấu bánh xanh hơn. Khi nấu được nửa thời gian thì phải vớt bánh ra rửa qua nước lạnh, thay nước toàn bộ nồi bánh rồi nấu tiếp, bánh sẽ xanh, rền và ngon hơn.
Sau khi vớt bánh, dùng khăn nhúng nước lã rửa sạch bên ngoài bánh. Tìm chỗ thoáng mát trong nhà, xếp bánh ra rồi đặt 1 tấm ván lên trên. Tiếp đó cho thêm chậu nước hoặc vật nặng đè lên trên tấm ván để bánh được săn, chắc.
Khi bánh nguội hoàn toàn là có thể cắt bánh đem thắp hương trên mâm cỗ ngày Tết rồi.
