Tết đến xuân về đã mang không khí ấm áp lan tỏa khắp đất trời. Đó cũng là khoảng thời gian người người nhà nhà tất bật sửa sang, mua sắm, chuẩn bị mâm cỗ cúng thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và đón chào năm mới.
Cúng Giao thừa trong nhà
Tiến sĩ Nguyễn Văn Vịnh, Phó Viện trưởng Viện Công nghệ giáo dục cho biết: “Cúng Giao thừa trong nhà là lễ cúng tổ tiên vào chính thời khắc năm mới vừa tới. Nhằm cầu xin tổ tiên phù hộ cho gia đình gặp điều tốt lành trong năm mới sắp đến”.
Thông thường, mâm lễ cúng Giao thừa trong nhà nên là mâm cỗ chay gồm những món như hương, hoa, các loại bánh làm từ gạo nếp gạo tẻ. Lí giải cho điều này, tiến sĩ Nguyễn Văn Vịnh cho hay: “Chiều 30 Tết, gia đình nào cũng đã cúng lễ mặn gồm bánh chưng, giò-chả, xôi gấc, thịt gà,… Vì vậy, tới đêm Giao thừa gia chủ nên cúng đồ chay thể hiện sự thanh cao, thanh sạch trong mâm cỗ”.
Theo quan niệm xưa, trong ngày đầu năm con người kiêng kị việc sát sinh. Mặc dù, gia cầm được giết mổ từ tối 30 Tết nhưng cũng không nên thờ cúng trong thời khắc năm mới. Hơn nữa, việc cúng đồ chay thể hiện sự giản tiện hơn, ít tốn kém và dồn ứ thực phẩm trong ngày Tết.
Tiến sĩ Nguyễn Văn Vịnh cho biết thêm, cúng chiều 30 hay cúng đêm Giao thừa cũng cần có chút tiền vàng tượng trưng, không nhất thiết phải nhiều.
Mâm cỗ cúng đêm Giao thừa nên là cỗ chay
Khi cúng, tất cả các thành viên trong gia đình phải đứng trang nghiêm trước bàn thờ, khấn tổ tiên xin các cụ phù hộ đội trì, cầu an khang thịnh vượng và ước muốn sức khỏe tốt.
Cúng Giao thừa ngoài trời
Theo tục lệ cổ truyền, Giao thừa được tổ chức nhằm đón các Thiên binh (12 vị Hành khiển- Pv). Thời gian đó, họ đi thị sát dưới hạ giới, rất vội không kịp vào bên trong nhà nên bàn cúng các vị được đặt ở ngoài cửa chính mỗi nhà. Vì vậy, cần có thêm bàn thờ cúng ngoài trời trong đêm Giao thừa.
Mâm lễ cúng được bày với lòng thành kính tiễn đưa người Nhà Trời đã cai quản gia đình năm cũ trở về Thiên đình và đón người mới xuống làm nhiệm vụ cai quản Hạ giới năm tới. Vì việc bàn giao, tiếp quản công việc mang tính khẩn trương nên các vị chỉ có thể ăn vội vàng hoặc mang theo, thậm chí chỉ chứng kiến lòng thành của chủ nhà. Do vậy, gia chủ nên cúng đồ chay.
“Theo ảnh hưởng của tập tục đạo giáo. Mâm cỗ cúng ngoài trời đêm Giao thừa gồm 9 bông hoa và đồ chay để cúng thiên địa, Thiên binh và Cửu Thiên Huyền Nữ - Ngọc Hoàng”, tiến sĩ Nguyễn Văn Vịnh cho biết.
