Củ sen còn gọi là liên ngẫu, là một loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao và có ích cho sức khỏe, nhất là với người phụ nữ.
Theo Đông y, củ sen có vị ngọt nhẫn, tính mát, tác dụng cầm máu tiêu ứ huyết, lợi tiểu, an thần, bổ thận, sinh tinh. Thường dùng trong các trường hợp bị xuất huyết (đi cầu ra máu, tiểu ra máu, nôn ra máu, băng huyết…), đi tiểu khó, tiêu chảy, sỏi thận, mất ngủ, da dẻ không tươi nhuận.
Có thể dùng củ sen làm nhiều món ăn bổ dưỡng.
Gỏi củ sen
 |
| Gỏi củ sen là món ăn ngon miệng, bổ dưỡng. Ảnh: ajino |
Củ sen 500g, cà rốt bào 100g, thịt nạc dăm 200g, tôm bạc 100g, hành tây 1 củ, đậu phộng 100g, hành phi, rau răm, ớt, chanh, nước mắm, muối, đường, giấm ăn, dùng với bánh phồng tôm.
Đây là một món ăn bổ dưỡng, có ích cho các tạng Tâm, Phế và Thận, tăng cường sức đề kháng, chống lão hóa, dưỡng da rất tốt.
Người ăn chay có thể làm gỏi củ sen như trên, thay thịt nạc và tôm bạc bằng mì căn, đậu hũ, chả chay để ăn.
Rất tốt cho người cao huyết áp, tiểu đường, béo phì, xơ vữa động mạch, thấp khớp, đau nhức gân cơ.
Dưa củ sen
Dùng củ sen đã rửa sạch, đem ngâm trong nước vo gạo pha muối, để ủ chua khoảng 3 ngày, làm dưa ăn.
Rất tốt cho hệ tiêu hóa, giải độc, giải nhiệt, làm tươi nhuận sắc mặt.
Củ sen hầm đậu đen
Là món ăn dễ làm, ngon miệng, lại có tác dụng bổ huyết, dưỡng da, điều hoà kinh nguyệt, rất tốt cho người bị suy nhược cơ thể, thiếu máu, gầy yếu, da mặt không tươi nhuận, tim đập mạnh, hồi hộp, mất ngủ.
Nguyên liệu: Củ sen 1kg, đậu đen 50g, gạo nếp 50g, muối ăn 1 ít.
Cách làm: Đậu đen ngâm cho nở lớn. Gạo nếp vo sạch, để ráo.
Lựa mua củ sen dài và mập (đường kính 4-6cm), mặt ngoài màu vàng nhạt. Gọt sạch vỏ, rửa sạch, để ráo. Sau đó cắt khoảng 2cm phía trên đầu mỗi củ sen, dồn đậu đen và nếp vào trong những lỗ sen, lấy đũa dồn cho nếp và đậu vào đầy các lỗ, gắn lại phần đầu của sen đã cắt, dùng tăm tre ghim lại cho chặt.
Xếp củ sen vào nối đất, đổ nước vào ngập củ sen độ 1 lóng tay, thêm khoảng ½ muỗng cà phê muối ăn, đem hầm khoảng 3 giờ. Lúc đầu để lửa lớn cho thật sôi, sau đó giảm lửa, đậy kín nắp, hầm đến khi thử thấy củ sen chín mềm là được.
Khi dùng, cắt củ sen thành từng khoanh dày 2cm, chấm với muối mè hoặc đậu phụng giã nhỏ với muối + đường. Món này nên dùng hết trong ngày, không nên để qua ngày sau, củ sen dễ bị đổ nhớt chua. Có thể giữ lâu trong tủ lạnh, nhưng ăn sẽ không ngon bằng ngày đầu.
Củ sen xào thịt nạc hoặc củ sen hầm đuôi heo
Là những món ăn có tác dụng an thần, bổ thận, tăng sinh lực, chống lão hóa, giữ độ ẩm và làm tăng tính đàn hồi của da, làm đẹp nhan sắc và làm mạnh gân cốt.
Những người bị thận suy, tinh lực yếu, đau lưng mỏi gối, mất ngủ, gân cốt không có sức, nên dùng món Củ sen hầm đuôi heo sau đây:
Củ sen hầm đuôi heo
Củ sen 300g gọt sạch vỏ, rửa sạch, cắt khúc ngắn, đập cho hơi giập. Đuôi heo (cùng xương) 600g, chặt phần xương phía trên đuôi heo thành từng miếng vừa dùng, rửa sạch, phần đuôi cạo sạch lông, rửa sạch rồi cắt khúc ngắn 3-4 cm. cho vào soong nước lạnh với 1 muỗng cà phê muối và đầu hành rửa sạch, đập giập. Đun sôi, vớt bọt, để lửa nhỏ cho sôi liu riu. Hầm xương khoảng 1 giờ thì cho củ sen + hành tím 5 củ nướng chín, bóc vỏ + 2 muỗng canh nước mắm + 1 muỗng cà phê đường. Hầm thêm 1 giờ nữa cho củ sen mềm là được. Nêm nếm lại cho vừa ăn.
Múc canh ra tô, rắc ít hành lá, rau ngò và ít tiêu lên trên. Dùng ăn nóng khi đói bụng.
Phụ nữ dùng món này sẽ giúp điều hoà khí huyết, sắc mặt hồng hào, da mịn màng, trắng đẹp.
Bạn có thể hầm củ sen với chân gà + đậu phụng, ăn rất tốt cho da và gân cốt.
Canh củ sen - hồng táo
Củ sen 500g, hồng táo (táo đỏ) 200g. Hai thứ hầm chín nhừ, thêm đường phèn vừa đủ, dùng ăn nóng vào buổi chiều tối. Món ăn này còn giúp cho cơ thể khoẻ mạnh, khí lực dồi dào, da dẻ hồng hào, tươi nhuận.
 |
| Canh củ sen táo đỏ giúp da dẻ hồng hào, tươi nhuận. Ảnh: lily |
Củ sen - đậu đỏ hầm thăn bò
Nguyên liệu: Củ sen 600g, đậu đỏ 150g, vỏ quít 1 miếng 6 x 6cm, đậu đỏ 150g, thăn bò 300g, muối bột.
Cách làm: Ngó sen rửa sạch, gọt bỏ vỏ, xắt từng miếng dày 2cm, dùng sống dao chần nhẹ, để ráo.
Thăn bò rửa sạch, để ráo.
Đậu đỏ, vỏ quít rửa sạch, để sẵn.
Cho vào nồi đất ½ lít nước. Nấu nước thật sôi, cho củ sen, đậu đỏ, vỏ quít, thăn bò vào. Nấu sôi lại rồi để lửa nhỏ đủ cho nước trong nồi sôi nhẹ là được. Đậy kín nắp nồi, hầm các thứ khoảng 3 giờ thì nêm ít muối vừa miệng, khi thịt chín mềm thì nhấc xuống. Múc ra tô, ăn nóng.
Công hiệu: Món này có tác dụng bổ huyết, dưỡng da, giúp tăng sinh lực, tráng dương rất tốt cho người bị huyết hư, thiếu máu, da mặt khô héo, người gấy yếu, bức rứt trong người, ăn ngủ kém, phụ nữ kinh nguyệt không đều.
Nước khoai tây củ sen
Nguyên liệu: Khoai tây 1 củ, củ sen 100gr, mật ong lượng thích hợp, nước đá 1/8 ly, nước sạch 50ml.
Cách làm: Lấy khoai tây rửa sạch, gọt bỏ vỏ, rồi nấu chín với củ sen, xắt thành khối nhỏ.
Cho các nguyên liệu vào máy xay. Xay xong đổ vào ly nước đá, pha thêm mật ong cho vừa miệng.
Công hiệu: Món này có tác dụng hóa ứ, hành huyết, làm tươi nhan sắc.
Lương y Đinh Công Bảy
Tổng thư ký Hội dược liệu TP HCM
